Ta książka nie jest wyłącznie kolejna monografia dynastii Piastów, nie jest także nowa interpretacja dziejów, to raczej podręcznik akademicki dotyczący historii Polski od zarania dziejów aż do końca panowania piastowskiego rodu. Autor bowiem, oprócz ukazania losów poszczególnych przedstawicieli dynastii, poświęcił także dużo miejsca zagadnieniom gospodarczym, społecznym, kulturalnym, religijnym czy w końcu geopolitycznym. Dzięki przystępnemu językowi, doskonale poprowadzonej narracji, ilustrowanej licznymi cytatami, praca ta staje się atrakcyjna także dla zwyczajnego czytelnika. Nie oznacza to oczywiście, że książka traci charakter rozprawy naukowej. Autor analizując poszczególne zagadnienia historyczne niejednokrotnie przytacza odmienne zdania różnych badaczy na dany temat i częstokroć podaje własne hipotezy. Tam gdzie to niezbędne, próbuje posiłkować wiedzę o przedmiocie wynikami badań różnych dyscyplin o charakterze pomocniczym wobec historii. Stąd niejednokrotne odwołania do wykopalisk archeologicznych, materiału ikonograficznego, badań demograficznych, historii porównawczej, czy w końcu analizy etymologicznej poszczególnych słów pojawiających się w źródłach. Jednakże to właśnie własna analiza tekstów źródłowych staje się bardzo mocną stroną tej pracy. Barański korzysta bowiem zarówno z kronik średniowiecznych, kościelnych roczników, czy w końcu zabytków dyplomatyki. Skonfrontowane źródła, nie tylko polskie, ale i państw sąsiednich, poddane wcześniejszej krytyce, dają pełniejszy ogląd na poszczególne zagadnienia polityczne. O ile niektóre źródła ze sobą zestawia w celu dokonania pełniejszej rekonstrukcji wydarzeń, jak w przypadku Zjazdu Gnieźnieńskiego, to w innych wypadkach bezwzględnie rozprawia się z błędnymi ich interpretacjami. Przykładem może tu być zapiska o zajęciu przez księcia ruskiego Włodzimierza Grodów Czerwieńskich i Przemyśla w roku 981. Barański udowadnia, że ziemie te nie należały wówczas do Polski, tylko do Czech, stąd zrozumiały staje się brak reakcji polskiego władcy na te wydarzenia. Historyk stara się także dostarczać odpowiedzi na problemy bardzo trudne do zanalizowania, a łatwe do osądzenia w zależności od punktu widzenia. Przykładem może tu być wzmianka w Kronice Galla Anonima na temat wzięcia jako nałożnicy ruskiej księżniczki przez Bolesława Chrobrego. Z punktu widzenia jednych, czyn niegodny, z punktu widzenia drugich, sprawa drugorzędna. Tymczasem Barański tłumaczy to zdarzenie, jako wymuszone przez szereg konkretnych okoliczności. Bolesław Chrobry, gdy prosił o rękę siostry ruskiego księcia, miał spotkać się z odmową - czyn uważany za zniewagę w kontekście średniowiecznej polityki międzypaństwowej. Wobec tego przyszły król Polski, zwyciężając nad Rusinami, czy chciał czy nie chciał, musiał odwzajemnić się swoim wrogom pięknym za nadobne, gdyż w przeciwnym razie, straciłby posłuch i uznanie u swych żołnierzy. Takiej trzeźwej analizy źródeł w wykonaniu autora Dynastii Piastów w Polsce możemy znaleźć jeszcze bardzo wiele. Wynika ona z prostej zasady, stosowanej przez Barańskiego ukazywania przyczyn i okoliczności poszczególnych wydarzeń historycznych. Inną mocną stroną niniejszej publikacji jest przejrzysta konstrukcja książki - wyraźnie zakreślona tematyka rozdziałów, opisanie historii Polski w kontekście piastowskiej dynastii, w końcu wyciągnięcie wniosków. Na uwagę zwraca zwłaszcza trzecia część, poświęcona rozbiciu dzielnicowemu. Zwykle jest to najtrudniejszy do opisania epizod w każdej publikacji dotyczącej Polski średniowiecznej. Autor opisując historię wszystkich prowincji z osobna, a w odrębnych rozdziałach ujmując zagadnienie walk o Kraków i później zjednoczenia Polski, unika zagmatwania, jakie zwykło się pojawiać u wielu poprzedników Barańskiego. Pracę swą autor zaczął od weryfikacji Gallowej legendy o pierwszych Piastach - założycielach dynastii, a kończy bynajmniej nie na Kazimierzu Wielkim, ale na przytoczeniu sylwetek piastowskich książąt na Kujawach, Mazowszu i śląsku. W epilogu przeczytamy zatem o księciu-zakonniku Władysławie Białym, starającym się o polską koronę, o mazowieckiej księżnej Annie, próbującej przejąć przekazane Zygmuntowi Staremu ziemie swych braci, czy w końcu o żyjącym już w XVII wieku księciu brzesko-legnickim Jerzym Wilhelmie, który zmarł na zapalenie płuc, przeziębiwszy się na polowaniu. Praca Marka Barańskiego przedstawiając ogólny obraz polskiego średniowiecza, którego głównymi bohaterami są przedstawiciele dynastii Piastów, staje się doskonałą syntezą, która stanowi zwieńczenie wielopokoleniowego dorobku naukowego polskiej mediewistyki. Niewątpliwie książka ta, dzięki profesjonalnemu ujęciu tematu i ogromnym walorom narracyjnym, staje się niezbędną pozycją na półce naukowca, a ciekawą lekturą dla przeciętnego czytelnika. POLECAM

Ta książka nie jest wyłącznie kolejna monografia dynastii Piastów, nie jest także nowa interpretacja dziejów, to raczej podręcznik akademicki dotyczący historii Polski od zarania dziejów aż do końca panowania piastowskiego rodu. Autor bowiem, oprócz ukazania losów poszczególnych przedstawicieli dynastii, poświęcił także dużo miejsca zagadnieniom gospodarczym, społecznym,...