Wywiady z Cioranem, czyli „ Kult porażki.”

Cioran jako bezprzykładny nihilista, buntownik oraz wieszcz zbliżającej się nieuchronnie zagłady ludzkości, którą byłby rad oglądać z wielkim zadowoleniem. Równocześnie ktoś umiejętnie korzystający z życia. Jak Bobkowski zjeździł na rowerze całą Francję, pijąc pełnymi haustami to, co życie miało do zaoferowania. Rozmowy z przygodnymi ludźmi, szczególnie prostaczkami i niepiśmiennymi, które cenił sobie najbardziej, noclegi w schroniskach, na wsiach i odludziach. To, że prawda nie kryje się w książkach, a w życiu – słowa jednego z ogrodników, którego napotkał w czasie jednej ze swoich licznych wędrówek, zapamiętał do końca życia. Zmęczeniem leczył swoją bezsenność. Był również studentem robiącym doktorat, jednak unika zaangażowania jak tylko się da i dopiero w 40 roku życia zrywa z uczelnią. Póki co dawała mu ona parę przywilejów, jak choćby darmowe obiady. Sielanka się jednak kończy, kiedy ta daje mu ultimatum. On się nie zgadza i wzajemnie sobie dziękują. Interesuje go życie, niezależność, pisanie oraz czytanie w ogromnych ilościach.

Cioran to człowiek mający więź przyjaźni z poetą Michnaux, Beckettem a także Ionesco, choć niezmiernie pogardzającym Sartem oraz Camusem. Pewnego dnia, matka jego oznajmia mu, że żałuje go, bo nie miała odwagi dokonać na nim aborcji. Jak mu wyznała, przyszedł na świat z przypadku. Od tamtej pory życie jego totalnie się zmieniło. W przeciwieństwie do wielu podobnych wypadków, słowa jego matki ocaliły go. Dziękował z to wyznanie, bo uświadomił sobie, że jego życie jest czystym przypadkiem, absurdum, nicością, co zdjęło z jego bark ogromny ciężar egzystencji z ukrytym przeznaczeniem. Mógł być nikim, stawać się nikim, i nic poza tym nie musiało mieć znaczenia.

To tylko wstęp. Krótka notka biograficzna. Cała gęsta, bardzo gęsta materia myśli, rozważań i odważnych wniosków do zapoznania się. Chwilami zatrważających, godzących boleśnie spokój ducha, wywalających z fotela. Momentami mająca jednak swoje mielizny, które są wypuszczeniem się bez opamiętania na wody bujnej wyobraźni, chwilami to uderzenia kulą w płot.

Odniosłem wrażenie, że był to człowiek o tak niestandardowym i rozbudzonym umyśle, horyzontach i erudycji, że wszystko mogło się w jego głowie zrodzić, genialne obserwacje jak i obłąkańcze hipotezy. Warto czytać takich ludzi, bo choć niebezpieczni, poruszają nas od samodzielnych poszukiwań, krytycznych spojrzeń i świętego oburzenia czasami. Wspomina także swoją niechlubną młodość i mezalians z faszystowską ideologią. Kaja się, choć pozostaje to na całe życie jego piętnem.

Niebezpieczeństwo z Cioranem jest takie, że po lekturze tych wywiadów można bezpowrotnie utracić wiarę w słuszność wielu współczesnych idei mających na celu naprawić świat. Świat jest nienaprawialny. Poddaj się mu, a tylko tak ocalisz siebie. Daje też rady wielu ludziom i pomaga im, jakby zadać kłam swojej twórczości, która wypływa z najgłębszego jego wnętrza. Jest wrażliwy, litościwy i nie waha się pomóc. Jednemu młodemu pisarzowi, skłonnemu do popełnienia samobójstwa, po debiucie który nie przysporzył mu sławy, doradzał aby wybrał się na cmentarz i nabył właściwego stosunku do swojego życia. Wobec śmierci, cóż ma znaczenie, co może nas napawać innego smutkiem? Czy warto się głupią sławą przejmować. Cioran odwiecznie pisał, i to była jego forma terapii. Zachwala ją w różnych wywiadach kilka razy. Zamiast komuś obić mordę, poleca, wziąć kartkę papieru i napisać na tego delikwenta różne inwektywy, piśmienniczo go zlinczować. Nam się zrobi lepiej, a obejdzie się bez nieprzyjemnych konsekwencji, gdy doszło do realnej konfrontacji.


Na swój sposób brakuje mi słów po spędzeniu tych kilkunastu godzin w towarzystwie Ciorana. Szalony człowiek – nie, bestia, która swoją negację przeprowadza aż do skrajności. Ale warto. Polecam. Na koniec mały bonus:

"Nie jestem przyjacielem człowieka i wcale nie czuję się dumny z bycia człowiekiem. […] pokładanie ufności w człowieku to groźne niebezpieczeństwo, wiara w człowieka jest wielką głupotą, szaleństwem. […] można mnie określić jako kogoś, kto w gruncie rzeczy gardzi człowiekiem. […] świat mógłby doskonale obejść się bez człowieka."


Ps. Książka do zdobycia w sieci.

Wywiady z Cioranem, czyli „ Kult porażki.”

Cioran jako bezprzykładny nihilista, buntownik oraz wieszcz zbliżającej się nieuchronnie zagłady ludzkości, którą byłby rad oglądać z wielkim zadowoleniem. Równocześnie ktoś umiejętnie korzystający z życia. Jak Bobkowski zjeździł na rowerze całą Francję, pijąc pełnymi haustami to, co życie miało do zaoferowania. Rozmowy z...