O Campbellu usłyszałem po raz pierwszy kawał czasu temu, przy okazji "Gwiezdnych Wojen". Gdy szukałem wszelkich dostępnych informacji na temat filmu Lucasa natknąłem się na wzmiankę o pracy "Człowiek o tysiącu twarzy" amerykańskiego antropologa Josepha Campbella, która służyła tu za inspirację.
W "Człowieku..." Campbell pisze o "monomicie" - uniwersalnej konstrukcji mitycznej, powtarzającej się we wszystkich znanych kulturach na przestrzeni całego zbadanego czasu. Od Gilgamesza po Neo - wszyscy bohaterowie działają wedle tych samych schematów, powtarzają tę samą historię i pełnią te same funkcje, a co najważniejsze - ich czyny odzywają się w nas niesłychanie silnym rezonansem emocjonalnym.
To była fascynująca koncepcja, a Campbell pokazał ją w fascynujący sposób. Od tego czasu zaczęła mnie interesować antropologia i proszę - oto pośredni dowód, że "Gwiezdne wojny" nie są jedynie bezmyślną rozrywką dla mas :P

"Myths to Live By" to zbiór bardzo ciekawych tekstów Campbella. Najciekawsze z nich moim zdaniem dotyczą wpływu nauki na mity, mitycznych początków ludzkości, oddzielenia się Wschodu i Zachodu na gruncie mitologii, mitologii wojny i pokoju oraz mitologii przyszłości (ten ostatni tekst Campbell pisał pod wpływem lądowania ludzi na księżycu i dle mnie jest szczególnie ciekawy, by interesuje mnie spojrzenie na science fiction jako współczesne upostaciowienie konstrukcji mitycznych).

Mamy tu świetnie, przystępnie napisane szkice i eseje, obfitujące w anegdoty i informacje. Campbell wyjaśnia genezę i funkcje mitów, podkreśla ich znaczenie dla gatunku ludzkiego (najwyraźniej nie możemy się bez nich obyć),dokonuje wykładni i intepretacji schematów mitycznych - zadziwiająco podobnych - funkcjonujących w różnych kulturach (np. judeochrześcijańska i buddyjska wersja opowieści o wężu, drzewie życia i jego strażnikach).

Campbell porównuje ludzi do... kangurów. Rodzimy się - podobnie jak one - zbyt wcześnie, pozbawieni podstawowych możliwości samodzielnego funkcjonowania. Potrzebujemy ludzkiego odpowiednika kangurzej torby, "zewnętrznej, drugiej macicy" - domu rodzmmego oraz zespołu wskazówek w postaci mitycznego ustrukturyzowania rzeczywistości, by osiągnąć dorosłość.

Campbell sprawnie pokazuje różnice w postrzeganiu świata i człowieka na Zachodzie i Wschodzie. Uważa, że Zachód stanowi cywilizację jedyną w swoim rodzaju (w czym poparł by go choćby Huntington, a zganił Said). To Zachód wprowadza autonomię jednostki i jej wolną wolę. Bóg staje się oddzielony od natury i człowieka, a człowiek staje się indywiduum.
W przestrzeni mityczno-symbolicznej świat uczynili światem człowieka Grecy. Wcześniej był to świat zwierząt, roślin i ciał niebieskich.
Z drugiej strony Zachód wytworzył też najbardziej brutalną mitologię wojenną, czego konsekwencje ponosi do dziś cały świat.

Jeśli chodzi o nieśmiertelną figurę bohatera, to z mitów całego świata można się mauczyć, iż ów zbawca, Odkupiony, Przebudzony to ten, który nauczył się przenikać ochronne ściany wewnętrznych lęków, które nie pozwalają wszystkim pozostałym dostrzec prawdziwej natury świata i życia oraz nas samych. Wystarczy obejrzeć "Matrixa", czy "Źródło" Aronofsk'yego, by zauważyć, że ów naczelny mit ludzkości, żyje, rezonuje i ma się świetnie.

O Campbellu usłyszałem po raz pierwszy kawał czasu temu, przy okazji "Gwiezdnych Wojen". Gdy szukałem wszelkich dostępnych informacji na temat filmu Lucasa natknąłem się na wzmiankę o pracy "Człowiek o tysiącu twarzy" amerykańskiego antropologa Josepha Campbella, która służyła tu za inspirację.
W "Człowieku..." Campbell pisze o "monomicie" - uniwersalnej konstrukcji...