Krzyś i Jasia muszą samotnie zmagać się z tajemnicami swych dojrzewających ciał, które stawiają ich na bolesnej granicy między dzieciństwem a dorosłością. Inicjacja seksualna Adama, pierwsza menstruacja Jasi czy nieposkromiona żądza władzy i dyscypliny u Krzysia przydarzają się im niemal mimowolnie i wplątują w sieć skomplikowanych zależności rodzinnych, społecznych i psychologicznych.

Moja powieść pt. Pierwsza krew była chyba jedną z pierwszych w literaturze, nie tylko polskiej, poruszającą sprawy dojrzewania młodzieży. Pytano mnie potem często, jaki wpływ wywarł na mnie Freud oraz Jung czy Adler. Odpowiedź jest prosta?–?żadnego. Przykro jest może przyznać się do ciemnoty, ale nie czytałam wówczas Freuda, który jeszcze w 1930 roku nie był modny, a nigdy potem nie przeczytałam nic Junga czy Adlera. Zapewne jednak, jak to bywa, problemy owe unosiły się w powietrzu.
Irena Krzywicka

Już sam tytuł brzmi bulwersująco, jeśli wziąć pod uwagę, że odnosi się do pierwszej miesiączki Jasi, jednej z bohaterek powieści. Ale nie tylko. Pierwsza krew to symbol inicjacji. Przelewają ją także chłopcy, Adam i Krzyś, na drodze do dorosłości. Krzywicka obala mit naiwnej i szczęśliwej młodości. Pokazuje, że młodość jest pełna niepewności, lęku, bólu, cierpienia. Ci z nas, którzy kiedykolwiek byli młodzi, zapewne to pamiętają. Krzywicka (…) obala mit szczęśliwej rodziny patriarchalnej, w której wszyscy niby mieli swoje miejsce, a tak naprawdę całą przestrzeń wypełniał ojciec: odległy, nieobecny, autorytarny. Matka była tylko jego cieniem, lekceważonym nawet przez niego. A dzieci miały być grzeczne i dobrze się uczyć. Ich potrzeby, myśli, pragnienia, uczucia w najmniejszym stopniu nie interesowały rodziców.
Hanna Samson

Wypływająca krew, budzi strach, wstręt, a nawet przerażenie. Takie przerażenie czuje Jasia, ale ta pierwsza krew, choć początkowo ją paraliżuje, jest dla niej wstępem do dorosłego życia.
Urszula Chowaniec