Nie jest to łatwa lektura i z pewnością nie jest przyjemna. Czyta się z bólem serca i pytaniami w głowie: dlaczego? jak to możliwe? Jak z człowieka, będącego ojcem, dobrym sąsiadem, kolegą można było stworzyć bestię bez sumienia, z zimną krwią mordującego staruszków, kobiety i niewinne dzieci??? Przecież to niemożliwe, żadna ideologia nie jest w stanie tego uczynić! A jednak... To świadczy o nich, o Ukraińcach, o całym narodzie. Dopóki nie spojrzą prawdzie w oczy i nie przyznają się do brutalnej historii nigdy nie będą naszymi braćmi, a jedynie na nasze nieszczęście sąsiadami...

Wiem... zbyt dużo osobistych emocji, a za mało opinii o książce. Nie potrafię jednak tego rozgraniczyć. Bardzo przeżywałam te wspomnienia. Skręcało mnie w brzuchu podczas czytania i łzy napływały do oczu z bezsilnej złości i z ogromnego żalu. Bo opowiadają te historie starsze już kobiety, ale tak naprawdę to krzyczą w nich małe dzieci, którymi wtedy były i które to spotkało. Śmierć najbliższej rodziny, mamusi, tatusia, siostrzyczki czy braciszka... Często musiały na to patrzeć. I często nawet nie były to zwykłe morderstwa, a bezlistosne i bestialskie znęcanie się nad drugim człowiekiem, katowanie i wymyślne tortury. Nie umiem, nie jestem w stanie wyobrazić sobie tego cierpienia i tego przerażenia, które im towarzyszyło i nie ogarniam takiej nienawiści, która każe robić takie rzeczy... nawet własnej matce, jeśli płynie w niej polska krew.

Nie oceniam wspomnień, a jedynie formę książki, którą dobrze jest poznawać z przerwami na oddech. Oceniam wysoko, bo być może więcej osób skusi się na lekturę tej książki, a jakkolwiek jest ona straszna i bolesna myślę też, że powinna być obowiązkowa. Mało mówi się o wołyńskim ludobójstwie, ale jednak coraz więcej i to jest dobre. Ta książka jest upamiętnieniem tych wydarzeń i jest osobista. Nie ma tu anonimowych postaci, nad którymi można się pożalić, tylko konkretne imiona i nazwiska, konkretne twarze patrzące z czarno-białych zdjęć, które trafiają prosto do serca.

Nie jest to łatwa lektura i z pewnością nie jest przyjemna. Czyta się z bólem serca i pytaniami w głowie: dlaczego? jak to możliwe? Jak z człowieka, będącego ojcem, dobrym sąsiadem, kolegą można było stworzyć bestię bez sumienia, z zimną krwią mordującego staruszków, kobiety i niewinne dzieci??? Przecież to niemożliwe, żadna ideologia nie jest w stanie tego uczynić! A...