Lata 235-284 w dziejach starożytnego Rzymu określane są w historiografii mianem kryzysu III wieku (przyczyny tego kryzysu oraz jego skala są przedmiotem sporów badaczy). Był to czas licznych uzurpacji i krótkich rządów cesarzy powołanych czy to przez wojsko czy to przez senat. Jest rzeczą ciekawą, że właśnie w tych dekadach osłabienia władzy centralnej efemeryczni władcy tak dużo uwagi poświęcali polityce dynastycznej. Nie przyniosło to zresztą znaczących rezultatów, bowiem jedynym władcą, który nastąpił po swoim ojcu i utrzymał się na tronie dłużej niż rok był Galien, syn Waleriana.

Autorka w oparciu o źródła pisane, numizmatykę oraz epigrafikę odtwarza, jak w latach kryzysu III wieku władcy prowadzili politykę dynastyczną. W rozdziale pierwszym analizuje praktykę wyznaczania sukcesorów, w drugim rolę kobiet w tej polityce, w trzecim wreszcie pozostałe działania cesarzy. Autorka zwróciła uwagę na znaczenie religii w procesie umacniania władzy imperatorów i jej uniezależniania od wojska. Zasygnalizowała także narastanie tendencji do podziału władzy, który za tetrarchii stał się podstawowym składnikiem systemu rządów. W "Polityce dynastycznej" dostrzec można trwanie pewnych wzorców wypracowanych w okresie rządów Antoninów, a zarazem pewne nowe koncepcje, po które sięgnie późne Cesarstwo. Dobra praca, sporo wnosząca do wiedzy o III wieku n.e.

Tomasz Babnis

Lata 235-284 w dziejach starożytnego Rzymu określane są w historiografii mianem kryzysu III wieku (przyczyny tego kryzysu oraz jego skala są przedmiotem sporów badaczy). Był to czas licznych uzurpacji i krótkich rządów cesarzy powołanych czy to przez wojsko czy to przez senat. Jest rzeczą ciekawą, że właśnie w tych dekadach osłabienia władzy centralnej efemeryczni władcy...