Erudycyjny poziom dzieła prof. Andrzeja Nowaka nie pozwala na danie oceny niższej niż "wybitna". Tak jak w przypadku tomu pierwszego, tak i tym razem otrzymujemy obszerną panoramę dziejów polskiego średniowiecza. Początkowo rzecz miała obejmować jeden tom poświęcony okresowi 1202-1492, ostatecznie jednak autor podjął decyzję o rozbiciu tej części swego opus vitae na dwa kolejne tomy, z których pierwszy dotyczy okresu od 1202 do 1340 roku, a więc do podbicia przez Kazimierza Wielkiego Rusi halicko-włodzimierskiej, drugi zaś stanowić ma jego kontynuację z narracją doprowadzoną do śmierci Kazimierza Jagiellończyka, a przy tym do daty powszechnie uznawanej za końcową datę średniowiecza w ogóle.
Czytając kolejną z książek prof. Nowaka z cyklu "Dzieje Polski" nie mogłem nie przypomnieć sobie czytanej przez laty "Filozofii prosto wyłożonej" ("Philosophy made simple") dwóch najprawdopodobniej amerykańskich autorów, Popkina i Strolla. Książka Nowaka to w istocie historia prosto, bywa że i upraszczająco wyłożona, co nieco odróżnia ją od innych książek tego autora, jak choćby niedawno wydanej mistrzowskiej pracy o polityce appeasementu. Choć autor sięga do dzieł różnych i referuje odmienne punkty widzenia, to przecież książka w swej istocie jest dziełem apologetycznym, napisanym w duchu patriotycznym i konserwatywnym, ze szczególnym uwzględnieniem cywilizacyjnych i kulturowych zasług Kościoła katolickiego. Tam gdzie mowa jest o polskich świętych, jak choćby Jadwiga Śląska, małżonka Henryka Brodatego, pojawia się też obszerny cytat myśli świętego naszych czasów, Jana Pawła II. Gorzej, gdy pojawia się nieśmiała wprawdzie i stonowana, ale jednak w pełni zamierzona wzmianka o Opatrzności jako o sile naszymi dziejami zawiadującej. Wszystko to sprawia, że dzieło prof. Nowaka nie może być traktowane jako naukowa książka o historii. To raczej barwna, pięknie napisana i - powtórzmy to raz jeszcze - niezwykle erudycyjna opowieść o naszej wspólnej, pełnej zakrętów i trudnej, a przez to też bardzo interesującej przeszłości.

Erudycyjny poziom dzieła prof. Andrzeja Nowaka nie pozwala na danie oceny niższej niż "wybitna". Tak jak w przypadku tomu pierwszego, tak i tym razem otrzymujemy obszerną panoramę dziejów polskiego średniowiecza. Początkowo rzecz miała obejmować jeden tom poświęcony okresowi 1202-1492, ostatecznie jednak autor podjął decyzję o rozbiciu tej części swego opus vitae na dwa...