Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka dla bardziej wymagających czytelników - pokazuje blaski i cienie życia szympansów oraz skłania do refleksji. Jane Goodall to przede wszystkim odważna badaczka, która postanowiła zająć się obserwacjami bardzo blisko z nami spokrewnionego gatunku zwierząt - szympansami, o którym to wcześniej wiedzieliśmy naprawdę niewiele. Trwające kilka dekad badania, w które zaangażowanych było sporo osób (m.in. studentów, ale i mieszkańców okolicznych terenów),dostarczyły wielu informacji na temat tych zwierząt. Były wśród nich reakcje kojarzące się nam z miłością, opiekuńczością i przywiązaniem, ale również akty przemocy, a nawet przypadki kanibalizmu. Jedne szympansy budziły pozytywne emocje u obserwujących je osób, a inne wywoływały poczucie strachu i zagrożenia. "Przez dziurkę od klucza" to książka wymagająca skupienia, uważności oraz chęci dostrzeżenia tego, czego inni często widzieć po prostu nie chcą - złożoności zachowań głównych bohaterów oraz licznych podobieństw i analogii w stosunku do sposobu funkcjonowania ludzi, w tym m.in. zdolność do odczuwania bólu, a także poczucia straty po utracie bliskich. Publikacja nie jest rodzajem wykładu, a raczej interesującą opowieścią o relacjach pomiędzy poszczególnymi osobnikami, o zawiązujących się między nimi sojuszach oraz o przejawach i próbach dominacji nad innymi przedstawicielami gatunku (i nie tylko). Autorka sporo miejsca poświęca relacjom między samcami i samicami w różnym wieku, dzieli się przykrymi doświadczeniami, które prawie spowodowały przerwanie prowadzonych obserwacji (porwanie studentów zaangażowanych w badania). Jane Goodall w swojej książce zwraca też uwagę na okrucieństwa, jaki spotykają szympansy ze strony człowieka - handel "żywym towarem" (ale i dla mięsa),cele zarobkowe (np. fotografowanie się turystów z przebranymi w dziecięce ubranka młodymi szympansami, którym wyrywa się zęby, by nie gryzły klientów, narkotyzuje się je, w klubach nocnych są karane poprzez przytykanie do ciała rozżarzonych niedopałków papierosów, bywają też tresowane i bite ołowianymi rurkami owiniętymi w gazetę, by posłusznie odgrywały role cyrkowe lub filmowe). W laboratoriach nie jest im lepiej, ponieważ warunki, w jakich przebywają są bardzo często niedostosowane do ich potrzeb. "Ludzie znający tajniki handlu oceniają, że na każdego szympansa, który przeżyje do końca pierwszego roku niewoli w miejscu ostatecznego przeznaczenia, umiera dziesięć do dwudziestu maluchów." Lektura skłania do refleksji, do czego jesteśmy zdolni jako ludzie i na ile spraw wydajemy się być ślepi w imię tzw. postępu i wiary w wyższość człowieka nad innymi zwierzętami. Książkę polecam szczególnie tym, którym nie jest obojętny los zwierząt oraz nasza wspólna przyszłość i koegzystencja. "Jeśli my, w świecie zachodnim, widzimy chłopca bijącego wychudłego osła, który musi ciągnąc ładunek ponad jego siły, jesteśmy oburzeni. To jest okrucieństwo. Ale wyrwanie niemowlęcia szympansa z ramion matki, zamkniecie go w ponurym świecie laboratorium, wstrzykiwanie ludzkiej choroby zakaźnej - gdy dzieje się to w imię Nauki - nie uważamy za okrucieństwo. A jednak w końcu zarówno osioł, jak i szympans są wyzyskiwane i nadużywane dla ludzkiej korzyści. Dlaczego jedno jest okrucieństwem, a drugie nie?" Warto zadać sobie podobne pytania. Zapraszam do lektury... i refleksji. Książkę wygrałam w konkursie zorganizowanym przez Biotechium na YT.