"...Coraz to z ciebie, jako z drzazgi smolnej,
Wokoło lecą szmaty zapalone;
Gorejąc nie wiesz, czy Stawasz się wolny,
Czy to, co twoje, ma być zatracone?
Czy popiół tylko zostanie i zamęt,
Co idzie w przepaść z burzą? – czy zostanie
Na dnie popiołu gwiaździsty dyjament,
Wiekuistego zwycięstwa zaranie..." C.K. Norwid

Co skłania do czytania książki indoktrynacyjno - agitacyjnej?
Dobra zmiana? Kulisy powstania książki, która była lekturą ponad cztery dekady, i decydowała o możliwości posiadania wykształcenia ponad podstawowego i indoktrynacja ideologiczna wyznaczała "właściwą drogę życia dla młodego człowieka".
Świadectwo epoki z doskonale uchwyconym zapisem kształtującej się nowej, powojennej rzeczywistości - nowy system i potępienie AK-owców.
71 lat temu wydarzenie z dnia 16 stycznia 1945 roku stało się kanwą powieści Jerzego Andrzejewskiego, spotkanie z Jakubem Bermanem (szara eminencja zbrodni stalinowski), który zasugerował "...że, temu krajowi grozi wojna domowa,(...)i tylko pisarz tej miary, tego talentu może temu przeciwdziałać..."

Zbudowanie wątku powieści, oparte o prawdziwe wydarzenia dostarczyli dwaj bracia, zaangażowani w czasach stalinowskich, pierwszy to Józef Różański, kat, sadysta i zbrodniarz stalinowski (oficer śledczy, szef departamentu śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ), drugi Jerzy Borejsza (prezes Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” ) zadbał o wydanie książki.

Krzysztof Kąkolewski w latach 90-tych XX wieku podjął się śledztwa, zweryfikowania realiów książki Andrzejewskiego. Komunista - pozytywny Szczuka i młody Ak-owiec Chełmicki istnieli naprawdę. „Popiół i diament” opierał się na prawdziwej historii, spreparowanej jedynie mocno przez komunistyczną propagandę.
Wydarzenia, które przedstawione zostały w powieści, rozegrały się w Ostrowcu Świętokrzyskim, tyle że nie w maju 1945 roku a w czasie trwającej wojny 16 styczniu 1945. Szczuka to wyidealizowany Jan Foremniak, działacz komunistyczny, oficer AL. Po wyparciu wojsk niemieckich z Ostrowca został mianowany wojewodą kieleckim, jednak przed objęciem funkcji wraz z kilkoma towarzyszami dokonał napadu rabunkowego na prywatne mieszkanie, podczas którego został zastrzelony przez żołnierza AK Stanisława Kosickiego (Maciek Chełmicki).

Wydarzenie to, po spreparowaniu przez propagandę komunistyczną, stało się kanwą powieści Jerzego Andrzejewskiego "Popiół i diament"
Krzysztof Kąkolewski w wydanej książce „Diament znaleziony w popiele” zwrócił godność i cześć pierwowzorowi powieściowego Maćka Chełmickiego czyli Stanisława Kosickiego, przekopując archiwa ubeckie w Ostrowcu, rozmowy ze świadkami tamtych wydarzeń, i samym bohaterem.

8/9 maja 1945 roku ogłoszono kapitulację Niemiec i nastał pokój...a z nim dobra zmiana i stalinowska propaganda, represje, prześladowania, i znów dwie strony, dwa obozy i wrogowie.
W Ostrowcu Hotel "Monopol", spotka się kilka osób, które będą miały wpływ na dalsze losy, komunista Szczuka, młody AK-owiec Maciek, barmanka Krystyna i inni...miłość, perspektywa na nowe życie, przewartościowanie dotychczasowej służby krajowi.
Powieść porusza kwestie formowania się nowej władzy, Szczuka komunista - idealista, wpływ wojny na psychikę (sędzia Kossecki, obóz - kapo), młodzi AK-owcy Maciek Chełmicki i Andrzej Kossecki, Drzewicki, czy dzieci, które naśladują działania dorosłych i walczą na swój sposób.
Pokolenie stracone perspektywicznie, horyzontalnie.
Młodzi ludzie po zakończeniu wojny są zagubieni. Sprzeciwiają się objęciu władzy przez komunistów, nie o taką Polskę bowiem walczyli, nie chcą zabijać rodaków.
Maciek decyduje się wykonać rozkaz, ale obiecuje sobie, że to ostatni raz ;
"...Chcę skończyć z tym wszystkim. Inaczej ułożyć sobie życie. Wiesz, że nie jestem tchórzem, że nie o to chodzi. Widzisz… poznałem dziewczynę. Pokochałem ją. Ona też mnie kocha. Chcemy razem ułożyć sobie życie. Zrozum mnie, Andrzej, ja już nie chcę zabijać, niszczyć, strzelać, ukrywać się. Chcę prostego, zwyczajnego życia, tylko tyle, niczego więcej..."

Polecam obowiązkowo Krzysztofa Kąkolewskiego „Diament odnaleziony w popiele”, który uzupełnia w/w pozycję napisaną na zamówienie UB, i nadaje drugie życie książce.
Arcydzieło Wajdy "Popiół i diament" trzeba zobaczyć dla dzieła, które powstało , bo wielu ludzi oddało serce i kunszt. Aktorstwo : Zbyszek Cybulski, Bogumił Kobiela, Adam Pawlikowski, Ewa Krzyżewska, Barbara Krafftówna, Jan Ciecierski, Wacław Zastrzeżyński. Muzyka - Jan Krenz. Zdjęcia - Jerzy Wójcik. Montaż - Halina Nawrocka. Scenografia - Roman Mann. Kostiumy - Katarzyna Chodorowicz. Dźwięk - Bohdan Bieńkowski. Scenariusz - A. Wajda i J. Andrzejewski.

"...Coraz to z ciebie, jako z drzazgi smolnej,
Wokoło lecą szmaty zapalone;
Gorejąc nie wiesz, czy Stawasz się wolny,
Czy to, co twoje, ma być zatracone?
Czy popiół tylko zostanie i zamęt,
Co idzie w przepaść z burzą? – czy zostanie
Na dnie popiołu gwiaździsty dyjament,
Wiekuistego zwycięstwa zaranie..." C.K. Norwid

Co skłania do czytania książki indoktrynacyjno -...