Poemat jakim jest „Upadek Króla Artura” jest jedyną wyprawą Tolkiena do świata arturiańskiego. Tolkien w doskonały sposób posługuje się specyficznym metrum, na podstawie którego powstał poemat aliteracyjny. Przekształcił on znaną mniej lub bardziej brytyjską legendę na swoja modłę. Zasadniczym elementem, który odróżnia poemat „Upadek Króla Artura” od innych jest atmosfera powagi oraz nieuchronności wydarzeń.

W poemacie autor opisał zamorską wyprawę króla Artura do dalekich pogańskich krain, wieść o zdradzie dokonanej przez Mordreda (jednego z rycerzy Okrągłego Stołu), ucieczkę Ginewry z Kamelotu, pełne udręki rozważania Lancelota w jego francuskim zamku oraz wielką bitwę morską po powrocie Artura.

„Upadek Króla Artura” jest poematem niedokończonym, jednakże pozostało wiele rękopisów, notatek z których wyłaniają się dalsze losy króla Artura. Wszystkie te dodatki oraz rękopisy zebrał syn Tolkiena, dzięki niemu powstała niniejsza książka. Zasadniczo sam poemat zajmuje 72 strony. Jednakże poemat podany jest w oryginale (czyli w staroangielskim) oraz oczywiście w języku polskim, stąd stron po polsku jest tylko 36 (wydaje się niewiele, dlatego szybko się czyta). Pozostałą część książki zajmują dodatki zredagowane przez syna Tolkiena na podstawie pozostawionych rękopisów. Odnośnie samego poematu dzieli się on na 4 canta oraz piąte niedokończone.

Sama tematyka poematu jest raczej znana, któż nie zna opowieści o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu. Jednakże Tolkien skupia się na zmierzchu, czy tez właśnie upadku Króla Artura. Powiedzmy sobie szczerze, kto z nas wie jak się kończą opowieści o słynnym królu Brytów. Oczywiście Tolkien nie wymyślił od podstaw całej legendy. Jak podaje sam syn autora, ojciec posiłkował się różnymi poematami, zasadniczym takim tekstem wydaje się aliteracyjny poemat „Morte Arthure”. Jednakże trzeba zaznaczyć, że Tolkien posiłkował się tymi źródłami, lecz ich nie kopiował. W pewien sposób stworzył własną wersję legendy, czasami dodając, albo pomijając niektóre kwestie. Zasadniczą cechą tekstu, która go odróżnia od pozostałych to jest nieuchronność przyszłych wydarzeń, chociażby „śmierć była przed nim …”. Ta nieuchronność sprawia, że tekst nabiera cech typowego dramatu. Wydawać by się mogło, że sam tekst będzie trudny w odbiorze ze względu na różne archaiczne wyrażenia, lecz Tolkien jest mistrzem słowa, który w bardzo barwny sposób opisuje wykreowany świat. Cóż, sądzę, że żaden czytelnik nie powinien mieć problemu z odbiorem poematu.

Odnośnie samych dodatków, cóż mimo, że Christopher Tolkien nie ma takiego polotu literackiego jak ojciec, ale to na nim spoczywa spuścizna po ojcu. Zasadniczo dwa pierwsze dodatki są bardzo interesujące. Pierwszy z nich, czyli „Poemat w tradycji arturiańskiej” jest analizą istniejących tekstów o królu Arturze w zestawieniu z „Upadkiem Króla Artura” Tolkiena. Christopher Tolkien przedstawia nam w sumie cztery teksty, gdzie zasadniczym jest „Morthe Arthure” jak wcześniej wspomniałem. Na podstawie tych tekstów mamy okazję nie tylko zobaczyć różne wersje tej samej historii, ale również różnice między nimi a poematem Tolkiena. Sądzę, że syn Tolkiena w ciekawy sposób przedstawił te różnice. Drugim zasadniczym i chyba najciekawszym dodatkiem jest „Poemat nienapisany i jego związek z koncepcją Silmarillionu”. Na podstawie zachowanych rękopisów Christopher Tolkien pokazuje nam jak dalej miała się potoczyć historia Króla Artura według koncepcji ojca. Oczywiście również porównuje zachowane notatki do istniejących poematów. Szkoda, gdyby Tolkien dokończył poemat, byłoby to całkiem niezłe dzieło. W przypadku związku z Silmarillionem, to ten związek skupia się jedynie na wyspie Avalon (która zresztą funkcjonuje tylko w notatkach). Wyraźnie syn Tolkiena, zaznacza, że ojciec chciał połączyć oba światy, a łącznikiem miał być Avalon (który w Silmarillionie istnieje pod nazwą Samotna Wyspa).

Odnośnie dwóch pozostałych dodatków to nie są one zachwycające. „Ewolucja poematu” jest po prostu zbiorem wcześniejszych szkiców poematu, cały tekst opiera się tylko na przytaczaniu, dlatego też „wieje” nudą. Może opis gorzkiego końca miłości Lancelota i Ginewry, który nie znalazł się w ostatecznym tekście jest interesujący. Ostatnim dodatkiem jest „Dodatek. Wiersz Staroangielski”, czyli kilka stron o tym czym jest wiersz aliteracyjny, tak dawno zapomniany.

Podsumowując „Upadek Króla Artura” jest niezwykłym doświadczeniem. Jak wiadomo Tolkien był profesorem literatury zwłaszcza zajmującym się staro angielską literaturą. Czytelnik może podziwiać kunszt z jakim oddał się pisaniu poematu. Jednocześnie jedyna wyprawa Tolkiena w świat legend arturiańskich jest rzeczą niezwykłą. Cóż „Upadek Króla Artura” jest nie lada gratką, przecież został stworzony przez autora, który ukształtował wyobraźnię XX oraz XXI wieku.

Poemat jakim jest „Upadek Króla Artura” jest jedyną wyprawą Tolkiena do świata arturiańskiego. Tolkien w doskonały sposób posługuje się specyficznym metrum, na podstawie którego powstał poemat aliteracyjny. Przekształcił on znaną mniej lub bardziej brytyjską legendę na swoja modłę. Zasadniczym elementem, który odróżnia poemat „Upadek Króla Artura” od innych jest atmosfera...