Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Fantastyczna książka. Dla warszawiaków - lektura obowiązkowa. Nigdy się nie zastanawiałam, jak odbudowywano miasto: co się stało z gruzami, jak decydowano, co zburzyć, a co zostawić, ile to trwało, kto tym kierował i jak wyglądało życie mieszkańców na trwającym kilka lat wielkim placu budowy. Odbudowa Warszawy była ogromnym wyzwaniem dla planistów i architektów. Ale też i szansą, bo to co dla miasta tragedią (jak zniszczenie Muranowa), dla urbanistów bywało ulgą i rozwiązaniem przedwojennych problemów. Czytając o ich pracy pod ostrzałem krytyki ze strony władz, mieszkańców i prasy - tym bardziej podziwiam ostateczny efekt. Mimo trudnych warunków było to dla polskich architektów zadanie jedyne w swoim rodzaju - chodziło wszak nie o odbudowę stolicy z roku 1939 (krytykowanej za chaotyczą zabudowę, zacofanie, nieszanowanie zabytków), lecz stworzenie na jej zrębach nowego pięknego miasta. Dzięki Piątkowi poznajemy koncepcje (od)budowy, zarówno miasta, jak i poszczególnych budynków - także te, które pozostały na papierze. Ciekawostką była dla mnie informacja, że niektóre zabytki odbudowano w pierwotnej klasycznej wersji, a nie tużprzedwojennej. Przykładowo, o kościół na placu Trzech Krzyży architekci z BOS (Biura Odbudowy Stolicy) stoczyli, wygraną na szczęście, walkę z proboszczem, któremu marzyło się odtworzenie go w postaci rozbudowanego w XIX wieku gargamela. Ostatecznie jednak odbudowano oryginalna klasycystyczną rotundę wzorowaną na rzymskim panteonie.
Niektóre mocno zniszczone fragmenty miasta budowano nawiązując stylistycznie do ich przedwojennego wyglądu. Tak stało się z Nowym Światem, na którym obniżono kamienice do dwóch pięter. Przed 1939 rokiem zabudowa była nieuporządkowana, na przykład na rogu Chmielnej kwitła dość paskudna siedmiopiętrowa czynszówka, samowolka budowlana zresztą.

Chapeau bas dla autora za ogrom pracy, sama bibliografia przyprawia o zawrót głowy. Przy czym nie jest to nudna wyliczanka nazwisk i faktów - czyta się świetnie. Książkę uatrakcyjniają wyszukane w archiwach fotografie i rysunki - dokumentujące historię Warszawy od morza ruin w styczniu 1945 do nowoczesnej europejskiej stolicy końca lat 40.

Cieszę się, że Grzegorz Piątek przypomniał postaci, dzięki którym Warszawa powstała jak feniks z popiołów. Energiczny Marian Spychalski (pierwszy prezydent miasta), "zabytkowicz" Jan Zachwatowicz, wizjoner Maciej Nowicki, współzałożyciel BOS-u Zygmunt Skibniewski, twórca Trasy W-Z, MDM-u i Mariensztatu Józef Sigalin, awangardzista Bohdan Lachert... Wstyd, że żaden nie ma nawet skwerku swojego imienia w Warszawie! Zamiast chrzcić ulice nazwiskami przypadkowych osób, warto byłoby dać sobie spokój z "dekomunizowaniem" i wartościowaniem ludzi według aktualnie obowiązujących poglądów politycznych, a spojrzeć na ich zasługi dla stolicy.

Fantastyczna książka. Dla warszawiaków - lektura obowiązkowa. Nigdy się nie zastanawiałam, jak odbudowywano miasto: co się stało z gruzami, jak decydowano, co zburzyć, a co zostawić, ile to trwało, kto tym kierował i jak wyglądało życie mieszkańców na trwającym kilka lat wielkim placu budowy. Odbudowa Warszawy była ogromnym wyzwaniem dla planistów i architektów. Ale też i...