Główny bohater Józio w wieku 30 lat ponownie zasiada w szkolnej ławce. Śni od nowa swoje dojrzewanie. Dość szybko uzmysławia sobie, że świat wymusza na nim ciągłe przybieranie różnych masek. Jedne z nich zakłada sobie sam, drugie są mu zakładane przez innych ludzi, często wbrew jego woli. Zuta, nowoczesna pensjonarka, przyprawia mu – dojrzałemu mężczyźnie – gębę durnowatego zalotnika, który odpowiada na jej zaloty. Koledzy ze szkoły, profesor Pimko, rodzina Młodziaków również nie mogą zaznać spokoju. Okazuje się, że kontakty międzyludzkie to nieustanne przyprawianie gęb sobie nawzajem. Prędzej czy później wypełniamy formy, które zostały dla nas wcześniej zaprojektowane. Kultura, społeczeństwo, konwencja – to wróg spontaniczności, prostoty, szczerości.

„Ferdydurke” to pierwsza, jeszcze przedwojenna powieść Witolda Gombrowicza. Powstała w 1937 r. i z miejsca podzieliła krytykę na zapamiętałych przeciwników i zagorzałych zwolenników pisarza. Wkrótce stała się jedną z najbardziej znanych polskich powieści na świecie.

Krytycy i badacze różnych pokoleń próbują rozszyfrować na nowo konteksty najgłośniejszej powieści Gombrowicza interesujące młodego czytelnika; wyjaśnione zostaje pochodzenie tytułu utworu, zanalizowane nowatorstwo formalne, styl i język, recepcja książki przed i po wojnie, wpływ, jaki powieść wywarła na dzieła innych pisarzy.