Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Słowo honoru
Nelson DeMille
Dorota Malinowska (Translator)
Henryk Pijanowski (Narrator)

Powieść fenomenalna. Jedna z najlepszych o wojnie ever. Tutaj Wietnam, choć główny wątek dotyczy wydarzeń w sądzie dwadzieścia lat po wojnie. Niestety wydanie audio tragiczne - dosłownie setki(!) błędów. Końcówki, zmienione wyrazy ewidentnie niepasujące do kontekstu, rozpacz po prostu. Nie wiem, czy to wina lektora, który ciągle się mylił, czy niechlujnego wydania drukiem z którego czytał, ale jest jak jest. Na szczęście książka i tak się broni. Must read nawet dla ludzi nie interesujących się tematyką wojenną.

Słowo honoru
Nelson DeMille
Dorota Malinowska (Translator)
Henryk Pijanowski (Narrator)

Powieść fenomenalna. Jedna z najlepszych o wojnie ever. Tutaj Wietnam, choć główny wątek dotyczy wydarzeń w sądzie dwadzieścia lat po wojnie. Niestety wydanie audio tragiczne - dosłownie setki(!) błędó...

Rozwiń Zwiń

J.D. Barker, współczesny amerykański pisarz specjalizujący się w thrillerach często zawierających elementy horroru, zbrodni, tajemnicy, science fiction i zjawisk nadprzyrodzonych, jest autorem cyklu powieściowego, którego protagonistą jest as chicagowskiej policji, detektyw od zabójstw, Sam Porter. Całość zatytułowana jest w oryginale „4MK Thriller” a u nas „Czwarta małpa” lub też po prostu „Sam Porter”. W chwili obecnej seria jest trylogią i jak może pamiętacie pierwszy tom, choć wciągnął mnie na maksa, oceniłem nisko, między innymi (a jak się za chwilę okaże głównie) za sprawą tłumaczenia.


Ktoś poszedł po rozum do głowy i po pierwszej powieści cyklu zmienił tłumaczkę, a ja, nawet nieświadom tego faktu, zacząłem słuchać (wybrałem audioboki) następnych dwóch tomów . No i co tu dużo mówić – muszę przewartościować ocenę pierwszej książki, gdyż trylogia jako całość okazała się rewelacyjna; być może dzięki zmianie tłumacza, ale nie tylko, o czym nieco później...

Wszystkie trzy tomy są równie wciągające – trudno się od nich oderwać. Klimat tajemnicy, zagadka, za którą nie wiadomo jak się zabrać, nie trzymające się faktów teorie dochodzeniowe, zmienny modus operandi. Może trochę za dużo trupów, okaleczeń i keczapu, no ale to po prostu taka amerykańska konwencja, a w dodatku wszystko napisane z taką klasą, że nie razi. I tu dochodzimy do dysonansu z pierwszym tomem. Tłumaczenie, jak wspomniałem, było beznadziejne, więc chyba podświadomie rzutowało to na moją ocenę innych aspektów książki i spowodowało, że spodziewałem się, iż autor tak namieszał, że się z tego w dający się przyjąć sposób nie wygrzebie. Zresztą właśnie pierwsza powieść jako całość nie do końca trzyma się kupy i jako samodzielne dzieło byłaby bardzo słaba. Właśnie to fatalne tłumaczenie sprawiło, że założyłem, jak się okazało bezpodstawnie, iż każdy tom będzie połączony dość luźno z poprzednim (jak w większości serii kryminalnych, nie tylko książkowych) i że każdy można ocenić osobno. Tymczasem trylogia jest zwartą, nierozdzielną całością, która razem okazuje się dziełem w pełnym tego słowa znaczeniu. Specyficznym w swoistej, krwistej i niepowtarzalnej konwencji, ale na swój sposób rewelacyjnym. Gdy w końcówce trzeciej powieści wątki się rozplądują, okazuje się, że wszystko ma swoje miejsce i każde ze złotych pytań kryminalistyki ma swoją odpowiedź. Fakt, Barker jedzie ostro po bandzie oddzielającej możliwe od nieprawdopodobnego, ale nie wypada z toru i tej magicznej granicy nie przekracza bez żadnej pomocy superbohaterów, magicznych mocy czy innego wcielenia deus ex machina.

Poza niepowtarzalną atmosferą, tempem rozwoju sytuacji, tajemnicami i krwawymi zbrodniami (w made in USA niemal obowiązkowymi), czyli elementami wciągającymi w klasyczne pogranicze powieści kryminalnej i thrillera, co już dawałoby trylogii wysoką notę, Barker przemycił w niej kilka ważkich i pozytywnych rzeczy.

