Tytułowy bohater tej książki ma sześć lat. Ale pomyli się srodze ten, kto spróbuje „Świat według Bertiego” zaklasyfikować do literatury dziecięcej, zarzuci mu oderwanie od prawdziwego życia albo infantylność. Mały Bertie wie o prawdziwym, tzn.” dorosłym” życiu aż za dużo, jeśli wziąć pod uwagę jego wiek. Nauka, rozliczne obowiązki, ćwiczenie gam i pasaży na saksofonie, codziennie treningi jogi i systematyczne spotkania z psychoterapeutą wypełniają jego czas. Chłopiec wie także, że słodycze są niezdrowe, zwierzęta w domu niebezpieczne, a relacje koleżeńskie utrzymuje się nie z tymi, których się lubi, ale z tymi, z którymi wypada takie relacje mieć… Niemożliwe? A jednak. Żeby w to uwierzyć, wystarczy poznać „uroczą” matkę Bertiego – Irene Pollock. A co na to ojciec? – można zapytać. No więc… Lepiej poczytajcie sami, to zbyt skomplikowane.

Oczywiście rodzina Bertiego to nie jedyni bohaterowie tej przeuroczej książki! Jest także bardzo mądra Domenica o naukowym podejściu do życia, flirtująca z polskimi budowlańcami Antonia, malarz Angus regularnie pijający piwo ze swoim psem Cyrilem, kierujący galerią sztuki Matthew, Pat będąca jego dziewczyną z przyzwyczajenia, niezwykle przystojny Bruce, Duża Lou poszukująca miłości… Co ich łączy? Są lub byli sąsiadami państwa Pollocków w kamienicy pod numerem 44 na Scotland Street. Ten niepozorny budynek, wraz z mieszkańcami oczywiście, jest bohaterem kolejnych książek autora. I chociaż ta jest już czwarta w serii, znajomość poprzednich tomów nie jest niezbędna by czerpać radość z lektury. Mówię to z pełną świadomością, gdyż sama z domownikami 44 Scotland Street zapoznałam się dopiero na stronach „Świata według Bertiego”. Z radością poznam ich wcześniejsze losy, sięgając po poprzednie książki.

Co więc jest takiego interesującego w książce o małym chłopcu i jego sąsiadach? Myślę, że czytelnika urzekają ich zabawne perypetie i życiowe problemy, ale prawdziwy powód tkwi głębiej… Alexander McCall Smith z mistrzowską precyzją i fantazją stworzył postaci, których odpowiedniki spotykamy codziennie na ulicy, w pracy, sklepie… albo we własnym lustrze. Każdy z bohaterów to wyraźnie zarysowany typ osobowości – przewrażliwionej i despotycznej matki, zadufanego w sobie przystojniaka czy nieszczęśliwej kobiety desperacko poszukującej miłości. Widzimy też mechanizmy rządzące ludzkimi relacjami w różnych okolicznościach, „słyszymy” myśli bohaterów towarzyszące różnym wydarzeniom, często będące zwyczajnym usprawiedliwianiem się przed samym sobą i… znowu widzimy siebie i otaczający nas świat! W ten sposób „Świat według Bertiego” staje się światem według każdego z nas.

Dodajmy do tego doskonałą narrację, ciekawy podział na niewielkie rozdzialiki o zabawnych tytułach uzupełnione od czasu do czasu ilustracjami oraz błyskotliwe poczucie humoru. Otrzymujemy książkę idealną. I nie byłabym sobą, gdybym nie zwróciła uwagi na wspaniały język, którym posługuje się autor. W niektórych momentach wręcz się nim bawi. Perełką jest tutaj fragment na stronie 180, gdzie w rozmyślania Domeniki została wpleciona refleksja na temat współczesnej powieści, składającej się rzekomo z krótkich i prostych zdań w przeciwieństwie do dawnej literatury, której nikt już nie czyta. Jako jej przykład wymienia Prousta, którego pisarstwo charakteryzowało się bardzo rozbudowanymi i skomplikowanymi zdaniami, co autor opisuje… w przepięknym zdaniu zajmującym trzynaście linijek!

Lektura „Świata według Bertiego” staje się prawdziwą przyjemnością, niczym wielowarstwowy tort – kiedy skończymy się delektować wierzchnią warstwą przygód, możemy przejść do spodu o iście psychologicznym i socjologicznym charakterze, a i tak na koniec zostanie nam sławna wisienka na torcie w postaci perełek językowych!

Katarzyna Marondel