Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Barbarę Toporską kojarzyłem najpierw po prostu jako żonę Józefa Mackiewicza, która nie była znana jedynie z faktu bycia żoną", ale przede wszystkim z bycia intelektualną partnerką swojego męża. Mimo wszystko Toporska nigdy nie zajmowała moich myśli- zmieniło się to jednak po przeczytaniu jej korespondencji z Mieczysławem Grydzewskim, w których ujęła mnie swoim poczuciem humoru (w czym kontrastuje z, raczej ponurym, Mackiewiczem), ciętym językiem, bystrością umysłu i podobną do męża bezkompromisowością światopoglądową. Wtedy zapragnąłem zapoznać się bliżej z jej twórczością, która niestety nie jest zbyt dostępna na rynku.

"Athene Noctua" jest zbiorem wierszy. Nie wydają mi się porywające, jako że przyzwyczajony jestem do poezji romantycznej, której zdecydowanie bliżej do skamandryckiej melodyjności, o której wspominała sama autorka w listach do Grydzewskiego właśnie. Niemniej są one przyjemne w odbiorze, niektóre nawet wydają mi się naprawdę dobre (m.in. "Dialog", czy "Preludia na cztery wiatry") i- choć to może być opinia kontrowersyjna, a dla niektórych nawet obrazoburcza- jako poetkę mogę postawić ją wyżej od Szymborskiej.

Polecam tę pozycję przede wszystkim miłośnikom poezji, która zarówno pod względem melodyjności, jak i tematyki raczej wyróżnia się na tle poezji polskiej.

Barbarę Toporską kojarzyłem najpierw po prostu jako żonę Józefa Mackiewicza, która nie była znana jedynie z faktu bycia żoną", ale przede wszystkim z bycia intelektualną partnerką swojego męża. Mimo wszystko Toporska nigdy nie zajmowała moich myśli- zmieniło się to jednak po przeczytaniu jej korespondencji z Mieczysławem Grydzewskim, w których ujęła mnie swoim poczuciem...

"Mgła" jest powieścią trudną i nieoczywistą, a przy tym "brudną", pełną przemocy, cynizmu i zawiści. Fabuła jest umiejscowiona gdzieś na przełomie średniowiecza i nowożytności- autorka bardzo plastycznie korzysta z estetyki tamtych czasów, choć daje przy tym wskazówki sugerujące, że mogą być to czasy jeszcze późniejsze. Anna Brzezińska przełamuje w swoim dziele schematy klasycznych baśni o smokach, księżniczkach i dzielnych bohaterach, ale daleka jest od wygodnego postmodernizmu, do jakiego przyzwyczaiły nas dzieła kultury ostatnich lat.

Narracyjnie mamy do czyninia z opowieścią; chciałbym powiedzieć nawet, że z gawędą, ale ta forma sugerowałaby coś lekkiego, być może moralizatorskiego, tymczasem historia jest niezwykle ciężka, przytłaczająca i daleka od wszelakich pouczeń natury etycznej. Forma opowieści jest pozornie chaotyczna, wręcz oniryczna, ale przy tym bardzo spójna i konsekwentna. Wynika to z faktu, że "Mgła" opowiadana jest przez dwoch bohaterów, zarabiających na flaszkę alkoholu przedstawianiem historii miasta Citta di Sant'Angelo.

Powieść Anny Brzezińskiej jest świetna i warta uwagi, ale na tyle trudna (zarówno w formie, jak i przekazie), że raczej nie każdemu przypadnie do gustu. Wydaje mi się jednak, że warto dać jej szansę. Gorąco polecam.

"Mgła" jest powieścią trudną i nieoczywistą, a przy tym "brudną", pełną przemocy, cynizmu i zawiści. Fabuła jest umiejscowiona gdzieś na przełomie średniowiecza i nowożytności- autorka bardzo plastycznie korzysta z estetyki tamtych czasów, choć daje przy tym wskazówki sugerujące, że mogą być to czasy jeszcze późniejsze. Anna Brzezińska przełamuje w swoim dziele schematy...

Do "Silmarillionu" wracam nieustannie; czasami raz do roku, czasami trochę rzadziej, ale zawsze przychodzi moment, kiedy odczuwam wewnętrzną potrzebę powrotu do historii Ardy.

"Silmariollion" jest dziełem monumentalnym i wielkim pod każdym względem- narracyjnym (wielkie brawa dla redaktorów, którym udało się uporządkować notatki Tolkiena), językowym (autor postawił poprzeczkę tak wysoko, że do dzisiaj nikomu nie udało się jej przeskoczyć), ale przede wszystkim światotwórczym.

Narracja przybiera formę paraboliczną i można ją porównać do stylistyki biblijnej- mamy tu historię powstania wszelkiego stworzenia, dzieje dzieci Iluvatara od powołania ich na świat, przez wojnę ze "Złym", czyli Melkorem, po historię znaną nam z "Władcy pierścieni".

Punktem zwrotnym historii jest stworzenie przez Feanora (jednego z największych wśród Elfów) Silmarili- trzech klejnotów tak wspaniałych, że były one przyczynkiem do wojen ciągnących się przez stulecia. W tle mamy wiele historii mniej lub bardziej ze sobą powiązanych: powstawanie i upadanie królestw, dzieje wielkich władców, mistrzów miecza i kowalstwa, historie o miłości, przyjaźni, lojalności i zdradach. Niektóre historie bywają smutne i bolesne, inne są niezwykle piękne i budujące.

"Silmarillion" odwołuje się do wzniosłych i uniwersalnych wartości, jest to historia o walce dobra ze złem i przypomina czytelnikowi, jak ważne jest w życiu poczucie piękna i cnoty. Nie jest to przy tym żadne moralizatorstwo- to wielki epos o świecie, którego na poziomie dosłowności nie ma i jest całowicie wymyślony, ale na poziomie metafizycznym jest jak najbardziej rzeczywisty i realny.

"Silmarillion" jest dziełem wykraczającym poza ramy Fantasy- to coś więcej. Serdecznie polecam każdemu. Warto przy tym jeszcze raz zaznaczyć, że nie jest to powieść, w związku z tym nie ma potrzeby czytania całości od deski do deski, od początku do końca. Można to dzieło potraktować jak Biblię- sięgać po co ciekawsze fragenty, cofać się do wcześniejszych dziejów, żeby potem powrócić do historii późniejszych. Myślę, że niekonwencjonalne podejście do czytania może w tym przypadku bardzo ułatwić przyswojenie i immersję.

Do "Silmarillionu" wracam nieustannie; czasami raz do roku, czasami trochę rzadziej, ale zawsze przychodzi moment, kiedy odczuwam wewnętrzną potrzebę powrotu do historii Ardy.

"Silmariollion" jest dziełem monumentalnym i wielkim pod każdym względem- narracyjnym (wielkie brawa dla redaktorów, którym udało się uporządkować notatki Tolkiena), językowym (autor postawił...