Pierwsze to wyraźne ostrzeżenie przed coraz większym uzależnieniem nie tylko od IT w rozumieniu samych rozwiązań hard i softwarowych, ale i w rozumieniu ludzi, którzy się tym zajmują, a którzy stanowią osobną kastę, na przykład w policji, od tych, którzy odpowiadają za inne pola działalności instytucji. Co, jeśli ten element zostanie zainfekowany w sposób, który nie zostanie zauważony? Ile takich rzeczy już się dzieje? Manipulacja śladami i innymi dowodami jest równie stara jak kryminalistyka. Co ja mówię – była na porządku dziennym od czasu pierwszych procesów, gdy o kryminalistyce jeszcze nikt nie słyszał. Były to jednak machinacje w dziedzinie zrozumiałej dla wszystkich uczestników procesu wykrywczego i z którymi każdy się stykał (choć najczęściej ich nie zauważał lub nie chciał zauważać). Information Technology wprowadza jednak w środek obiegu dowodów ciało obce, ludzi, którzy niejednokrotnie fizycznie z dowodami w ogóle nie muszą się spotykać, ale za to jak najbardziej mogą nimi manipulować. Dotyczy to zresztą nie tylko kryminalistyki, ale niemal każdej dziedziny. Być może zresztą każdej.

Druga sprawa to ostatnio coraz częściej podnoszony temat handlu ludźmi, w szczególności dziećmi. Wiadomo o co chodzi, nie będę przynudzał.

Trzecia, bardzo ważna, to sprzeciw (to już któryś taki głos jaki zauważam w literaturze zachodniej) przeciwko koncepcji sprawiedliwego mściciela i samosądom, który zresztą jest szczególnym przypadkiem prądu społecznego znanego pod hasłem „Don't Judge Too Quickly” – „Nie osądzaj zbyt szybko”. Nawet w sądach pomyłki (i nie mam na myśli złej woli czy głupoty sędziów) zdarzają się dość często. Założenie, że jakiś mściciel będzie trafniej oceniał, jest delikatnie mówiąc infantylne. W dodatku myśląc „mściciel” mamy, nie bez podstaw, od razu skojarzenie z zabijaniem, wyrokiem którego nie da się odwołać czy przerwać. Samosąd, a właściwie zemstę, jeszcze rozumiem, gdy prawo zawodzi, a ofiara jest pewna co do osoby sprawcy. Choć nawet i wtedy może dojść do pomyłki, o czym przewrotnie, lecz celnie, przekonuje zakończenie „Sama Portera”.

Oczywiście zdarzyła się jedna wpadka, za to mocna - w "Piątej ofierze", pod koniec babka odrzuca przychodzące połączenie, gdyż nie zna osoby, ale na ekranie komórki wyświetla się jej imię i nazwisko rozmówcy(!).

No, ale jeden lapsus to akurat, żeby się pośmiać. Pomimo tego naprawdę gorąco polecam i już poprawiam ocenę tomu pierwszego. Sam mogę sobie powiedzieć - Don't judge too quickly.

źródło:
https://klub-aa.blogspot.com/2023/07/jd-barker-czwarta-mapa-nowe-tomy-nowe.html

J.D. Barker, współczesny amerykański pisarz specjalizujący się w thrillerach często zawierających elementy horroru, zbrodni, tajemnicy, science fiction i zjawisk nadprzyrodzonych, jest autorem cyklu powieściowego, którego protagonistą jest as chicagowskiej policji, detektyw od zabójstw, Sa...

Rozwiń Zwiń

J.D. Barker, współczesny amerykański pisarz specjalizujący się w thrillerach często zawierających elementy horroru, zbrodni, tajemnicy, science fiction i zjawisk nadprzyrodzonych, jest autorem cyklu powieściowego, którego protagonistą jest as chicagowskiej policji, detektyw od zabójstw, Sam Porter. Całość zatytułowana jest w oryginale „4MK Thriller” a u nas „Czwarta małpa” lub też po prostu „Sam Porter”. W chwili obecnej seria jest trylogią i jak może pamiętacie pierwszy tom, choć wciągnął mnie na maksa, oceniłem nisko, między innymi (a jak się za chwilę okaże głównie) za sprawą tłumaczenia.


Ktoś poszedł po rozum do głowy i po pierwszej powieści cyklu zmienił tłumaczkę, a ja, nawet nieświadom tego faktu, zacząłem słuchać (wybrałem audioboki) następnych dwóch tomów . No i co tu dużo mówić – muszę przewartościować ocenę pierwszej książki, gdyż trylogia jako całość okazała się rewelacyjna; być może dzięki zmianie tłumacza, ale nie tylko, o czym nieco później...

