Czy musimy spać?

Czym jest sen?

Dlaczego nie możemy się bez niego obyć?

Czy spełnia jakąś specjalną rolę?

Dlaczego połowę naszego życia musimy marnować na stan bezczynności?

Czy też nie jest to wcale bezczynność?

Jeśli tak, to co dzieje się w mózgu osoby pozbawionej snu przez dłuższy czas?

A pory snu, czy zależą od nas?

Co zrobić, żeby krócej spać?

I jak ratować się przed bezsennością?
Na powyższe i wiele innych pytań znajdziemy odpowiedź w książce Czarowny świat snu, której autorem jest Peretz Lavie - wieloletni badacz tego fascynującego zjawiska, prowadzący Pracownię Badań Snu w Technion w Tel Awiwie. Naukowiec, który okazuje się także być utalentowanym popularyzatorem wiedzy. Jego książkę czyta się jednym tchem. Mnóstwo w niej ciekawostek - są opowieści o tym, jak śpią delfiny, kolczatki, antylopy czy niedźwiedzie, ale i mnóstwo rzetelnej wiedzy z historii tej dziedziny oraz prezentacja wyników najnowszych badań dotyczących wielu intrygujących naukowców zagadnień.

Peretz Lavie opowiada o tym, jak ważnym odkryciem dla badaczy snu było na początku naszego stulecia stwierdzenie, że marzenia senne pojawiają się wówczas, gdy u śpiącej osoby zaczynają się szybkie ruchy gałek ocznych (i stąd jego nazwa - sen REM - od ang. rapid eye movement). Relacjonuje związek między kolejnymi stadiami snu a obserwowanymi na elektroencefalogramie zmianami fal mózgowych. Przedstawia swoją hipotezę na temat ewolucyjnego rozwoju procesu snu i funkcji, jaką pełni we śnie kręgowców (a więc i naszym) sen REM, w bardzo przekonujący sposób dowodząc swojego punktu widzenia. Nazywa on sen REM "wrotami czuwania", dzięki którym śpiący osobnik może, jeśli znajdzie się w niebezpieczeństwie, natychmiast otrząsnąć się ze snu i podjąć błyskawiczne działania, broniąc się lub podejmując ucieczkę. Odpowiednikiem ich w stanie czuwania są natomiast - zdaniem Peretza Laviego - tzw. "wrota snu", ułatwiające zapadanie w sen i występujące w określonym momencie naszego rytmu dobowego. Dlatego nie tak łatwo zasnąć o dowolnej porze dnia lub nocy. I dlatego warto o tym wiedzieć, walcząc z bezsennością, będącą często konsekwencją niedostosowania naszego wewnętrznego zegara do narzucanych nam samym sobie obowiązków.
Książka ta to świetnie napisany, najlepszy z dotychczas wydanych po polsku, przewodnik po prawdziwie czarownym świecie snu.