Polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup krakowski, kardynał, papież (16 października 1978 – 2 kwietnia 2005),święty Kościoła katolickiego, kawaler Orderu Orła Białego. Poeta i poliglota, a także aktor, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego. Karol Wojtyła jako poeta był najpierw zafascynowany Biblią i renesansem, o czym świadczy młodzieńczy zbiór wierszy (wydany po latach) Renesansowy psałterz, nawiązujący do Jana Kochanowskiego. Potem przedmiotem trwałej fascynacji stał się romantyzm, zwłaszcza Juliusz Słowacki oraz Cyprian Kamil Norwid. Wczesne utwory publikował od 1950 w prasie katolickiej pod pseudonimami literackimi Andrzej Jawień, AJ i Piotr Jasień, a po 1961 – Stanisław Andrzej Gruda. Współpracował z „Tygodnikiem Powszechnym”.
Wojtyła uprawiał lirykę refleksyjną, precyzyjną i powściągliwą stylistycznie, często wizyjną. Dwa nieduże poematy Pieśń o Bogu ukrytym oraz Pieśń o blasku wody skupiają się wokół doświadczeń wewnętrznych człowieka w jego obcowaniu z naturą, tajemnicą bytu, a w końcu z Bogiem. Utwór Myśl jest przestrzenią dziwną to niemal filozoficzna analiza ludzkich aktów poznawczych, w tym fenomenu intelektu jako daru (po latach temat powróci w encyklice Fides et ratio). Poemat Kamieniołom rozważa moc osoby ludzkiej, jej pracę, budowanie wspólnoty z naturą i ludźmi (temat niewątpliwie nawiązuje do Norwida, a później podejmie go książka Osoba i czyn). Rozwija te myśli obszerny, z pogranicza poezji i prozy poetyckiej, utwór Wigilia wielkanocna 1966, z mistycznym motywem rozmowy z Bogiem, z tematem cierpienia i natury, wreszcie z finalną wizją ziemi jako świętej więzi człowieka i przyrody, co jest obrzędem ukazującym światło Boga.
Działalność artystyczna (wcześniej aktorstwo, później twórczość literacka) zakończyła się z chwilą jego wyboru na papieża. Wyjątkiem jest jednak wydany 6 marca 2003 Tryptyk rzymski, który sygnował już jako Jan Paweł II.
W 1999 udziałem Jana Pawła II ukazała się płyta kompaktowa Abbà Pater, z fragmentami recytowanymi i śpiewanymi przez Jana Pawła II, w opracowaniu muzycznym Leonarda de Amicis oraz Stefano Mainettiego. To wydawnictwo muzyczne powstało dla uczczenia oficjalnych obchodów 2000-lecia chrześcijaństwa oraz jubileuszu dwudziestolecia pontyfikatu. Jest ono pierwszym w historii wydawnictwem muzycznym z udziałem papieża. Powstało przy udziale Radia Watykańskiego i pod patronatem nuncjatur apostolskich w kilku krajach. Utwór Pater Noster pochodzący z płyty, ukazał się również w wersji wideo.
Interpretacje poezji Karola Wojtyły, nagrane też na płycie, zaprezentowała aktorka Danuta Michałowska, zaprzyjaźniona z nim w czasach Teatru Rapsodycznego.
Jeszcze przed rozpoczęciem pontyfikatu Karol Wojtyła wydał kilkanaście książek:
-Renesansowy psałterz – Kraków 1999; młodzieńczy zbiór wierszy, powst. przed II wojną światową; -Świętego Jana od Krzyża nauka o wierze (tytuł w innym przekładzie: Zagadnienie wiary w dziełach świętego Jana od Krzyża) – rozprawa doktorska obroniona w 1948 na --Uniwersytecie Angelicum w Rzymie, napisana po łacinie (tytuł: Doctrina de fide apud S. Ioannem de Cruce) o św. Janie od Krzyża, czytanym w oryginale, ogłoszona w czasopiśmie „Collectanea Theologica” XXI: 1950, a streszczenie polskie w „Ateneum Kapłańskim” 1950, z. 1; promocja doktorska w Polsce: 16 XII 1948 na Uniwersytecie Jagiellońskim; pełna wersja w przekładzie polskim (istnieją 2 tłumaczenia),jako książka: od 1991; liczne przekłady na obce języki nowożytne; -Wykłady lubelskie – Lublin, KUL, 1986; zapis wykładów z filozofii głoszonych na Katolickim -Uniwersytecie Lubelskim w latach 1954–1956; -Elementarz etyczny – Kraków 1983; szkice zamieszczane pierwotnie w „Tygodniku Powszechnym” w roku 1957; -Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera – Lublin, KUL, 1959; książka habilitacyjna na temat Maxa Schelera, czytanego w oryginale niemieckim; habilitacja przyjęta 3 XII 1953 na Uniwersytecie Jagiellońskim, ostatnia przed likwidacją Wydziału Teologicznego UJ przez władze stalinowskie; - Miłość i odpowiedzialność – Lublin, KUL, 