Robert Ludlum jeszcze za życia został uznany za jednego z najpoczytniejszych pisarzy współczesnych. Większość jego książek zyskała miano bestsellerów. Do tej kategorii zalicza się niewątpliwie „Ultimatum Bourne’a”.

Wspomniana lektura stanowi trzecią, ostatnią już część trylogii opiewającej dzieje jednego z najsłynniejszych tajnych agentów w hisotrii literatury. Niegdyś, przed wielu laty człowiek nazwiskiem David Webb, po niezliczonych bolesnych doświadczeniach, utraciwszy to, co było dla niego w życiu najważniejsze, zdecydował się na desperacki krok. Postanowił porzucić swoje dotychczasowe życie, stając się narzędziem w rękach amerykańskiego wywiadu. Bardzo skutecznym narzędziem, mającym za zadanie unieszkodliwić najgroźniejszego terrorystę wszech czasów – Carlosa. Wcielając się w rolę płatnego mordercy - Jasona Bourne’a przekonuje się, jak karkołomne jest to zadanie. Niezrównoważony psychicznie, jednak niezwykle skuteczny Szakal nie sprzeda tanio skóry. Sytuację komplikują nieprzewidziane okoliczności…

Mniej więcej tak wygląda zarys fabuły „Tożsamości…” - pierwszej części trylogii. W trzeciej sytuacja ulega znacznej zmianie. Od wydarzeń opisanych powyżej minęło kilkanaście lat. Webb nie jest już młodym gniewnym, dążącym do autodestrukcji, bo tylko to mu pozostało. Wydaje się, że znalazł swoje miejsce na świecie, a stało się to możliwie daleko od niegdysiejszego wroga i jego rozległych, lecz nie wszechobecnych wpływów. Wiedzie względnie spokojną egzystencję z żoną i dwójką dzieci u boku. I choć nadal nękają go koszmary z przeszłości, czas coraz bardziej zaciera ich ślady w psychice Davida. Gdy okazuje się, że ktoś zaplanował zamach na dwójkę najbliższych przyjaciół byłego agenta, iluzoryczne wrażenie normalności pryska, ustępując miejsca zmorom przeszłości. Poczucie zagrożenia niszczy kruchą powłokę stabilizacji, gdyż CIA nie jest w stanie wytropić spiskowców. Dokonać tego może tylko jeden człowiek: Jason Bourne - bezwzględne alter ego Davida Webba. I choć ten opiera mu się ze wszystkich sił, gdy afera zatacza coraz szersze kręgi, zdaje sobie sprawę, iż jedyna szansą powrotu do normalności jest całkowita anihilacja przeszłości i bezwzględne przecięcie wszystkich łączących go z nią więzów. Paradoksalnie, realizacja tego zamiaru możliwa jest wyłącznie poprzez chwilowy powrót do niej. Napomknienie o szerszych kręgach nie było z mojej strony pustym zabiegiem retorycznym; mogę chyba nadmienić, iż w ostatniej z cyklu powieści o Bournie występuje zasada „siła złego na jednego”. W spisek zamieszana jest zarówno „Meduza”- organizacja, której bohater był niegdyś członkiem, a która obecnie oplata swymi mackami najbardziej wpływowe amerykańskie elity, jak i odwieczny wróg Jasona, Carlos. Dodajmy do tego postsycylijską mafię, działającą nie tylko na terenie Stanów Zjednoczonych oraz najbardziej prestiżową agencję wywiadu USA… Strach się nie bać.

Co charakterystyczne dla Ludluma, fabuła w powieści przybiera iście galopujące tempo. Chwilami przyspiesza tak bardzo, że aż zapiera dech w piersiach czytelnikowi, by po chwili zwolnić, podtrzymując skrajne, wydawałoby się, napięcie. W trakcie tych pauz autor kreśli niezwykle sugestywne obrazy struktur wywiadów wojskowych, wszechobecnej korupcji, a także ekonomiczno-gospodarczych perturbacji [nawiasem mówiąc, notorycznie katastrofalnych], które nastąpią, gdy opinia publiczna dowie się o kolosalnych przekrętach na szczytach władzy. Jakkolwiek jest to nader interesujący wybieg, dodający powieści powagi, a ukazanym tam wydarzeniom wrażenia apokaliptyczności, nagminne uciekanie się do niego może miast zainteresować, raczej znużyć czytelnika i – paradoksalnie – działać na niekorzyść całokształtu lektury.

Co ciekawe, w powieści mamy do czynienia z rozmaitymi punktami widzenia; wydarzenia widziane oczami różnych osób mają zupełnie inny wydźwięk. Niewątpliwie urozmaica to lekturę, podobnie jak trafnie wykorzystane retrospekcje. W mojej ocenie nie tylko nie nudzą, lecz pozwalają uszeregować wydarzenia, a także wczuć się w rolę postaci, która snuje swoje wspomnienia. Warto dodać, iż retrospekcje zostały wprowadzone bardzo płynnie i naturalnie, co nieczęsto zdarza nawet w najwyższej klasy literaturze.

Kolejnym klasycznym „punktem na plus” jest niepowtarzalne poczucie humoru. Choć momentami lekko przestarzałe [powieść pochodzi z czasów, gdy istniał jeszcze Związek Radziecki], nadal wywołuje uśmiech na twarzy czytelnika. „Ultimatum Bourne’a” to najbardziej popisowa z książek Ludluma. Tytułowy bohater zmierzy się w niej nie tylko z odwiecznym wrogiem, ale też samym sobą. Czy potrafi na powrót stać się człowiekiem, którego nienawidzi? Czy jest w stanie poradzić sobie z ogromną presja, której nastręcza ten ostateczny pojedynek, a także przezwyciężyć piętno lat, dających się coraz boleśniej we znaki? W ponadczasowej powieści, Robert Ludlum stwarza szereg wyrazistych postaci, z Davidem Webbem na czele, w którego ciele o lepsze walczą dwie osobowości.

Wprawdzie „Ultimatum Bourne’a” należy bez wątpienia do lektur sensacyjnych, zaskakuje w niej emocjonalny stosunek do wielu kwestii. Robertowi Ludlumowi udało się nie tylko atrakcyjne ukazanie kolosalnego spisku, ale także tragedii człowieka, który dostał się w tryby zabójczej machiny, choć wcale tego nie pragnął.

Robert Ludlum jeszcze za życia został uznany za jednego z najpoczytniejszych pisarzy współczesnych. Większość jego książek zyskała miano bestsellerów. Do tej kategorii zalicza się niewątpliwie „Ultimatum Bourne’a”.

Wspomniana lektura stanowi trzecią, ostatnią już część trylogii opiewającej dzieje jednego z najsłynniejszych tajnych agentów w hisotrii literatury. Niegdyś,...