Wszystkie trzy tomy są równie wciągające – trudno się od nich oderwać. Klimat tajemnicy, zagadka, za którą nie wiadomo jak się zabrać, nie trzymające się faktów teorie dochodzeniowe, zmienny modus operandi. Może trochę za dużo trupów, okaleczeń i keczapu, no ale to po prostu taka amerykańska konwencja, a w dodatku wszystko napisane z taką klasą, że nie razi. I tu dochodzimy do dysonansu z pierwszym tomem. Tłumaczenie, jak wspomniałem, było beznadziejne, więc chyba podświadomie rzutowało to na moją ocenę innych aspektów książki i spowodowało, że spodziewałem się, iż autor tak namieszał, że się z tego w dający się przyjąć sposób nie wygrzebie. Zresztą właśnie pierwsza powieść jako całość nie do końca trzyma się kupy i jako samodzielne dzieło byłaby bardzo słaba. Właśnie to fatalne tłumaczenie sprawiło, że założyłem, jak się okazało bezpodstawnie, iż każdy tom będzie połączony dość luźno z poprzednim (jak w większości serii kryminalnych, nie tylko książkowych) i że każdy można ocenić osobno. Tymczasem trylogia jest zwartą, nierozdzielną całością, która razem okazuje się dziełem w pełnym tego słowa znaczeniu. Specyficznym w swoistej, krwistej i niepowtarzalnej konwencji, ale na swój sposób rewelacyjnym. Gdy w końcówce trzeciej powieści wątki się rozplądują, okazuje się, że wszystko ma swoje miejsce i każde ze złotych pytań kryminalistyki ma swoją odpowiedź. Fakt, Barker jedzie ostro po bandzie oddzielającej możliwe od nieprawdopodobnego, ale nie wypada z toru i tej magicznej granicy nie przekracza bez żadnej pomocy superbohaterów, magicznych mocy czy innego wcielenia deus ex machina.

Poza niepowtarzalną atmosferą, tempem rozwoju sytuacji, tajemnicami i krwawymi zbrodniami (w made in USA niemal obowiązkowymi), czyli elementami wciągającymi w klasyczne pogranicze powieści kryminalnej i thrillera, co już dawałoby trylogii wysoką notę, Barker przemycił w niej kilka ważkich i pozytywnych rzeczy.

Pierwsze to wyraźne ostrzeżenie przed coraz większym uzależnieniem nie tylko od IT w rozumieniu samych rozwiązań hard i softwarowych, ale i w rozumieniu ludzi, którzy się tym zajmują, a którzy stanowią osobną kastę, na przykład w policji, od tych, którzy odpowiadają za inne pola działalności instytucji. Co, jeśli ten element zostanie zainfekowany w sposób, który nie zostanie zauważony? Ile takich rzeczy już się dzieje? Manipulacja śladami i innymi dowodami jest równie stara jak kryminalistyka. Co ja mówię – była na porządku dziennym od czasu pierwszych procesów, gdy o kryminalistyce jeszcze nikt nie słyszał. Były to jednak machinacje w dziedzinie zrozumiałej dla wszystkich uczestników procesu wykrywczego i z którymi każdy się stykał (choć najczęściej ich nie zauważał lub nie chciał zauważać). Information Technology wprowadza jednak w środek obiegu dowodów ciało obce, ludzi, którzy niejednokrotnie fizycznie z dowodami w ogóle nie muszą się spotykać, ale za to jak najbardziej mogą nimi manipulować. Dotyczy to zresztą nie tylko kryminalistyki, ale niemal każdej dziedziny. Być może zresztą każdej.

Druga sprawa to ostatnio coraz częściej podnoszony temat handlu ludźmi, w szczególności dziećmi. Wiadomo o co chodzi, nie będę przynudzał.

Trzecia, bardzo ważna, to sprzeciw (to już któryś taki głos jaki zauważam w literaturze zachodniej) przeciwko koncepcji sprawiedliwego mściciela i samosądom, który zresztą jest szczególnym przypadkiem prądu społecznego znanego pod hasłem „Don't Judge Too Quickly” – „Nie osądzaj zbyt szybko”. Nawet w sądach pomyłki (i nie mam na myśli złej woli czy głupoty sędziów) zdarzają się dość często. Założenie, że jakiś mściciel będzie trafniej oceniał, jest delikatnie mówiąc infantylne. W dodatku myśląc „mściciel” mamy, nie bez podstaw, od razu skojarzenie z zabijaniem, wyrokiem którego nie da się odwołać czy przerwać. Samosąd, a właściwie zemstę, jeszcze rozumiem, gdy prawo zawodzi, a ofiara jest pewna co do osoby sprawcy. Choć nawet i wtedy może dojść do pomyłki, o czym przewrotnie, lecz celnie, przekonuje zakończenie „Sama Portera”.

Oczywiście zdarzyła się jedna wpadka, za to mocna - w "Piątej ofierze", pod koniec babka odrzuca przychodzące połączenie, gdyż nie zna osoby, ale na ekranie komórki wyświetla się jej imię i nazwisko rozmówcy(!).

No, ale jeden lapsus to akurat, żeby się pośmiać. Pomimo tego naprawdę gorąco polecam i już poprawiam ocenę tomu pierwszego. Sam mogę sobie powiedzieć - Don't judge too quickly.

źródło:
https://klub-aa.blogspot.com/2023/07/jd-barker-czwarta-mapa-nowe-tomy-nowe.html

J.D. Barker, współczesny amerykański pisarz specjalizujący się w thrillerach często zawierających elementy horroru, zbrodni, tajemnicy, science fiction i zjawisk nadprzyrodzonych, jest autorem cyklu powieściowego, którego protagonistą jest as chicagowskiej policji, detektyw od zabójstw, Sa...

