Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego

Nie mam jednoznacznej opinii. Potraktowałem to jako kolejny przewodnik po kinie niemieckiego międzywojnia. Znalazłem parę nowych-dla mnie, tytułów filmów do obejrzenia. Na filmach się nie zawiodłem.

Nie mam jednoznacznej opinii. Potraktowałem to jako kolejny przewodnik po kinie niemieckiego międzywojnia. Znalazłem parę nowych-dla mnie, tytułów filmów do obejrzenia. Na filmach się nie zawiodłem.

Książka ta jest w pewnym sensie skróconą historią kina niemieckiego do 1945 roku. Karcauer jednak analizuje poszczególne filmy pod względem ukrytych w nich podświadomych znaczeń, będących wyrazem świadomości Niemców w okresie przed dojściem Hitlera do władzy. Autor uważa, ze w opisywanych filmach odczytać można stan i mentalność zbiorową, która doprowadziła do zauroczenia nazizmem. Filmy są zatem zwierciadłem niemieckiej duszy, o której autor wyraża się ze sporym krytycyzmem. Podział książki jest chronologiczny, co umożliwia śledzenie zmian oraz rozwój, a raczej regres zachodzący w społeczeństwie. Ostatnie rozdziały poświęcone filmom III Rzeszy skupiają się na oddziaływaniu propagandy na masy. Interesująca i pouczająca lektura, nie tylko dla miłośników filmu.

Książka ta jest w pewnym sensie skróconą historią kina niemieckiego do 1945 roku. Karcauer jednak analizuje poszczególne filmy pod względem ukrytych w nich podświadomych znaczeń, będących wyrazem świadomości Niemców w okresie przed dojściem Hitlera do władzy. Autor uważa, ze w opisywanych filmach odczytać można stan i mentalność zbiorową, która doprowadziła do zauroczenia...

Trudno jest Kracauera oceniać z dzisiejszej perspektywy: był świadkiem i uczestnikiem wydarzeń, które opisuje, analizowane filmy z pewnością oglądał w kinach, nie na retrospektywnych pokazach dla amatorów, był odbiorcą kultury, którą te obrazy tworzyły. Z jednej strony dzięki temu opisuje filmy zapomniane lub zaginione, z drugiej - w wielu miejscach ujawnia się brak dystansu i obiektywizmu, który, co tu dużo mówić, zaciemnia i fałszuje obraz.
I znowu nasuwa się pytanie - czy od Kracauera jako uczestnika kultury zniszczonej przez hitlerowców i zmuszonego do emigracji, można wymagać obiektywizmu? Jeśli potraktujemy "Od Caligarego do Hitlera" jako źródło naukowe, niekonsekwencja i subiektywizm autora trudno będzie uznać za zalety, ale jako studium przedwojennego kina - ma czar i urok, jakich nie mają współczesne opracowania.
To, co rzeczywiście mnie irytowało, to uparte naginanie interpretacji do faktów. Bardo łatwo jest bowiem czarno na białym wykazać, że Caligari i jemu pokrewni byli wyrazem tendencji, które doprowadziły do wojny i zapowiedziami dojścia Hitlera do władzy, kiedy zna się już finał tej historii. Można się natomiast zastanowić, dlaczego, chociaż idee totalitarne były obecne i w innych państwach w Europie, kulturoznawcze teorie Kracauera nie bardzo mają zastosowanie do kinematografii włoskiej, dajmy na to.

Wartość naukowa jest dość mocno dyskusyjna, ale wartość poznawcza może dostarczyć sporo czytelniczej satysfakcji.

Trudno jest Kracauera oceniać z dzisiejszej perspektywy: był świadkiem i uczestnikiem wydarzeń, które opisuje, analizowane filmy z pewnością oglądał w kinach, nie na retrospektywnych pokazach dla amatorów, był odbiorcą kultury, którą te obrazy tworzyły. Z jednej strony dzięki temu opisuje filmy zapomniane lub zaginione, z drugiej - w wielu miejscach ujawnia się brak...

Ta książka jest jedną z klasycznych pozycji filmoznawczych. Według mnie Kracauer stawia zbyt daleko idące wnioski, co do tego jak filmy niemieckie z okresu międzywojennego ukazywały zbliżającą się wojnę i plany władzy. Jak dla mnie mogły opisywać nastroje, ale unikałabym takich wniosków jakie postawił Kracauer. Książka jest też ciekawa ze względu na przybliżenie klasycznych filmów czy też tych zapomnianych dzisiaj z perspektywy maksymalnie 25 lat od ich powstania. Polecam wszytskim, którzy chcą poznać niemieckie kino przedwojenne wraz z jego wszystkimi nurtami, m.in. ekspresjonizmem czy kammerspielem. Jak dotąd to najlepsza książka przeczytana przeze mnie książka o tych prądach artystycznych.

Ta książka jest jedną z klasycznych pozycji filmoznawczych. Według mnie Kracauer stawia zbyt daleko idące wnioski, co do tego jak filmy niemieckie z okresu międzywojennego ukazywały zbliżającą się wojnę i plany władzy. Jak dla mnie mogły opisywać nastroje, ale unikałabym takich wniosków jakie postawił Kracauer. Książka jest też ciekawa ze względu na przybliżenie klasycznych...