Mój stosunek do literatury dotyczącej martyrologii narodu polskiego, szczególnie tej drugowojennej, oscyluje gdzieś pomiędzy fascynacją a niechęcią. To z jednej strony niezwykle interesujący okres historyczny i to nie tylko ze względu na wydarzenia, ale przede wszystkim ich filozoficzne, moralne i doktrynalne tło. Jednak z drugiej strony jest niezdrowy patos i gloryfikacja przeszłości mimo niejednoznacznych ocen wynikających z perspektywy czasu, bardzo wyraźnie obecne w tym konkretnym nurcie literackim. Czytając niektóre pozycje mam wręcz wrażenie, że mam w ręku nie tekst, a pomnik ku czci poległych i pomordowanych, jeden z licznych elementów kultu historii. Właśnie dlatego o Powstaniu Warszawskim zazwyczaj czytam opracowania historyczne, nie tyle napisane, a bardziej sporządzone, suche i konkretne w stylu i przekazie, tak jak monumentalny tom „Powstanie '44” autorstwa Normana Daviesa.

"Kobiety" Stanisławy Kuszelewskiej-Rayskiej to pozycja, do której podeszłam z dużą ostrożnością - autobiograficzna, poświęcona kobietom konspiracji, napisana przez autorkę już na emigracji. Sam suchy opis brzmi trochę jak te książki, których unikam, bo mają tendencje do romantyzowania martyrologii i upiększania historii, która wcale za piękna nie była. Przyznam się szczerze, że o samej osobie pisarki siadając do lektury nie wiedziałam nic ponad to, co wydawca umieścił o niej na skrzydełku okładki tomu. Nie zadałam też sobie trudu przeczytania posłowia Sławomira Cenckiewicza, wychodząc z założenia, że skoro jest na końcu, to powinnam czytać zgodnie z kolejnością dyktowaną przez spis treści. Być może był to błąd - być może wiedza o losach Kuszelewskiej zmieniłaby to, jak czytało mi się jej teksty.
Więcej: http://szortal.com/node/6379

Mój stosunek do literatury dotyczącej martyrologii narodu polskiego, szczególnie tej drugowojennej, oscyluje gdzieś pomiędzy fascynacją a niechęcią. To z jednej strony niezwykle interesujący okres historyczny i to nie tylko ze względu na wydarzenia, ale przede wszystkim ich filozoficzne, moralne i doktrynalne tło. Jednak z drugiej strony jest niezdrowy patos i gloryfikacja...