Zapowiadało się ciekawie: problem emigracji (głównie zarobkowej, ale pojawił się również wątek ucieczki z kraju wyniszczonego przez wojnę), słowiańska dusza przeniesiona na ziemie amerykańskie, zderzenie kulturowe, a zarazem zderzenie nadziei i oczekiwań z brutalną rzeczywistością, bezdusznymi procedurami i tak dalej, i tak dalej. Jednym słowem: zapowiadała się interesująca lektura, ukazująca znaną skądinąd problematykę z trochę innej perspektywy. Wyszło jednak, przynajmniej w moim odczuciu, nijako. Nawet bardzo nijako.

Może gdyby to był reportaż, a nie opowiadania, oddźwięk też byłby inny. Autorkę usprawiedliwiałoby to, że jednak opierała się na rzeczywistych relacjach, że zbyt wiele nie mogła dodać od siebie, nie mogła wczuć się w czyjś sposób myślenia. Ale tomik „Jeszcze rok”, to jednak czysta literatura - oparta z pewnością na rzeczywistych przeżyciach, wnioskach i refleksjach, ale jednak fikcja literacka, a nie obiektywny reportaż czy relacja dziennikarska. Generalnie nic więc autorki nie ograniczało, żeby nadać swoim pomysłom trochę bardziej dopracowany kształt...

Całość tomu składa się z kilku krótkich rozdziałów - opowiadań, zupełnie odrębnych, z odmiennymi bohaterami, połączonych jedynie współnym motywem doświadczeń emigracyjnych. Jednak jeśliby nie zwracać uwagi na imiona bohaterów, można odnieść wrażenie, że to tak naprawdę jedna i ta sama opowieść: historie i doświadczenia są dosyć podobne, problemy – również. Owszem, pojawiają się pewne niuanse, jakby problem nieumiejętności odnalezienia się za granicą pokazany został z kilku perspektyw, z podkreśleniem takiego czy innego aspektu (zatrata więzi rodzinnych, upadek tradycyjnych wartości na rzecz pieniądza, zatrata tożsamości narodowej i kulturowej). Ale jednak po przeczytaniu całości – wszystkie refleksje zlewają się w jedno. I tak naprawdę zbyt dużo w pamięci nie zostaje.

I właśnie to jest mój główny zarzut w stosunku do tej książki: pozostawia ona czytelnika zupełnie obojętnym. Nie wzbudza uczuć – żadnej sympatii, czy chociażby empatii w stosunku do jej bohaterów, żadnego wzruszenia, a nawet irytacji takim czy innym zachowaniem. Może gdyby autorka pokusiła się o trochę głębszy rys psychologiczny, gdyby pozwoliła swoim bohaterom powiedzieć o sobie coś więcej – efekt byłby inny. A tak – pokazała kilka obrazków z życia emigracji, rzuciła kilka haseł. Nie żeby każda tego typu opowieść musiała od razu przerodzić się w epopeję na kilkaset stron. Ale jednak pozostawiają te opowiadania duży niedosyt. I więcej, niestety, nic.

Zapowiadało się ciekawie: problem emigracji (głównie zarobkowej, ale pojawił się również wątek ucieczki z kraju wyniszczonego przez wojnę), słowiańska dusza przeniesiona na ziemie amerykańskie, zderzenie kulturowe, a zarazem zderzenie nadziei i oczekiwań z brutalną rzeczywistością, bezdusznymi procedurami i tak dalej, i tak dalej. Jednym słowem: zapowiadała się interesująca...