Rozwiń Zwiń

Lekturą czerwca 2023 w Dyskusyjnym Klubie Książki w Rawie Mazowieckiej była książeczka (mała, ale solidnie wydana) pod intrygującym tytułem „Podróże konika morskiego”. Autorem dziełka jest Petr Šabach (1951-2017) czeski pisarz znany z humorystycznych powieści i opowiadań.


„Podróże konika morskiego” to spisana w konwencji pamiętniczka (dosłownie dzienniczka) historia młodego Czecha, który postanawia udać się na urlop tacierzyński i zająć się wychowaniem synka, a karierę i utrzymanie rodziny powierzyć żonie. Warto zaznaczyć, że książka została wydana po raz pierwszy w 1993 roku – kto w Polsce słyszał wtedy o tacierzyńskim? No, ale ten dysonans w priorytetach między nami, Polakami, a Czechami, był od zawsze. Za komuny my mieliśmy jeansy, a oni podpaski.

Pierwsza połowa dziełka skrzy się humorem i jest solidną porcją świetnego odstresowywacza w klimacie zahaczającym o groteskę, przy czym nie samym humorem narracja żyje. Pełno tu celnych obserwacji ówczesnego życia społecznego. I nie tylko ówczesnego, gdyż umiejętnie przemycone zostały rozważania między innymi na temat ról społecznych związanych z wychowaniem potomstwa i nieodłącznych od tego problemów. Druga połówka książeczki jest już dużo poważniejsza i smutniejsza, choć nadal wszystko okraszone jest żartem i dowcipem. Brawa dla tłumaczki - trzeba mieć klasę, żeby oddać smaczki i balansowanie pomiędzy humorem i powagą, wesołością i smutkiem, aluzją i konkretem. Więcej zdradzał nie będę – doczytajcie sami. Warto, bo choć to lektura na jeden raz, to na pewno kto po nią sięgnie, nie pożałuje i nieprędko o niej zapomni.

Co prawda na klubowym spotkaniu „Podróże konika morskiego” nie otrzymały ani jednej oceny maksymalnej (niesamowita) ale też i nie było nikogo, komu by się nie spodobała lub dla kogo była tylko OK. Głosy podzieliły się pomiędzy tych, którym się podobała (3) i bardzo podobała (7).

więcej na blogu

Lekturą czerwca 2023 w Dyskusyjnym Klubie Książki w Rawie Mazowieckiej była książeczka (mała, ale solidnie wydana) pod intrygującym tytułem „Podróże konika morskiego”. Autorem dziełka jest Petr Šabach (1951-2017) czeski pisarz znany z humorystycznych powieści i opowiadań.


„Podróże konika...

Rozwiń Zwiń

Zachęcony recenzją Ambrose sięgnąłem po dość monumentalne dzieło współczesnej brytyjskiej pisarki oraz historyczki Catherine Merridale specjalizującej się głównie w tematyce rosyjskiej i zatytułowane „Wojna Iwana. Armia Czerwona 1939-1945”. Niestety, nie znalazłem w nim wielu powodów do zachwytu.


Dzieło w zasadzie ma konstrukcję chronologiczną, ma ukazać zmiany w mentalności „Iwana” – statystycznego sowieckiego żołnierza II wojny światowej, lecz mimo tego, co w zasadzie powinno być kręgosłupem wokół którego zbudowano całość, sprawia wrażenie mocno chaotycznego, nieusystematyzowanego i nie zawsze do końca wiarygodnego mimo licznych przypisów i odsyłaczy do źródeł. Sprawę pogarsza jeszcze przemieszanie bez ładu i składu, niejednokrotnie w sąsiednich nawet zdaniach, perspektywy strategicznej z jednostkowymi przypadkami. W aspekcie ściśle merytorycznym Merridale też nie do końca wydaje się godna zaufania. Powtarza oklepane uzasadnienia przyczyn zezwierzęcenia komunistycznych hord objawiającego się w niezliczonych gwałtach i innych zbrodniach, również na cywilach, nie tylko Niemcach, ale i innych narodach, nawet sojuszniczych, składające wszystkie patologie na konto trwającej przez lata wojny propagandy sowieckiej, która w celu zmotywowania własnych żołnierzy dehumanizowała i demonizowała wrogów, co trudno było potem opanować i odkręcić. Brytyjka autorka zapomina, że masowe gwałcenie kobiet, rabunki i bezsensowne dewastowanie wszystkiego nie pojawiły się w czasie II wojny, ale stały się wizytówką armii czerwonej już podczas wcześniejszych konfliktów, zarówno wojny domowej w Rosji, jak i wojny z Polską 1919-1921. Zachowania te nie straciły też nic ze swej powszechności i w czasach powojennych, że wspomnieć choćby tragedię Węgrów w 1956 czy to, co się teraz dzieje na Ukrainie. Wydaje się wręcz, że „Iwan” to synonim wojennego barbarzyńcy, bandyty i wandala, zbrodniarza i przede wszystkim gwałciciela. Warto też przypomnieć, o czym zresztą wspomina i sama autorka w tym opracowaniu, że definicja gwałtu to według Stalina „odrobina zabawy z kobietą”. Tyle tylko, że to raczej przeczy tezie autorki o tym, że zezwierzęcenie armii czerwonej było następstwem wojny i propagandy, bowiem słowa te padły z ust twórcy, a nie adresata propagandy, w dodatku w dyplomatycznych międzynarodowych kuluarach, a nie na wiecu propagandowym. Aż zbyt często w trakcie lektury miałem wrażenie, że Marridale najpierw stawia tezę, a potem dobiera przykłady na jej poparcie, nie zawsze zresztą konsekwentnie, jakby później zapominała, co napisała wcześniej.

