Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Krzysztof Kąkolewski dociera do wybranych hitlerowców i rozlicza ich ze zbrodni wojennych. Ustala dane kontaktowe, umawia spotkanie, puka do drzwi, zajmuje miejsce przed rozmówcą, po czym zadaje tytułowe pytanie. „Co u pana słychać?” brzmi niedorzecznie, skoro zbrodniarze prowadzą spokojne życie, w którym nie ma miejsca na powrót do wojennej przeszłości. Z drugiej strony można je potraktować jako próbę wywołania u rozmówców ogólnego zmieszania. W końcu żaden z nich nie jest skruszony, nie czuje się odpowiedzialny za wyrządzone zło i pokrętnie tłumaczy swoje postępowanie albo powołuje się na uniewinniające wyroki powojennych sądów, mimo że przedmiotem danej sprawy mógł być wycinek zbrodniczej działalności konkretnego oprawcy. Rozmowy z hitlerowcami poprzedzielano wspomnieniami autora z zagranicznych poszukiwań wybranych zbrodniarzy oraz analizą materiałów Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Niełatwo zaskoczyć rozmówców, gdyż wielu z nich ma przygotowane odpowiedzi na niewygodne pytania. Nie zdają sobie sprawy z powagi sytuacji, w jakiej znaleźli się w związku z obecnością polskiego dziennikarza. Przy takim doborze tematycznym reportażu nieprzyjemnie pisze się o niezadowoleniu, aczkolwiek trudno mi kryć rozczarowanie z powodu objętości i nierówności książki, która z początku zapowiadała cykl ciekawych rozmów z hitlerowcami, po czym w kolejnych rozdziałach spotkania z oprawcami coraz częściej zastępowano przytaczaniem informacji o ich zbrodniczej działalności. Zdaję sobie sprawę z problemów, jakie Krzysztof Kąkolewski napotkał w trakcie pisania, albowiem niektórzy zbrodniarze odmawiali komentarza, bywali nieuchwytni albo opuścili już ten świat. Niemniej, opisy działalności konkretnego hitlerowca w czasie II wojny światowej nie są w stanie zastąpić brakujących rozmów, które stanowią jedyny sposób wydobycia z nich tego, czego nie ma w zachowanych dowodach masowej zbrodni.