Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Dopóki autorzy zajmują się biologicznymi podstawami płciowości (pierwsza połowa książki), dopóty "Płeć mózgu" jest całkiem interesującym tekstem. Jednak w momencie przeniesienia dyskursu w sferę społecznych interakcji, wywód zamienia się w istny bełkot. Nieustanne posługiwanie się badaniami ilościowymi i powoływanie na takie "autorytety" jak Kinsey nie uwiarygadniają tej książki, która okazuje się być tym, czego można się było spodziewać: popularnonaukową publikacją pisaną przez dziennikarzy.
Z jednej strony książka słusznie pokazuje jak bardzo dyskusja na temat płciowości jest uwikłana w politykę, z drugiej zaś, sama jest reakcją na nurty genderowe i propagowaną przezeń tzw. "płeć kulturową"... Nie odrzucam jednak wszystkich hipotez, pytań i rozwiązań postawionych w drugiej części publikacji. Natomiast należy pamiętać, że tego typu książki są do pewnego stopnia niebezpieczne: ze względu na swój przystępny język i odnośniki do prac naukowych, przemawiają do prawie każdego czytelnika, który zamiast pomyśleć przy czytaniu i zrewidować pewne tezy, choćby tylko w oparciu o własne doświadczenie - przyjmuje je.

Reasumując: dobrze, że jest taka pozycja, która w naprawdę przystępny sposób przedstawia biologiczne podstawy płciowości i przekonuje, iż równość nie musi od razu obalać różności; choćby już za to należy się jej 5 gwiazdek. W ocenie "Płci mózgu" uwzględniam jeszcze język, który utwierdził mnie w przekonaniu, że dziennikarze nie potrafią i nie powinni (sic!) pisać.

Dopóki autorzy zajmują się biologicznymi podstawami płciowości (pierwsza połowa książki), dopóty "Płeć mózgu" jest całkiem interesującym tekstem. Jednak w momencie przeniesienia dyskursu w sferę społecznych interakcji, wywód zamienia się w istny bełkot. Nieustanne posługiwanie się badaniami ilościowymi i powoływanie na takie "autorytety" jak Kinsey nie uwiarygadniają tej...

Pozycja godna polecenia jako wprowadzenie m.in. w takie zagadnienia jak: kulty misteryjne (Kybele, Dionizos, mitraizm), funkcja magii w Imperium Rzymskim, kult cesarza czy manicheizm. Choć większość wątków potraktowana jest skrótowo, czytając "Religie świata starożytnego..." odnosi sie wrażenie, iż autor podszedł do tematu ze zrozumieniem i zaangażowaniem. A zatem nie mamy tu do czynienia z tekstem pisanym "na kolanie", a całkiem poważnym mini-opracowaniem wpływu niektórych(!) ze starożytnych religii na chrześcijaństwo. Pozycja ta zawiera sporo tez, mogących dla niektórych uchodzić za "bluźniercze" (jak choćby porównanie postaci Jezusa do Apolloniosa z Tyany czy analiza działań Jezusa w perspektywie magicznej), ale dzięki temu seria WAM okazuje się być przeznaczona dla szerszego grona odbiorców, niekoniecznie tych o tylko chrześcijańskich zapatrywaniach.

Książka napisana jest prostym i czytelnym językiem; przeplatana tekstami źródłowymi, wraz z cennymi komentarzami i dopowiedzeniami autora. To, co w niej urzeka to przede wszystkim pewna lekkość w czytaniu, a zarazem nasycenie obcojęzycznymi terminami (np. greckimi, łacińskimi czy irańskimi), które ułatwiają zrozumienie wywodu autora, a zarazem mogą pełnić funkcję powtórki terminologicznej.

Warto także zwrócić uwagę na bibliografię przedmiotową, w dużym stopniu niemieckojęzyczną, a zatem raczej nieznaną polskiemu odbiorcy. Autor w przypisach często poleca konkretne tytuły, mające uzupełnić czy rozszerzyć poruszaną tematykę.