Jeśli już jesteśmy przy metodologii, to Merridale z wielkim nakładem pracy, czasu i środków, przez lata zbierała materiały „w terenie”, ale nie wspomina nawet o tak świetnych źródłach jak choćby wybitne wspomnienia Nikolaja N. Nikulina wydane w Polsce pod tytułem „Sołdat”. Ujrzały one światło dzienne przy okazji zawirowań politycznych w Rosji, które spowodowały chwilowe uśpienie cenzury, z którego, dzięki Bogu, wielu zdążyło skorzystać. To przypomina mi casus Adolfa Hitlera, który uruchamiając Plan Barbarossa wierzył wywiadowi zapewniającemu, iż ruscy nie mają żadnych czołgów ciężkich, gdy tymczasem każdy Berlińczyk i połowa Niemców nie tylko wiedziała, że jest inaczej, ale wręcz widziała zdjęcia nawet takich kolosów jak T-35 i T-28, gdyż co roku niemieckie gazety publikowały reportaże z parady czołgów i innego sprzętu w Moskwie z okazji rocznicy Rewolucji.

Na pocieszenie muszę wyraźnie zaznaczyć, że uważny czytelnik znajdzie w „Wojnie Iwana” wiele interesujących informacji. Inna sprawa, że pewne tematy, zgodnie może z tym, co napisałem wyżej, autorka przypadkiem(?) pomija. Na przykład w dość rozbudowanej części poświęconej upadkowi Berlina ani słowem nie zająknęła się o wielce interesującym i okrytym zmową milczenia epizodzie - o bratobójczych starciach do jakich dochodziło (według niektórych z pełną premedytacją) między jednostkami Żukowa i Koniewa konkurujących ze sobą o uznanie Stalina.

Jakby mało było tych wszystkich niedostatków, styl jest wręcz tragiczny (nie wnikam jaką część „zasługi” ma tutaj oryginał, a jaką tłumaczenie). O ile gołe fakty na pewno są wiarygodne, o tyle w narracji, o czym wspominałem, roi się od sprzeczności, a gdy styl zmierza w kierunku „artyzmu”, zaczynają się takie głupoty, że trzeba się dobrze zastanowić, by dojść co artystka miała na myśli. Czasami po prostu się nie da, bo momentami brzmi to jak bełkot.

„Smiersz pomagał odstraszać wszelkiego typu zdrajców, a oprócz tego terroryzował wszystkich tych, których praca była niezbędna dla frontu , ale gdy uderzał w prawdziwych wrogów, informatorzy stalinowskiego kontrwywiadu zdradzali ducha frontu.”

Humor zeszytów, tylko że niestety to nie zeszyt z podstawówki, a „wiekopomne dzieło”.

Reasumując – „Wojna Iwana” to lektura tylko dla tych, którzy już o rosji i rosjanach wiedzą wiele, a chcą jeszcze więcej, albo dla tych, którzy czytają nieuważnie i nie odrzucają ich wspomniane wyżej mankamenty. Na pewno nie jest to lektura na wprowadzenie do tematu.

Zachęcony recenzją Ambrose sięgnąłem po dość monumentalne dzieło współczesnej brytyjskiej pisarki oraz historyczki Catherine Merridale specjalizującej się głównie w tematyce rosyjskiej i zatytułowane „Wojna Iwana. Armia Czerwona 1939-1945”. Niestety, nie znalazłem w nim wielu powodów do za...

Rozwiń Zwiń

W ramach eksperymentu czytelniczego sięgnąłem po powieść „Zapomniany” nieznanego mi dotąd współczesnego polskiego autora Adriana Bednarka. Książka (jak na razie) otwiera dyptyk pod tym samym tytułem.


Patryk, dziany synalek biznesmena, używa uroków młodości. Wraz z wieszającym się jego boku kolesiem od czasu do czasu bawią się w „łowy”. Udając poszukiwaczy nowych talentów wabią młode dziewczyny i nakłaniają do seksu w zamian za obietnicę zrobienia z nich modelek. Pewnego zwyczajnego dnia, który nie zapowiadał się na wyjątkowy w żaden sposób, ktoś napada Patryka pozbawiając go przytomności. Chłopak wraca na jawę w zamkniętej na głucho piwnicy jako więzień nieznanego porywacza. Co dalej nie będę oczywiście zdradzał.

