Po filmach Wojciecha Smarzowskiego – „Dom zły” i „Róża” – nie mogłem podnieść się z kinowego fotela. Czułem na sobie ciężar tych opowieści i ogrom zła, jakie się w nich pojawiło. Podobnie było po lekturze „Nagości życia” Jeana Hatzfelda.

W 1994 roku w Rwandzie doszło do ludobójstwa. Członkowie plemienia Hutu wymordowali blisko 1 milion przedstawicieli plemienia Tutsi. Trwało to 100 dni. Dokonało się to na oczach świata. Nie interweniowały siły ONZ stacjonujące na miejscu. Nie interweniowały inne państwa. Nie licząc słów krytyki kierowanych pod adresem morderców. W opartym na faktach filmie „Hotelu Rwanda” przedstawiającym tamte wydarzenia, podsumowuje to jeden z dziennikarzy: ludzie patrzą na masakrę, Hutu mordujących maczetami, mówią „To straszne”, po czym zasiadają do obiadu i wracają do porządku dziennego.

W 1997 do Rwandy przyjeżdża Jean Hatzfeld. Udaje się do miasta Nyamata. Jednego z wielu miejsc, gdzie od maczet i pałek ginęli Tutsi. Na kilka miesięcy, z przerwami, zamieszkuje te tereny. Rozmawia z ludźmi, obserwuje ich. Zdanie po zdaniu zbiera opis wydarzeń sprzed 3 lat. Udaje mu się dotrzeć do trzynaściorga osób, które przeżyły masakrę.

Każda rozmowa poprzedzona jest opisem miasteczka i jego okolic. Ukazuje normalne, codzienne życie. Ludzie spotykają się w kabaretonie i rozmawiają przy butelce piwa lub wina bananowego. Uprawiają rolę. Tutsi ponownie mieszkają z Hutu. Często sąsiadami ofiar są ich oprawcy. Następnie Hatzfeld oddaje głos ofiarom. Opowiadają o walce o życie. O bagnach, gdzie się ukrywali. O Hutu codziennie na nich polujących. O brudzie, wszach, komarach. O udawaniu martwych.

W trakcie lektury czułem niepokój kolejnych, nieznanych zdań i stron reportażu. Wydawało mi się, że obserwuję krwawe wydarzenia z perspektywy bagna. Ukrywałem się razem z Tutsi pośród gęstych traw. Czułem niepokój kolejnych, nieznanych zdań i stron reportażu. W wyobraźni widziałem maczety, złowrogie nawoływania Hutu i wszechobecną śmierć. Byłem wstrząśnięty, ale miałem to poczucie komfortu, że gdy zamknę książkę, zniknie strach i Hutu.

Dobrze, że ukazują się takie książki jak „Nagość życia”. Nie jest to pozycja łatwa, miła i przyjemna. Nie ma w niej happy-endu. Są ocalali, ale są wspomnienia i strach. Jest lęk przed Hutu i ciągła gotowość do ponownej ucieczki. Jest kolejna ciemna strona w historii ludzkości odsłaniająca ciemną stronę natury człowieka

Po filmach Wojciecha Smarzowskiego – „Dom zły” i „Róża” – nie mogłem podnieść się z kinowego fotela. Czułem na sobie ciężar tych opowieści i ogrom zła, jakie się w nich pojawiło. Podobnie było po lekturze „Nagości życia” Jeana Hatzfelda.

W 1994 roku w Rwandzie doszło do ludobójstwa. Członkowie plemienia Hutu wymordowali blisko 1 milion przedstawicieli plemienia Tutsi....