1960; monografia przedstawiająca analizę psychologiczną, filozoficzną i teologiczną zjawiska miłości; wielokrotnie wznawiana; liczne przekłady na języki obce; -Osoba i czyn – Kraków 1969; najważniejsza monografia filozoficzna; studium z zakresu antropologii chrześcijańskiej, inspirowane przez fenomenologię i tomizm; w duchu humanizmu budowana koncepcja osoby ludzkiej jako suwerennego podmiotu; wiele przekładów na języki obce; -U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II – Kraków 1972; pisana przez jednego z głównych jego uczestników monografia na temat II Soboru Watykańskiego i jego dorobku intelektualnego; po 16 X 1978 liczne przekłady na języki obce; -Znak, któremu sprzeciwiać się będą – Poznań, Pallottinum, 1976 (wersja ocenzurowana przez cenzurę prewencyjną PRL); edycja pełna: Znak sprzeciwu. Paryż, Editions du Dialogue, 1980; zapis rekolekcji głoszonych w Watykanie na prośbę papieża Pawła VI; -Poezje i dramaty – Kraków, Znak, 1979; całość dorobku artystycznego autora (prócz młodzieńczych psalmów oraz późnego Tryptyku rzymskiego); utwory poetyckie, m.in. poematy; Pieśń o Bogu ukrytym, Stanisław; dramaty, m.in.: Brat naszego Boga (o malarzu św. Adamie Chmielowskim, znanym jako Brat Albert),Przed sklepem jubilera, Promieniowanie ojcostwa; także esej O teatrze słowa (na temat Teatru Rapsodycznego Mieczysława Kotlarczyka); liczne wznowienia i przekłady na języki obce; -Aby Chrystus się nami posługiwał – Kraków, Znak, 1979; zbiór esejów z całego okresu pracy twórczej sprzed pontyfikatu; m.in.: Apostoł (o Janie Tyranowskim),O humanizmie św. Jana od Krzyża, Personalizm tomistyczny (o św. Tomaszu z Akwinu; także przedruk cyklu szkiców Elementarz etyczny -Zagadnienie podmiotu moralności – Lublin, KUL, 1991; zespół rozpraw z zakresu etyki; tu przedruk książki habilitacyjnej z 1959 roku.http://www.papiez-polak.ovh.org/
Była kiedyś taka noc. Trzeba było szybko nastukać pracę na następny dzień. 3 paczki fajek, wiele kaw, brewiarz w nocy, a później msza o 6 i referat, przeczytany, oddany, zaliczony. No i ten elementarz. Pamiętam jakieś fragmenty, inną okładkę. Później wyleciał mi z pamięci. Jakoś niedawno znalazłem go na półce z książkami na wymianę i wróciłem do lektury. O każdym tekście można by mówić dużo. Mamy tu zestaw bardzo różnorodny. Od przemówień, homilii, listów po encykliki, wywiady i poezję. Oczywiście jestem subiektywny, ale w tych tekstach kryje się jakaś głębia i mądrości. Książka faktycznie i dla katolika i agnostyka. Warto zajrzeć, poczytać, przemyśleć.
Lektura ukazująca nie tylko bliską i serdeczną relację Jana Pawła II i Prymasa Tysiąclecia, ich miłość do Polski, Narodu i człowieka, szacunek, nawet wobec sprawujących władzę, ale także obraz Kościoła w okresie PRLu, "związanie rąk" i szykanowanie przez komunistów.
Kilka cytatów, które chcę zapamiętać:
1. Z listu JP2, 17 grudnia 1978 - w trosce o trzeźwość Polaków
"Lękam się bardzo pojaństwa. Nie napisałem o tym wprost w moich listach do Rodaków - jakoś nie wypadało. Ale, jeśliby Konferencja, Komisja ds. trzeźwości, uważali to za celowe, to poszę się na mnie powoływać. Można powiedzieć: papież - rodak prosi... papież - rodak łączy się z wszystkimi, którzy podejmują walkę o trzeźwość Narodu itp. Jeśli Ksiądz Prymas uzna to za stosowne (w takiej lub innej formie),będę wdzięczny.
Wymieniłem tę jedną sprawę, bo zbliża się Wielki Post i tydzień modlitw o trzeźwość Narodu. Z pewnością są też inne. Proszę pamiętać, że zawsze jestem sercem w Polsce. "
2. Z listu kard. S. Wyszyńskiego, 14 lutego 1979 r.
"Obserwując reakcje ludności w Meksyku odczułem, jak bardzo Owce Chrystusowe potrzebują Pasterza. Przerobienie naszych Kardynałów i Biskupów na Pasterzy jest jakimś pilnym zamówieniem Kościoła powszechnego. Może jeszcze bardziej trzeba by wyzwolić ich z ceremoniału "celebrowania" swojej osoby, by ludzie dostrzegli w nich Chrystusa. Zwłaszcza Kardynałowie są nadal jeszcze zbyt sztywni i niedostępni - chociaż już jest coraz więcej ludzi o pasterskiej postawie".
3. "Nadzieja zawsze pozwala nam oczekiwać zwycięstwa dobra" - JP2