W pierwszym momencie miałem wrażenie, że „Zapomniany” to polska wariacja na modny ostatnio temat porwanej młodej osoby, która tak czy siak się uwalnia i najczęściej mści się na porywaczu lub w zastępstwie rozpoczyna karierę samotnika walczącego ze złem. Obowiązkowym elementem tego nurtu jest oczywiście trauma protagonistki (najczęściej ofiarami są dziewczęta lub młode kobiety) i przeplatanie czasu przeszłego (niewola), zaprzeszłego (przed porwaniem) i teraźniejszego (po uwolnieniu się). Częste jest też przenoszenie perspektywy pomiędzy ofiarą, a policjantami i innymi osobami prowadzącymi postępowanie w jej sprawie. Zdarza się, iż do przeplatanki włączana jest również perspektywa sprawcy.

Plus do naszego pisarza, że zerwał ze schematem i pierwszoplanowym pokrzywdzonem jest facet, choć w tle nie brakuje i ofiar płci przeciwnej. Jeśli chodzi o wspomniane mieszanie perspektyw narracyjnych i trzech czasów, to w „Zapomnianym” mamy wszystko jak wyżej wspomniano. Prędko się jednak okazuje, że Adrian Bednarek wykorzystał wybraną konwencję lepiej niż nawet takie gwiazdy jak Lisa Garnder. Z reguły autorzy zachodnich bestsellerów ukrywają przed czytelnikiem osobę sprawcy, choć i to nie zawsze. Często jedyną zagwozdką dla czytelnika jest to, jak się całe zamieszanie skończy. Inna sprawa, iż trzeba przyznać, że naprawdę muszą być mistrzami - wielu ze znanych i uznanych na świecie pisarzy potrafi sprawić, by czytelnik drżał z napięcia i niecierpliwie czekał co dalej, mimo że przecież w przypadku serii powieściowych i tak wiadomo, że główna postać cyklu wyjdzie ze wszystkich opresji mniej lub bardziej obronną ręką. W naszej powieści jest znacznie ciekawiej, gdyż nie wiemy, tak jak i biedny Patryk, niczego. Kto go porwał i więzi, dlaczego ani jakie są dalsze plany oprawcy.

W związku z zabawami w „łowy” i w ogóle z wybujałym libido Patryka oraz jego kolegi, sporo miejsca w książce zajmuje erotyka o specyficznym, patologicznym charakterze. Dużo jest również scen przemocy i jak to ja nazywam „ketchupu”. Dla mnie akurat i jedne, i drugie wątki były męczące. Erotyczne nie z mojej bajki, przemocy nie tak do samego końca przekonujące. Oba aspekty są jednak bardzo mocno osadzone w konstrukcji fabuły – bez nich całość byłaby sztuczna i niekompletna.

Mieliśmy w historii literatury wiele przykładów makabreski, która nie ma w sobie żadnych wartości poza drażnieniem najniższych instynktów pewnej grupy czytelników, że wspomnę choćby niesławnego „American Psycho” Breta Eastona Ellisa. U Bednarka mamy opowieść z morałem. Powieść piętnuje drapieżców seksualnych, głupotę pustych nastolatek, których jedynym marzeniem jest kariera „modelki” i inne dysfunkcje dzisiejszego społeczeństwa. Chyba najmocniejszym jednak przesłaniem jest krytyka wymierzania sprawiedliwości na własną rękę nie we własnej sprawie i bez absolutnej pewności co do osoby krzywdziciela oraz wszelkich okoliczności jego działania. Przeciwstawia się tym samym równie szodliwej co popularnej wizji mściciela i samosądu, której karierę jeśli nie rozpoczął, to na pewno upowszechnił Charles Bronson z serią „Życzeń śmierci”.

Postacie wykreowane przez Adriana Bednarka są aż nazbyt przekonujące, zarówno te pierwszoplanowe, jak i epizodyczne. Nazbyt, bo chyba i tacy drapieżnicy, i ofiary na własne życzenie, aż za często zdarzają się wśród nas. Warstwa obyczajowa jest przekonująca niczym reportaż, polskie klimaty oddane w sposób wyjątkowo udany – mam wrażenie, że to jedna z niewielu powieści z typowo polskimi realiami, która byłaby całkowicie strawna dla czytelnika w dowolnym kraju.

No – dość tych mądrości. W końcu mamy do czynienia z miksem kryminału i thrillera, więc głębie i filozofie nie są wymagane. Dobrze, że są, ale ważne, by dobrze się to czytało i tak właśnie jest. Im dalej się wchodzi w lekturę, tym trudniej się oderwać. Ja, mimo wspomnianych aspektów, które mi nie leżały, „Zapomnianego” po prostu połknąłem. Może przyczynił się do tego i Filip Kosior, który użyczył głosu wersji audio, i który jak zwykle stanął na wysokości zadania. Gorąco polecam, choć nie wrażliwym na przemoc i krew, a sam już się zastanawiam, czy w drugiej książce cyklu autor utrzyma formę.

W ramach eksperymentu czytelniczego sięgnąłem po powieść „Zapomniany” nieznanego mi dotąd współczesnego polskiego autora Adriana Bednarka. Książka (jak na razie) otwiera dyptyk pod tym samym tytułem.


