Profesor Michał Tymowski urodził się 21 listopada 1941 r. w Warszawie, tu też się wychował i zdał maturę w V Liceum Ogólnokształcącym im. Księcia Józefa Poniatowskiego.
W 1959 r. wstąpił na studia w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, z którym związany jest do dziś, a w 1961 został seminarzystą jednego z najwybitniejszych polskich historyków późnego średniowiecza i wczesnej nowożytności, prof. Mariana Małowista (1909–1988),twórcy pierwszego w Polsce seminarium afrykanistycznego. To za jego zachętą Michał Tymowski zajął się zawodowo historią Afryki przedkolonialnej i wczesnych państw oraz społeczeństw afrykańskich. W roku 1971 uzyskał na Wydziale Historycznym UW stopień doktora, a w 1981 – doktora habilitowanego. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1993 r., w 2001 r. został profesorem zwyczajnym. Od 1964 r. pracuje w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego; od 1968 do 1970 r. wykładał na ówczesnej filii UW w Białymstoku (obecnie Uniwersytet w Białymstoku),w latach 1984–1989 był kierownikiem Zakładu Historii Średniowiecznej na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; od 1989 do 1993 r. był profesorem Uniwersytetu Paris IV-Sorbonne i dyrektorem Centre de la Civilisation Polonaise na tym uniwersytecie; w latach 1996–2000 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Stacji naukowej Polskiej Akademii Nauk w Paryżu; w roku 2002 był Zastępcą Przewodniczącego Wydziału I Nauk Społecznych PAN, a od 2002 do 2008 r. – dyrektorem Instytutu Historycznego UW.
Michał Tymowski kierował i uczestniczył w badaniach terenowych w Afryce zachodniej. Jest członkiem międzynarodowej interdyscyplinarnej grupy badawczej The Early State kierowanej przez Uniwersytet Lejdejski, prowadził wykłady zagraniczne na Uniwersytetach Paris IV-Sorbonne, École des Hautes études en Sciences sociales w Paryżu i Universidade Agostinho Neto w Angoli. Organizował i uczestniczył w dziesiątkach międzynarodowych konferencji naukowych poświęconych historii wczesnych państw i historii Afryki w Polsce, Francji, Włoszech, Holandii, Ghanie, Mali; jest członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego i paryskiego Société des Africanistes. Jest autorem 26 książek i ponad 230 artykułów wydanych w językach polskim, francuskim, angielskim, rosyjskim, chorwackim i bułgarskim, poświęconych pierwocinom organizacji państwowych w Europie wczesnośredniowiecznej i w Afryce, historii wczesnych państw w Afryce zachodniej i dorzecza Nigru (m.in. Timbuktu i Mali),antropologii politycznej, więzi społecznych, tradycji ustnej jako przekaźnikowi tożsamości historycznej, pierwszym kontaktom Europejczyków z Afrykanami w XV i na początku XVI w.; jest redaktorem i współautorem monumentalnej "Historii Afryki" (Wrocław 1996) oraz wydawcą relacji z pierwszych podróży Europejczyków do Afryki.