Przeczytawszy do tej pory wiele książek uwzględniających miejsce człowieka w ogólnej teorii moralności nie spodziewałem się, że przyjdzie mi się kiedyś zmierzyć z pewnym ciekawym literackim zjawiskiem. Mam na myśli doprowadzone do szaleństwa poczucie obcości, przy jednoczesnym pozostawaniu jak najbliżej siebie samego. Ta trudna do wytłumaczenia sytuacja tak naprawdę pojawiła się dopiero w momencie lektury "Marzycieli". Bo pochylając się pod ciężarem tego, co ludzkie, Robert Musil ukazał mi świdrowanie człowieczej psychiki aż do bólu. Można by krajać nożem atmosferę jego dramatu, w którym każde zdanie dotyka do żywego. Austriacki pisarz przygotował na czytelnika tak wiele psychologicznych pułapek, że ten w pewnym momencie zaczyna się zastanawiać nad trudnym do wyjaśnienia poczuciem siebie samego. Jednak spoiwem tych wszystkich modernistycznych łamigłówek i tak pozostaje nieśmiertelne prawo do prawdy.

Uwieść i zgubić. Śmiało korzysta Musil z możliwości danych twórcy. W jego z pozoru teoretycznych rozważaniach dotyczących najgłębszych ludzkich doświadczeń, pozostaje dużo miejsca na praktyczne odkrywanie utajonej istoty człowieczeństwa. Jednak nie każdemu czytelnikowi może się to wydać przyjemne. Wzajemnie się do siebie przyciągający bohaterowie "Marzycieli" odkrywają przy tym tak wiele swoich mrocznych miejsc, że można przy okazji mówić o tworzeniu emocjonalnej klaustrofobicznej atmosfery dramatu. Niemożliwe jest uwolnienie się od duszących przeżyć. Będąca pułapką na ludzi tajemnica nie pomaga w wychodzeniu z labiryntu, w którym prawda o życiu i uczuciach może się paradoksalnie jawić jako wybawienie. Jednak nie potrzeba się wcale zastanawiać nad niedorzecznością dramaturgii Musila. Każda skrajność korzysta z prawa bycia sensem samym w sobie i musimy się do tego przyzwyczaić, jeśli chcemy dotrwać do końca lektury tej książki.

Dla odkrywającego dramaturgię czytelnika Musila, szczęściem będzie pogodzenie się z rzeczami ostatecznymi ale też uzmysłowienie sobie braku ratunku w przypadku zatonięcia w bliżej niezidentyfikowanej głębi. Robert Musil to znawca ludzi, jednak jego wiedza nie opiera się na klasycznym postrzeganiu człowieka ale w bólach wydostaje się poza określone granice poznania. Zawiedzeni będą ci, którzy oczekując klarownego zakończenia dramatu, staną sam na sam przed czymś nieobliczalnym. To właśnie tkwiąca w człowieku nieprzewidywalność stanowi o wartości tego dążącego do poznania siebie samego spektaklu. Jak przystało na krainę paradoksów, to również może być bezsensowne ale nie traci przez to swojego uroku.

W bohaterach "Marzycieli" jest coś niezwykle oryginalnego, coś spotykanego bardzo rzadko i przypominającego w każdej scenie nowe rozdanie kart i sytuację, bazującą za każdym razem na odmiennej technice zagrania. Niezrozumienie tych kierujących dramatem Musila mechanizmów, skutecznie utrudni czerpanie przyjemności z trafiających w sam środek egzystencjalnych wyznań. Poszukiwanie przy tym podobieństw stanie się dla czytającego sprowadzającą nudę potwornością. Dlatego czasami lepiej wyrazić prawdę milczeniem i dopiero wtedy odkrywać łączące ludzi wartości. Łączyć przeciwieństwa, rozkopywać to, co spójne i budować nowych ludzi na bazie skomplikowanego filozoficznego dyskursu, w jaki momentami przeradza się dramat Roberta Musila. A na koniec należy pamiętać o tym, że tak jak wprowadzenie w życie każdej idei kosztuje wiele wysiłku i nie zawsze staje się finalnie opłacalne, tak i modernistyczne akcenty Musila mogą zabrzmieć jak fałszywy śpiew nowoczesnych uczuć. Nie wiem jak Wy ale ja się w tym odnajduję.

Przeczytawszy do tej pory wiele książek uwzględniających miejsce człowieka w ogólnej teorii moralności nie spodziewałem się, że przyjdzie mi się kiedyś zmierzyć z pewnym ciekawym literackim zjawiskiem. Mam na myśli doprowadzone do szaleństwa poczucie obcości, przy jednoczesnym pozostawaniu jak najbliżej siebie samego. Ta trudna do wytłumaczenia sytuacja tak naprawdę...

No cóż, zamawiając tę książkę nie spodziewałam się utworu dramatycznego podzielonego na akty, zaś opis skutecznie mnie zmylił. Tytuł też mający się nijak zarówno do bohaterów dramatu jak i do zawartości... Zupełnie nie dla mnie.

No cóż, zamawiając tę książkę nie spodziewałam się utworu dramatycznego podzielonego na akty, zaś opis skutecznie mnie zmylił. Tytuł też mający się nijak zarówno do bohaterów dramatu jak i do zawartości... Zupełnie nie dla mnie.