Patryk, dziany synalek biznesmena, używa uroków młodości. Wraz z wieszającym się jego bo...

Rozwiń Zwiń

w dziesiątkę po raz ósmy z rzędu

No i cóż – ósma powieść z serii „Ekspansja” piór Daniela Abrahama i Ty Francka tworzących spółkę autorską James S.A. Corey już wysłuchana. Maciej Kowalik jako lektor jak zwykle sprawił się na piątkę, a sama powieść, krótko i bez dzielenia włosa na czworo – re-we-lac-ja! Niespecjalnie przepadam za specyficznym podgatunkiem SF, jakim jest space opera, ale „Ekspansja” uwiodła mnie od pierwszego akapitu i wciąż pogrążam się w niej coraz bardziej. Po raz ósmy zaskoczyła mnie kreatywność tego duetu autorskiego – ich wyobraźna powala. Nieprawda, co mówiły jaskółki, że niedobre są spółki - co dwie głowy to nie jedna. Nie kojarzę żadnej serii powieściowej równie długiej, która by wciąż i wciąż stawiała czytelnika wobec kompletnej niewiadomej co dalej. „Eskpansja” najbardziej kojarzy mi się w swej oryginalności, tempie i rozmachu z „Diuną”, tyle że Herbretowi naprawdę udała się tylko pierwsza powieść cyklu, a „Ekspansja” za każdym razem, jak dotąd, jest równie świeża. Niepowtarzalna atmosfera i... wszystkie ochy i achy! Nie będę się powtarzał i powiem krótko – jeśli poprzednie książki cyklu się Wam podobały, to znów się nie zawiedziecie. Jedno ale, i to właśnie powód, że się nie rozpisuję – „Ekspansję”, przynajmniej główne części, bo są i dodatki, trzeba koniecznie poznawać po kolei, więc tych, którzy jeszcze nic z tego cyklu nie czytali, odsyłam do recenzji „Przebudzenia Lewiatana” i do samej powieści oczywiście. Dodam tylko, że niewiele jest książek i serii powieściowych, do których mam zamiar kiedyś w przyszłości wrócić, o ile czas pozwoli, lecz jeśli „Ekspansja” utrzyma do końca wszystkie dotychczasowe walory, to na pewno będzie na podium nawet w tej elitarnej grupie.

Gorąco polecam!

w dziesiątkę po raz ósmy z rzędu

No i cóż – ósma powieść z serii „Ekspansja” piór Daniela Abrahama i Ty Francka tworzących spółkę autorską James S.A. Corey już wysłuchana. Maciej Kowalik jako lektor jak zwykle sprawił się na piątkę, a sama powieść, krótko i bez dzielenia włosa na czworo –...

Rozwiń Zwiń

czytelnicza porażka w DKK

Lekturą 150-tego spotkania mojego, czyli Rawskiego Dyskusyjnego Klubu Książki miał być bodajże pierwszy w historii klubu romans. Padło na „Farciarę” – debiut powieściowy Doroty Wachnickiej.


„Natalia jest załamana, gdy jej wakacyjny kochanek znika bez słowa. Dziewczyna spotyka go niespodziewanie pierwszego dnia swojej pracy w międzynarodowej kancelarii prawnej. Okazuje się, że Wiktor jest szefem Natalii. I kobieciarzem uwielbiającym niezobowiązujący seks…
Tak zaczyna się historia młodej i ambitnej prawniczki, która szuka prawdziwej miłości. Czy będzie nią jej dawny chłopak? A może tajemniczy wielbiciel? W podejmowaniu życiowych decyzji Natalia może liczyć na wsparcie przyjaciółek: zwariowanej Kaśki i Hanki, która uważa, że znalazła patent na facetów.„ - tyle notka wydawcy. Nie zapowiada się zbyt ciekawie, ale jakiś pomysł był, i wcale nie musiało być źle. I nie było – to była po-raż-ka!

„Farciara” została w klubie oceniona wyjątkowo zgodnie – otrzymała komplet najniższych możliwych ocen. Nie chodzi już nawet o samą konstrukcję powieści, jej styl czy inne aspekty. Z treści książki sama autorka jawi się jako osoba, która całe życie spędziła w jakimś matriksie, kompletnie odcięta od rzeczywistości. Nigdy nie była nad polskim morzem, o którym pisze, nigdy nie widziała ulewy gaszącej ognisko, nigdy nie jechała polską autostradą i nawet w internecie nigdy nie była. Za Churchilla opracowującego w paryskim hotelu swe strategie wojny z Hitlerem należy się pani Wachnickiej… chyba nie ma antynagrody, która by odzwierciedlała poziom żenady, jaka dotyka czytelnika przy takich rewelacjach.

W trakcie dyskusji jak widać dostało się nie tylko książce, ale i autorce za to, jak siebie w niej zaprezentowała. Jak twierdzi pisarka, „z miłości do literatury porzuciła zawód psychologa” – zgodnie orzekliśmy, że bardzo dobrze, gdyż książki, nawet tak beznadziejne, nikomu nie zaszkodzą, a poziom wiedzy nie tylko o psychologii, ale i o czymkolwiek, jaki wyziera z każdego dialogu i każdego akapitu „Farciary”, każe przypuszczać, że nikt kto dba o swoje zdrowie z takim psychologiem nie chciałby mieć do czynienia, więc lepiej niech pisze. Pisać każdy może, jeden lepiej, drugi gorzej. Trzeci tragicznie...

