Jedno z moich największych rozczarowań czytelniczych ostatnich miesięcy, a może lat. "Smutek tropików" uchodzi za kanon literatury antropologicznej. I słusznie, przynajmniej pod tym względem iż rozdziały od 5 do 8 są prawdziwą kopalnią wiedzy nt. plemion południowoamerykańskich (ich codziennego życia, struktury społecznej, religijnej, politycznej, etc.) i w pewnym sensie stanowią już niejako archiwum dawnych dni (autor pisał książkę w latach 50tych, podróżował w latach 30tych), ponieważ część z owych plemion albo zmieniło sposób życia albo ich istnienie nie jest pewne, gdyż już na początku XX wieku były na skraju wymarcia. Trzeba Autorowi przyznać, że te rozdziały czyta się jednym tchem, zwłaszcza te dotyczące plemion Nambikwara oraz Tupi-Kawahib.
Interesujący jest też rozdział ostatni, poświęcony celowi antropologii jako nauce, ale, co najważniejsze, skupiający się na porównaniu chrześcijaństwa, buddyzmu i islamu (a zwłaszcza tych dwóch ostatnich), a owe refleksje sprzed ponad półwiecza dziś stają się nadzwyczaj aktualne.
I do tych rozdziałów książka powinna się ograniczyć; oczywiście, książka byłaby przez to o połowę krótsza, ale na jakości by nic nie straciła. Pierwsze cztery rozdziały to "wodolejstwo" o podróży statkiem i pracy zawodowej, kilkanaście stron (!!!) pseudo-rozmyślań nad wschodem i zachodem (!) Słońca i cały rozdział, niezwykle nużący o osadnictwie w Brazylii - a niestety czytanie o tym kiedy osada X się rozwinęła i kiedy upadła, bo w pobliżu odkryto złoża surowca Y (co nijak się ma do nieznanych przez niemal nikogo plemion indiańskich), jest wielce...męczące. W zasadzie każdy nowy Czytelnik tej książki może zacząć od części 5 (ja mówię "rozdziały", w książce to są "części"). Na zignorowaniu pierwszych czterech naprawdę nic nie straci; ale niestety przez owe pierwsze cztery znacząco muszę zaniżyć książce ocenę - bo Autor nawet w tych ciekawych rozdziałach potrafi czasem zejść z tematu i snuć swoje nużące, nieciekawe zazwyczaj filozoficzne wywody i "lać wodę". Więc czy czytać? Tak, ale na bogów, nie całość! Najlepiej (wy)pożyczyć i przeczytać to, co najważniejsze.

Jedno z moich największych rozczarowań czytelniczych ostatnich miesięcy, a może lat. "Smutek tropików" uchodzi za kanon literatury antropologicznej. I słusznie, przynajmniej pod tym względem iż rozdziały od 5 do 8 są prawdziwą kopalnią wiedzy nt. plemion południowoamerykańskich (ich codziennego życia, struktury społecznej, religijnej, politycznej, etc.) i w pewnym sensie...