Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Opowieści o pilocie Pirxie” nie są może na poziomie czytanego przeze mnie stosunkowo niedawno „Solaris”, ale to nadal porywająca, skłaniająca do przemyśleń lektura.

Szczerze powiem, że spodziewałem się przygód pilota-herosa, nieustraszonego kosmicznego wędrowca, który swoje pojazdy i przestrzeń kosmiczną zna jak własną kieszeń, i któremu co krok udaje się wyjść z tarapatów dzięki wysokiej inteligencji i nieprzeciętnym umiejętnościom. Słowem – spodziewałem się mieszanki Jamesa Bonda i kapitana Kirka. Jakież słodkie było to „rozczarowanie”. Pirx to człowiek, jak każdy inny, często przytłoczony problemami, które go spotykają. Popełnia błędy, czasem idzie na skróty, niekiedy daje plamę. Czytelnikowi łatwo jest się z takim bohaterem utożsamić, trudno jest więc go nie polubić. Jednak problemy, z którymi musi się mierzyć, daleko wykraczają poza to, co może przytrafić się nam, ludziom XXI wieku. Każde kolejne opowiadanie stawia bohaterowi coraz to poważniejsze wyzwania, każde kolejne zadanie zmusza go, i nas przy okazji, do poruszenia dylematów nie tylko związanych z tym, jak wyjść z danej opresji, ale przede wszystkim moralnych. Zbiór obejmuje klamrą całą karierę Pirxa, na naszych oczach przeobraża się on więc z żółtodzioba w doświadczonego pilota. Żałować można jedynie, że nie powstało więcej opowiadań, wypełniających luki pomiędzy kolejnymi etapami jego życia.

Większość opowieści z początku nie zwiastuje głębszego przesłania. Lem wrzuca nas w wir wydarzeń, pozwala nam beztrosko podążać za akcją i cieszyć się poznawaniem jego wizji przyszłości i pod sam koniec, jako wisienkę na torcie, serwuje refleksję, którą najpierw trzeba przetrawić, żeby móc spokojnie przejść do następnego opowiadania. Taki prosty zabieg narracyjny, a jak uatrakcyjnia lekturę. :)

„Opowieści o pilocie Pirxie” nie są może na poziomie czytanego przeze mnie stosunkowo niedawno „Solaris”, ale to nadal porywająca, skłaniająca do przemyśleń lektura.

Szczerze powiem, że spodziewałem się przygód pilota-herosa, nieustraszonego kosmicznego wędrowca, który swoje pojazdy i przestrzeń kosmiczną zna jak własną kieszeń, i któremu co krok udaje się wyjść z...

„Solaris” to planeta pokryta niezbadanym oceanem. Nie brzmi to jak sensacja, w końcu i na Ziemi lądy stanowią mniejszość. Dlaczego więc ów solaryjski akwen przez lata spędzał sen z powiek naukowcom?

Człowiek w swojej pysze zakładał, że podbój kosmosu wiązać się będzie z potwierdzeniem wielkości naszej cywilizacji. Pierwszy kontakt z istotami pozaziemskimi miał przypominać niegdysiejsze kolonizacje Europejczyków na ziemiach zamieszkałych przez tubylcze plemiona. Mieliśmy wymieniać się doświadczeniami z rasami na podobnym poziomie rozwoju i nieść kaganek wiedzy prymitywnym populacjom. Owszem, patrząc na postęp, jakiego udało nam się dokonać, łatwo jest uwierzyć w niezmierzoną potęgę człowieka i jego umysłu. Jednakże wszystkie marzenia szlag trafił, kiedy wraz z odkryciem Solaris nastąpiło miażdżące zderzenie z rzeczywistością. Ocean pokrywający planetę okazał się największą bodaj zagadką, z jaką przyszło się zmierzyć naukowcom. Wiele wskazywało na to, że jest on istotą rozumną, że przez wieki wyewoluował i stał się świadomy swojego istnienia oraz zdolny do podejmowania niezrozumiałych dla człowieka działań. Solarystyka, gałąź, która wyrosła na drzewie nauki jest świadectwem próżności człowieka. Najlepiej oddają to słowa Snauta, który stwierdza, że eksplorując kosmos, nie szukamy inności, a luster. Jesteśmy niczym więcej, niż narcyzami, którzy chcieliby, aby cały wszechświat stworzony został na nasz obraz i podobieństwo. Tak więc, kiedy okazało się, że upragniony kontakt jest prawdopodobnie niemożliwy z racji przepaści między nami a oceanem, ludzie, aby móc spokojnie zasnąć, nazwali i skatalogowali wszelkie zjawiska zachodzące na Solaris oraz wymyślili przeróżne teorie co do oceanu. Tacy właśnie jesteśmy, wszystko chcemy zrozumieć, nie przyjmując do wiadomości, że nasza świadomość jest ograniczona. Lem jest w tym aspekcie naszej natury bezkompromisowy, przejrzał naszą pychę i nie pozostawił na nas suchej nitki.

W powieści ukazane zostały losy trójki badaczy stacjonujących na stacji nad Solaris – Kelvina, Snauta i Sartoriusa. Niewielka gromadka została wystawiona na najwyższą próbę, o której nie będę się jednak rozpisywał, aby nie zdradzić zbyt wiele z fabuły. Powiem tylko, że autor nie oszczędza bohaterów, każąc im zmierzyć się nie tylko z Solaris, ale i z samym sobą. Jako bronią nie mogą posłużyć się nawet zasadami moralnymi, które po prostu na Solaris tracą rację bytu. Kelvin sam musi zdecydować, gdzie należy postawić granice, do których można się posunąć, aby wyjść cało z tej walki, na nowo musi ustalić etyczne reguły postępowania. Tortury, jakim poddawani są bohaterowie, dają nam realistyczny wgląd w ich psychikę. My jednak, jako czytelnicy, nie jesteśmy tak do końca osobami trzecimi, stojącymi obok problemu. Lem zmusza nas do zadania sobie tych samych pytań, przed którymi postawieni zostali Kelvin, Snaut i Sartorius.

