Postęp technologiczny przynosi światu wiele dobrego i złego. Z jednej strony pojawia się nowoczesność, wraz z nią kiełkują nowe idee, przemyślenia i wizje, a te zaś szeroko odbijają się na obyczajach społecznych, polityce i gospodarce. Z drugiej jednak strony nieunikniona jest na przykład wojna handlowa, którą, jak wiadomo, przetrwają najsilniejsi.

I w Ankh-Morpork w końcu musiał nastać czas pary i dymu. Żelazna Belka – nowy wynalazek młodego geniusza i mechanika Dicka Simnela – wzbudził pośród mieszkańców wiele emocji. Niektórzy widzą w nim nieodparte możliwości i ogromny zysk, inni zaś kurczowo trzymają się dnia wczorajszego i zrobią wszystko, aby tych zmian nie wprowadzono. Do Simnela zostaje przydzielony znany z poprzednich powieści Pratchetta Moist von Lipwig, który niespecjalnie lubi brudzić sobie ręce smarem, za to bardzo chętnie posługuje się słowami. Jednak tam, dokąd zmierzają, niestety czasem słowa nie wystarczą i trzeba użyć pięści. Obaj przemierzają wyjątkowo niebezpieczne równiny, aby higieniczna droga żelazna dotarła do najdalszych zakątków Świata Dysku.

„Para w ruch” to czterdziesty tom popularnej serii Terry’ego Pratchetta pt. „Świat Dysku”. Zapewne przyciągnie rzeszę fanów, ale na pewno pojawią się też tacy, co będą kręcić nosem. Moim zdaniem kolejno pojawiające się części zawsze trzymają dobry albo chociażby przyzwoity poziom. Tutaj autor utrzymuje równowagę między tragizmem a komizmem. Całej tej lekkiej konstrukcji towarzyszą niekiedy dość poważne refleksje. Wartkiej akcji raczej tu nie doświadczymy (niemal wszelkie zatargi i walki są zręcznie pomijane), ale książka jak zwykle nadrabia humorem.

To, co mnie osobiście ujęło, to wyjątkowo plastyczne opisy jednej z bohaterek powieści, czyli Żelaznej Belki. Pojawiają się one kilkakrotnie, opatrzone oczywiście komentarzami pół żartem, pół serio: Dudnienie maszyny działało niczym zaklęcie. Znowu nad okolicą zabrzmiało metaliczne wołanie pary – jakby duszy zagubionej – i Harry odkrył, że nie może odejść. Nie był człowiekiem skłonnym do zadumy i innych głupot, ale tutaj pomyślał, że temu, no… warto się bliżej przyjrzeć*.

Pratchett, jak powszechnie wiadomo, jest niezrównanym mistrzem władania słowami – barwny język, a wraz z nim ciekawe przemyślenia, indywidualny styl i przyjemna fabuła. Także objaśnienia, uwagi autora umieszczone w postaci dolnych przypisów, u niektórych czytelników niejednokrotnie wywołają uśmiech na twarzy. Przy okazji pochwały należą się również tłumaczowi Piotrowi W. Cholewie, który jak zawsze perfekcyjnie oddał charakter pratchettowskiej narracji.

„Para w ruch” gatunkowo nieco zahacza o steampunk i być może ze względu na to ma szansę zyskać nowych wielbicieli. Jeśli ktoś zetknął się z poprzednimi książkami pisarza, na pewno nie będzie zawiedziony. Pozostali ze względu na tematykę również mogą spróbować.

*wszystkie cytaty pochodzą z recenzowanej książki

Katarzyna Barańska