Pozycja godna polecenia jako wprowadzenie m.in. w takie zagadnienia jak: kulty misteryjne (Kybele, Dionizos, mitraizm), funkcja magii w Imperium Rzymskim, kult cesarza czy manicheizm. Choć większość wątków potraktowana jest skrótowo, czytając "Religie świata starożytnego..." odnosi sie wrażenie, iż autor podszedł do tematu ze zrozumieniem i zaangażowaniem. A zatem nie mamy...

W opisie WAM-owskiej serii "Mała Biblioteka Religii" czytamy: "Celem tej serii jest dostarczenie rzetelnej, podstawowej wiedzy na temat różnych religii, jak i przedstawienie zasadniczych elementów potrzebnych do konfrontacji poszczególnych tradycji religijnych z chrześcijaństwem. Przy tym ostatnim zabiegu nie kieruje nami żaden duch apologetyczny ani tym bardziej chęć ukazania hierarchii religii".
Niestety, po przeczytaniu "Nowych ruchów religijnych" odnoszę wrażenie, że zapomniano o celu przyświecającym tej serii. Autorka nie wykazała choćby najmniejszej chęci na zrozumienie i rzetelne przedstawienie NRR. Widać to szczególnie w używanym przez nią języku (wybitnie wartościującym, a niekiedy nawet prześmiewczym). A zatem, celem książki nie jest poznanie i zrozumienie NRR, a ostrzeżenie przed niebezpieczeństwami "sekciarstwa". Oczywiście słowo "sekta" ma tu od razu negatywny wydźwięk, choć po antropolożce kulturowej można by spodziewać się czegoś zgoła innego (lub choć jakiekolwiek uzasadnienia). Mogę się zgodzić, iż pozycje książkowe, demaskujące niebezpieczeństwa NRR, są potrzebne, nie jestem jednak przekonana czy w tej właśnie serii, pod takim tytułem i napisane w taki sposób... Żałuję tym samym, iż Wydawnictwo WAM nie poprosiło np. prof. Szyjewskiego o zajęcie się tym tematem. Jego opracowanie NRR w "Etnologii religii" jest z pewnością bardziej kompetentne, choć nie obejmuje zagadnień poruszanych w książce Trocchi: scjentologii, neohinduistycznych ruchów (Sai Baba, Osho), kultu UFO itd.

Jeden z bardziej gorszących wątków w niniejszej książce (pomijam tu "satanistyczny" zespół Led Zeppelin) to absolutny brak zrozumienia dla kultów orgiastycznych. Wszystko, co związane z seksualnością, jest złe i niebezpieczne. Rozumiem założenie serii: konfrontacja z chrześcijaństwem, ale jestem zdania, iż autorka prezentuje bardzo zamknięte i stereotypowe rozumienie tego, co chrześcijańskie...

Inną sprawa jest tłumaczenie, o którym mogę powiedzieć tylko jedno: niekompetentne. Gdy zamiast "odmiennych stanów świadomości", pojawiają się "nienormalne stany świadomości", czytelnik zaczyna się zastanawiać, czy na pewno powinien kontynuować swą przygodę z książką. Możliwym jest, iż sama autorka użyła takiego właśnie sformułowania, ale biorąc pod uwagę, że jest to wykładowczyni antropologii kulturowej, może naiwnie, ale wolę obwinić o to tłumacza... (Poza tym dobry tłumacz zaznacza i poprawia błędy, od tego wszak są przypisy)

I dla jasności: "Małą Bibliotekę Religii" uważam, za bardzo potrzebną i solidną serię. Jednak zaczynam mieć podejrzenie (na razie tylko podejrzenie), iż pozycje zagranicznych autorów są dużo słabsze od tych polskich. Ale to się jeszcze okaże.

W opisie WAM-owskiej serii "Mała Biblioteka Religii" czytamy: "Celem tej serii jest dostarczenie rzetelnej, podstawowej wiedzy na temat różnych religii, jak i przedstawienie zasadniczych elementów potrzebnych do konfrontacji poszczególnych tradycji religijnych z chrześcijaństwem. Przy tym ostatnim zabiegu nie kieruje nami żaden duch apologetyczny ani tym bardziej chęć...