Szczegółowe, zajmujące sporo miejsca opisy symetriad, mimoidów i innych zjawisk obserwowanych na Solaris oraz przybliżona ewolucja solarystyki dają poczucie realizmu stworzonemu przez Lema światu przyszłości. Można wręcz odnieść wrażenie, że autor nie wymyślił tego wszystkiego, a książka jest relacją z prawdziwych wydarzeń. Ponadto wszystko to zostało wplecione w naprawdę wciągającą i nieprzewidywalną akcję. Napisanie powieści mądrej to ¾ sukcesu, ale napisanie powieści mądrej, którą czyta się z wypiekami na twarzy i narastającą z każdą stroną ciekawością świadczy o wielkości twórcy.
Nieważne, czy ktoś lubi s-f, czy stroni od tego gatunku, „Solaris” jest pozycją, którą warto przeczytać bez względu na preferencje literackie.

„Solaris” to planeta pokryta niezbadanym oceanem. Nie brzmi to jak sensacja, w końcu i na Ziemi lądy stanowią mniejszość. Dlaczego więc ów solaryjski akwen przez lata spędzał sen z powiek naukowcom?

Człowiek w swojej pysze zakładał, że podbój kosmosu wiązać się będzie z potwierdzeniem wielkości naszej cywilizacji. Pierwszy kontakt z istotami pozaziemskimi miał przypominać...

„Sprzymierzeńcem moim jest Moc. I potężnym sprzymierzeńcem ona jest.” – Mistrz Yoda

To prawda, trudno o potężniejszego sojusznika. Moc sprzyjała jednak nie tylko Yodzie, ale z całą pewnością również Georgowi Lucasowi, który może wpisać sobie do życiorysu, że dokonał niemożliwego.

Kiedy tylko „Gwiezdne Wojny” przeszły do mainstreamu, czyli zaraz po premierze w 1977 roku, stały się zjawiskiem nie tylko filmowym, ale również społeczno-kulturowym. Dziś wszechobecne są nawiązania do tej serii. Nawet ci nieliczni ludzie, którzy samego filmu jeszcze nie widzieli, orientują się jako tako w uniwersum, potrafią rozpoznać czołowych bohaterów, czy sztandarowe cytaty, takie jak „Niech Moc będzie z tobą”, albo „Jestem twoim ojcem”. Zasypywani jesteśmy memami, parodiami, żartami, itd. Wielu ludzi przyjęło kodeks zakonu Jedi jako swoje życiowe credo. Wszechobecne nawiązania do sagi są widoczne gołym okiem na każdym kroku. Trudno jest więc w dzisiejszych czasach oprzeć się i zlekceważyć potęgę Mocy.

Chris Taylor zabiera nas w podróż, której tematem przewodnim są właśnie "Gwiezdne Wojny". Z każdym rozdziałem czytelnik odkrywa różne elementy, które składają się na fenomen zjawiska kulturowego, jakim jest życiowe dzieło George'a Lucasa. Autor przygląda się procesowi tworzenia poszczególnych części, zaczynając od niepozornego szkicu scenariusza, a kończąc na wchłonięciu odległej galaktyki przez imperium Disneya. Widzimy jak razem ze „Star Wars”, ale także za ich sprawą zmieniał się świat i mentalność ludzi. Autor daje nam odczuć, jak bardzo kino zmieniło się za sprawą „Gwiezdnych Wojen”. Trudno sobie bowiem wyobrazić, jak by teraz wyglądało, gdyby wiele lat temu Lucasowi nie przyszedł do głowy szalony pomysł nakręcenia kosmicznej przygodówki.

Większość z tego, co Taylor napisał w tej biografii, dla fanów jest wiadome i oczywiste od dawna, chociaż nie mogę powiedzieć, że nie dowiedziałem się z tej książki niczego nowego. Przede wszystkim jednak polecam tę pozycję świeżo upieczonym fanom oraz osobom, które sagę obejrzały i ich z jakiegoś powodu nie porwała, ale interesuje ich jako zjawisko społeczne. Można by jeszcze bardziej zagłębić się w temat i rozciągnąć opowieść na dziesięć obszernych tomów, ale w takiej postaci książka spełnia swoje zadanie, bo przekazuje historię „Gwiezdnych Wojen” w pigułce.

P.S. Mam nadzieję, że w następnych wydaniach wydawnictwo i tłumacz trochę się zrehabilitują, bo takie kwiatki jak "order 66" przetłumaczone na "zakon 66", zamiast "rozkaz 66" są lekko mówiąc żenujące, a jest ich sporo.

„Sprzymierzeńcem moim jest Moc. I potężnym sprzymierzeńcem ona jest.” – Mistrz Yoda

To prawda, trudno o potężniejszego sojusznika. Moc sprzyjała jednak nie tylko Yodzie, ale z całą pewnością również Georgowi Lucasowi, który może wpisać sobie do życiorysu, że dokonał niemożliwego.

Kiedy tylko „Gwiezdne Wojny” przeszły do mainstreamu, czyli zaraz po premierze w 1977 roku,...