Jerusalem jest sennym, prowincjonalnym miasteczkiem położonym gdzieś na bezdrożach Ameryki. Życie płynie tu odwiecznym rytmem narodzin i zgonów, jak wszędzie na świecie. Ludzie miewają swoje troski i radości, a inni ludzie ochoczo na ten temat rozprawiają. Słowem; spokojna, przeciętna egzystencja w najbardziej pospolitym z miejsc na ziemi. Co się jednak stanie, gdy w tym łagodnym, wręcz flegmatycznym otoczeniu pojawi się Zło w najbardziej bezwzględnej z możliwych form? Czy znajdzie się ktoś gotowy mu się przeciwstawić?

Tak wygląda zarys fabuły powieści „Miasteczko Salem” autorstwa Stephena Kinga, której akcja toczy się w latach ’70 XX wieku. Tytułowe Jerusalem jest miasteczkiem, jakich wiele. Ma swoje wielkie dramaty, uniesienia, a nawet skandale. Ma także mroczne tajemnice, o których wolałoby zapomnieć. Jednak piętno czasu nie pozwala mu na to. W chwili, gdy o niechlubnej historii górującego nad miasteczkiem domu Marstenów pamiętają już tylko najbardziej sędziwi spośród mieszkańców, ktoś postanawia wynająć okryty złą sławą budynek. Nowi właściciele zachowują się w sposób niezwykle enigmatyczny, co wzbudza dodatkową falę podejrzliwości wśród miejscowych. Na nowo odżywają plotki o makabrycznej śmierci poprzednich właścicieli i ich rzekomych powiązaniach z siłami nieczystymi… Problem polega na tym, że plotki pozostają w ludzkiej świadomości jedynie plotkami, do których odnosić się należy z odpowiednim dystansem, a wydarzenia, które w mieście co noc przybierają na sile warto traktować jak najbardziej poważnie. O tym dlaczego, przekona się między innymi Ben Mears – pisarz przybywający do Salem, by zmierzyć się z dawnymi lękami.

Jerusalem jest miasteczkiem często wykorzystywanym przez Stephena Kinga w jego twórczości [jeśli mnie pamięć nie myli, w samym tylko zbiorze „Nocna zmiana” pojawiło się dwa razy]. Charakterystyczny jest też kontekst. Zazwyczaj w tego pokroju niewielkiej mieścinie mamy do czynienia z siedliskiem Zła, które trzeba pokonać. W King’owskim ujęciu zło jest wartością bezwzględną i bezdyskusyjną. Istnieje klarowny podział na Dobro i Zło, w którym nie ma miejsca na półśrodki i kompromisy: można stać po jednej, albo po drugiej stronie – nigdy pośrodku. Brak tu relatywizmu, względności zła w zależności od ujęcia i moralności konkretnego człowieka. W powieściach Stephena Kinga problem nie polega na tym, że zarówno Dobro jak i Zło są w ludziach [w różnych proporcjach, naturalnie], a raczej na tym, by uwierzyć w przytłaczający ogrom Zła, który czyni je namacalnym. Bowiem według teorii tego autora ludzka podłość, zgnilizna i okrucieństwo, jeśli są wystarczająco silne, mogą ze sfery metafizycznej przenieść się na materialną, dzięki czemu ich istnienie przestaje być związane tylko z życiem konkretnego człowieka. I tak w Salem nośnikiem Zła stał się ponury dom Marstenów.

Skoro mowa o precyzyjnym ujęciu problemu Zła, warto też wspomnieć o związanej z nim symbolice. Według Kinga bowiem tylko przy użyciu odpowiednich atrybutów można pokonać zdradzieckie siły nieczyste. Nie zawsze są to [jak w przypadku Jerusalem] przedmioty związane z religią, ale nawet jeśli tak się zdarzy, autor podkreśla, iż nie wystarczy trzymać krzyż, by ochronić się przed Złem. Trzeba jeszcze wierzyć w jego moc i to właśnie ludzka wiara jest największą siła sprawczą w powieściach Stephena Kinga.

Koncentrując się na szczegółach, łatwo można pominąć nieco bardziej ogólnikowe, ale jakże ważne aspekty tematu. W „Miasteczku Salem” akcja rozwija się błyskawicznie, a po pierwszych stu stronach wydarzenia następują z rosnącą szybkością – tak, że czytelnik ma wrażenie, że dwadzieścia cztery godziny doby w powieści to zbyt mało, by pomieścić wszystkie wypadki. Ponadto lekturze nieodmiennie towarzyszy atmosfera grozy i pętli, zacieśniającej się wokół bohaterów - z każdą chwilą coraz bardziej. I chociaż jestem zdania, iż Stephen King lepiej sprawdza się w formach nieco krótszych, niż niemal 700-stronnicowe „Miasteczko Salem”, to niewątpliwie omawiana powieść jest spójnym elementem bibliografii autora, plasując się gdzieś w połowie drogi pomiędzy wyżynami i nizinami jego twórczości.

Jerusalem jest sennym, prowincjonalnym miasteczkiem położonym gdzieś na bezdrożach Ameryki. Życie płynie tu odwiecznym rytmem narodzin i zgonów, jak wszędzie na świecie. Ludzie miewają swoje troski i radości, a inni ludzie ochoczo na ten temat rozprawiają. Słowem; spokojna, przeciętna egzystencja w najbardziej pospolitym z miejsc na ziemi. Co się jednak stanie, gdy w tym...