Jadwiga Andegaweńska, wnuczka Łokietka, król Polski, żyła 25 lat. Na KRÓLA Polski została ukoronowana 16 października 1384 roku. Jagiełłę poślubiła w roku 1386. Panowała więc samodzielnie czy raczej dorastała do pełnienia tej niespodziewanej funkcji (do korony została początkowo wyznaczona jej starsza siostra) dobrze ponad rok. I właśnie temu czasowi poświęca uwagę w swej najnowszej, wielowątkowej powieści Zuzanna Orlińska.

Rozdziały pieczołowicie rozpisujące szybkie dorastanie Jadwigi, jej dylematy, strach i zwątpienie oraz zdobywanie świadomości swej pozycji przeplatane są losami innej kobiety sprowadzonej do Królestwa Polskiego w 1401 roku. To kolejna żona Jagiełły – Anna Cylejska (wnuczka Kazimierza Wielkiego). Jej portret – dużo starszej, już kobiety, ale także zalęknionej, a do tego onieśmielonej sławą swej poprzedniczki, jest okazją do odkrywania i budowania losów Jadwigi od chwili, gdy narracja towarzysząca jej bezpośrednio już się kończy. Od momentu pierwszego spotkania z Jagiełłą, niedługo przed planowanym ślubem.

"Z bożej łaski Jadwiga, król" czy (pisownia zgodna z wydawnictwem - i przywołująca regułę chrześcijańskiego ładu społecznego o tym, że władza pochodzi od Boga ) "Z Bożej łaski Jadwiga, król" już samym tytułem wkracza na możliwe, niejednoznaczne (także ironiczne?) myślenie o tej wybitnej postaci.

Na prawie czterystu stronach dostajemy od Zuzanny Orlińskiej portrety dziewczynki i kobiety, będącymi – na różne sposoby – najbliżej władzy. Do tego gdzieś w tle pojawia się jeszcze sylwetka matki Jadwigi, Elżbiety Bośniaczki, prowadzącej skomplikowane gry dyplomatyczne. Główne bohaterki próbują zrozumieć swoją pozycję (także jako dziewczynki/kobiety wyznaczonej na żonę), zrozumieć mechanizmy polityki związanej z „męskim światem”, zyskują świadomość swych ograniczeń. Próbują odnaleźć swoje miejsce. Walczą, na różne sposoby.

Losy Jadwigi najczęściej możemy zobaczyć „z zewnątrz”, dzięki misternie plecionemu obrazowi środowiska jej towarzyszącemu. Barw dodają mu opowieści o życiu postaci, o których podręcznikowe dzieje milczą. Panny dworski, dworzanie, nianie, kucharze, stróżowie czy psiarczykowie. Postaci drugo czy trzecioplanowe, bez których codziennej pracy i trudu nie byłoby „wielkiej historii”. Wszystkie sylwetki, jak zdradza autorka, mają swoje umocowanie w skrupulatnie prowadzonych rachunkach na dworze Jadwigi i Jagiełły.

Drugiej kobiecej bohaterce, Annie, towarzyszymy na (niepewnej) drodze do zostania królową, żoną Jagiełły. Wątpiąca w siebie, samotna i spolegliwa dorasta także do pewnego buntu. W możliwym dla siebie formacie.

Bogatym, popartym rzetelną wiedzą (i zapewne ogromem pracy autorki) portretom kobiet towarzyszy jeszcze jeden, niezwykle ważny wątek: problem strachu, obaw i przesądów przed „Innym”. Przez karty powieści subtelnie przewijają się postaci różnych wyznań i wyobrażenia o dzikich poganach. Do tego w tle pojawia się problem cynicznie rozgrywanych w polityce, opacznie rozumianych, dogmatów wiary. A sama Jadwiga dostrzega w pewnym momencie swą naiwność, kiedy zachwycała się pieśniami opiewającymi chwałę Zakonu Krzyżackiego, podsuwając czytelnikom oczywistą, ale jakże cenną świadomość: w historii osąd zdarzeń zależy od punkt widzenia i punktu na mapie, w którym żyjemy.

Jadwiga Andegaweńska, wnuczka Łokietka, król Polski, żyła 25 lat. Na KRÓLA Polski została ukoronowana 16 października 1384 roku. Jagiełłę poślubiła w roku 1386. Panowała więc samodzielnie czy raczej dorastała do pełnienia tej niespodziewanej funkcji (do korony została początkowo wyznaczona jej starsza siostra) dobrze ponad rok. I właśnie temu czasowi poświęca uwagę w...