Marek Hłasko „Piękni dwudziestoletni”

Po lekturze ogarnął mnie niezmierzony smutek. Marek Hłasko, wrażliwiec w skórze draba, „buntownik bez powodu”, kobieciarz, polski James Dean, legenda, ikona. Takie hasła plus wizerunek przystojniaka ze zwieszonym z ust papierosem to właściwie wszystko, co o nim wiedziałam. I to zdecydowanie za mało, żeby przejść przez „Pięknych dwudziestoletnich” z pełnym zrozumieniem. Mnóstwo tam nazwisk, odniesień do zdarzeń, utworów i publikacji znanych, jak przypuszczam, tylko literaturoznawcom bądź pasjonatom Marka Hłaski.

Ale to w sumie bez znaczenia, bo nie o zrozumienie konkretnych zdarzeń chodzi. Podobnie jak nie o świadectwo epoki. Bo że czasy okrutne, wiemy. Że poddawany inwigilacji i wielokrotnym próbom podporządkowania systemowi też. Że za nonkonformizm skazany na niezrozumienie, szykany, wreszcie emigrację, to też bez problemu wyczytamy z krótkiej notki biograficznej.

Ten ogromny smutek stąd, że przeczytałam wspomnienia potwornie nieszczęśliwego człowieka. Tak go odczytuję. Może to i banał, wszak nie buntuje się nikt, kto jest szczęśliwy. Ale miałam takie spontaniczne przekonanie, że w tym świadomym buncie znajdował satysfakcję, że to „życie po bandzie” dawało jakąś radość. A zobaczyłam człowieka przepełnionego potwornym smutkiem i żalem. Oczywiście książka pełna jest barwnych, opisanych z niezrównanym poczuciem humoru i autoironią zdarzeń, które były udziałem Hłaski: popijawy w Kameralnej, udawanie wariata, pijackie burdy, barterowy zakup łóżka, żeby umrzeć. Ale za chwilę: „Nie widziałem, że świat dzieli się na dwie połowy. W jednej jest nie do życia, w drugiej nie do wytrzymania”.

Agnieszka Osiecka, z którą przeżył burzliwy związek, wspominała go: „Marek był młodym, silnym, pełnym wigoru chłopakiem. To pchało go ku ogromnej radości życia. Dwie natury: wesoła i smutna, jasna i tragiczna splatały się mocno, zwłaszcza kiedy wypił trochę wódki. Wtedy jedną minę robił wesołą, drugą smutną w ciągu pięciu minut.” Ja zobaczyłam, niestety, głównie tę tragiczną. Ale Kira Gałczyńska powiedziała „Znałam kilku różnych Marków, a było ich zapewne więcej.”

„Piękni dwudziestoletni” to niezwykła inspiracja do poszukiwań tej prawdziwej natury jednego z najbardziej barwnych ptaków w Polsce okrutnych czasów stalinowskich.

Marek Hłasko „Piękni dwudziestoletni”

Po lekturze ogarnął mnie niezmierzony smutek. Marek Hłasko, wrażliwiec w skórze draba, „buntownik bez powodu”, kobieciarz, polski James Dean, legenda, ikona. Takie hasła plus wizerunek przystojniaka ze zwieszonym z ust papierosem to właściwie wszystko, co o nim wiedziałam. I to zdecydowanie za mało, żeby przejść przez „Pięknych...