UWAGA! Omawiane wydanie „Wolnych Lektur” zawiera tylko 4 opowiadania (nie ma następujących: „Wezwanie”, „Kruk”, „Znak”, „Nocleg” i „Osada dymów”)
„WOLNE LEKTURY” REWELACYJNIE WYWIĄZUJĄ SIĘ Z EDUKACYJNEJ MISJI. DZIĘKUJĘ!
Dostępna na: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/grabinski-szalony-patnik/
Z notki „Wolnych Lektur”:
„Przedwojenny mistrz polskiej prozy fantastycznej w kolejnych opowiadaniach przekonuje, że świat nie ogranicza się do materialnej rzeczywistości... ......Tajemnicze zdarzenia, jakie stają się udziałem bohaterów, odsłaniają niesamowite fragmenty rzeczywistości skrywającej się tuż obok codziennego świata zmysłów..”

Cztery opowiadania, na temat których wypowiadałem się szerzej w pojedynczych edycjach.

„Szary pokój”
- Sama rozkosz, bo co za język!!!. Poprzedni lokator, Kazimierz, nomen omen, Łańcuta, „zaraził pokój melancholią”, wskutek czego zaczął „rozsnuwać się jakiś dziwaczny senny haft..”. Przemyślna walka z nocną marą przyniosła wielce wątpliwe zwycięstwo. Urocze. 8/10
„Problemat Czelawy”
- Pierwsze wrażenie to podobieństwo do Stevensona „Dr Jekyll i Mr. Hyde” z 1886 roku, może nawet plagiat bądź pastisz. Po zastanowieniu taki zarzut odrzucam, a w dodatku znalazłem wyjaśnienie autora, które przytaczam w recenzji tego opowiadania na LC jak i na: http://wgwg1943.blogspot.com/2018/09/stefan-grabinski-problemat-czelawy.html
Wierzę Grabińskiemu, a silnym argumentem jest jego cała obszerna twórczość pełna niesamowitych opowieści. 8/10
„Saturnin Sektor”
- Bohatera odwiedza kwestionowany przez niego CZAS, ucieleśniony byt - Tempus, do którego się zwraca:
„— O tak! Wychudłeś diabelnie! Do wymiarów wskazówki zegara. Zbezcześciłeś świętą tajemnicę trwania, zmąciłeś cudowną płynność fali, ty pałubo życia! — krzyknąłem, zrywając się z miejsca ...”
Pozwalam sobie uzupełnić przypis: „pałuba — daw. niezgrabna kukła lub osoba taką przypominająca”, o przypomnienie, że to również tytuł dzieła adwersarza Grabińskiego - Karola Irzykowskiego
Teorię „trwania” bohatera zainspirowała myśl:
„.... Życie płynie szeroką zwartą falą w zjawiskach związanych z sobą tak spoiście, że ich rozdzielanie na momenty jest śmiesznym i karykaturalnym...”
Bohater odszukuje adwersarza, a konsekwencją ich spotkania jest nekrolog:
„Zgon Czasu. W nocy z 29 na 30 listopada br. zginął bezpowrotnie Tempus Saturn, by ustąpić miejsca wieczystemu Trwaniu”.
Wskazówki wszystkich zegarów zatrzymały się w momencie śmierci starego zegarmistrza.
Ładne 7/10
„Dziedzina”
- Na pierwszej stronie piękne sformułowanie: „...świat przeszedł po nim do porządku..”
Bohaterem jest pisarz Wrześmian, co jest oczywistym umizgiem do Bolesława Leśmiana.
Cenne omówienie tego opowiadania znalazłem w pracy Tomasza Rożkiewicza pt „Wiara w moc twórczą i dynamiczna koncepcja bytu w nowelistyce Grabińskiego (na przykładzie „Dziedziny” i „Maszynisty Grota”)”, dostępnej na:
http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/25427/0_4_%5b225%5d-235_R%C3%B3%C5%BCkiewicz.pdf?sequence=1&isAllowed=y
„....Grabiński zadaje w ‘Dziedzinie’ pytanie o granice twórczości i inspiracji. Wrześmian, opętany chęcią dotarcia do natury rzeczy i wyrażenia własnej myśli, wierzył w sprawczą moc intelektu, któremu tworzywo językowe nie wystarcza jako wydajne źródło przekazu. Autor noweli wprowadza przy pomocy mowy pozornie zależnej, oddającej tok myślenia bohatera, dużą dozę pesymizmu. Artysta bał się doskonałej realizacji swoich myśli, konsekwencji, jakie niesie za sobą osiągnięcie ideału, a jednak dążył do tego. Przytłoczenie ciężarem twórczym, pozostawienie myśli wolną i otwartą, wraz z całkowitym odrzuceniem rzeczywistości, mogły doprowadzić do jego zniszczenia.
Codzienność poety została zaburzona przez pojawienie się postaci bladego mężczyzny, który obserwował bohatera z wnętrza willi, widocznej z okna jego mieszkania. Grabiński konsekwentnie budował uczucie grozy i zaszczucia w czytelniku, dodając pojawiające się kolejne postacie, nadając tym samym domostwu makabryczne, ale jednak dziwnie ludzkie cechy. Autor antropomorfizuje willę, która upodabnia się do istot ją zamieszkujących.......
......... Trudno nie zauważyć podobieństw między fikcyjnym pisarzem, bohaterem Dziedziny, a twórcą ‘Przygód Sindbada żeglarza’. Zarówno nazwisko bohatera, jak i charakterystyka jego twórczości oraz osobowości przywodzą na myśl Bolesława Leśmiana, poetę, którego z Grabińskim łączyło zamiłowanie do metafizyki i niesamowitości...”
Resztę pracy proszę samodzielnie poznać. 8/10. I tyle samo dla całości

UWAGA! Omawiane wydanie „Wolnych Lektur” zawiera tylko 4 opowiadania (nie ma następujących: „Wezwanie”, „Kruk”, „Znak”, „Nocleg” i „Osada dymów”)
„WOLNE LEKTURY” REWELACYJNIE WYWIĄZUJĄ SIĘ Z EDUKACYJNEJ MISJI. DZIĘKUJĘ!
Dostępna na: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/grabinski-szalony-patnik/
Z notki „Wolnych Lektur”:
„Przedwojenny mistrz...