W trakcie naszych klubowych rozmów o literaturze niezwykle rzadko się zdarza, byśmy z dzieła wysnuwali jakiekolwiek wnioski o jego twórcy. W przypadku „Farciary” nie dało się tego uniknąć, a to wiele mówi o poziomie tego czegoś. Życie jest za krótkie by marnować je na takie czytelnicze eksperymenty.

czytelnicza porażka w DKK

Lekturą 150-tego spotkania mojego, czyli Rawskiego Dyskusyjnego Klubu Książki miał być bodajże pierwszy w historii klubu romans. Padło na „Farciarę” – debiut powieściowy Doroty Wachnickiej.


„Natalia jest załamana, gdy jej wakacyjny kochanek znika bez słowa. Dzi...

Rozwiń Zwiń

„Wagnerowcy. Psy wojny Putina” Grzegorz Kuczyński - odczarowanie tematu

Grupa Wagnera – co to jest każdy wie. A może nie wie nikt, a przynajmniej mało kto? Książka Grzegorza Kuczyńskiego to kawał dobrego reportażu z elementami historii, polityki i dziennikarstwa śledczego. Wprowadza nas w to, czym naprawdę są formacje kojarzone z Dmitrijem Utkinem "Wagnerem”, jak, dlaczego i po co powstały. Nie ogranicza się tylko do kojarzącej się nam z rosyjskimi najemnikami wojny na Ukrainie, ale szeroko wyjaśnia to, co naprawdę zbudowało „markę” wagnerowców, czyli działania w Afryce i Ameryce Południowej. Odczarowanie tego tematu było bardzo na czasie i autor swym opracowaniem wstrzelił się jak w dziesiątkę.


Siłą tego dzieła jest umiejscowienie wagnerowców w miejscu i czasie, w polityce globalnej, walce o dominację i surowce, o pieniądze i władzę. W książce znajdziemy równie wiele wiedzy o najnowszej historii Rosji, co o historii samych wagnerowców, gdyż ta ostatnia jest nierozerwalnie skorelowana z tą pierwszą. Większości z nas imperialne zapędy Rosji kojarzą się z państwami przyległymi do Imperium Zła, co najwyżej jeszcze z Europą Wschodnią i dawnymi republikami ZSRR. Rosja tymczasem prowadzi bardzo aktywną i perspektywiczną politykę związaną z walką o surowce, które w przyszłości będą decydować o tym, kto się będzie w świecie liczyć, a kto nie, kto będzie biedny i słaby, a kto potężny i bogaty. Rosja konkuruje tu nie tylko z takimi potęgami jak Chiny i USA, ale i z innymi krajami, jak Francja czy Wielka Brytania, zdającymi sobie sprawę, że bez wcześniejszego zabezpieczenia sobie dostaw surowców, w momencie wystąpienia ich niedoboru nie da się zapewnić państwu jakiejkolwiek optymistycznej prognozy długoterminowej. I nie chodzi tu tylko o ropę, diamenty i złoto, ale również, a może przede wszystkim, o metale ziem rzadkich. No, ale wracajmy do książki.

Lektor kompletnie się nie sprawdził. W wersji audio sporo jest nie takich końcówek i innych ewidentnych błędów, a i styl samego opracowania też nie jest doskonały, ale treść! To pozycja absolutnie must read dla każdego, kto chce być świadomy co w politycznej i gospodarczej trawie piszczy. Przy okazji obowiązkowa cegiełka do budowania wiedzy niezbędnej do zrozumienia Rosji. Podkreślić należy ogrom materiału zebranego do stworzenia „Wagnerowców” i błyskawiczne tempo wydania – książka obejmuje już nawet tematykę pełnoskalowego ataku Rosji na Ukrainę. Uważam, że w przypadku tej problematyki postawienie treści ponad cyzelowaniem stylu i szybkości przed jakością procesu wydawniczego było jedynym słusznym rozwiązaniem. To jedna z tych książek, które koniecznie trzeba poznać jak najszybciej – dobrze, że już jest!

„Wagnerowcy. Psy wojny Putina” Grzegorz Kuczyński - odczarowanie tematu

Grupa Wagnera – co to jest każdy wie. A może nie wie nikt, a przynajmniej mało kto? Książka Grzegorza Kuczyńskiego to kawał dobrego reportażu z elementami historii, polityki i dziennikarstwa śledczego. Wprowadza nas w...

Rozwiń Zwiń

Brytyjska pisarka, scenarzystka, producentka filmowa i telewizyjna, filantropka, a wcześniej nauczycielka języka angielskiego J.K. Rowling, właściwie Joanne Rowling (po mężu Murray), jest znana na całym świecie przede wszystkim dzięki serii powieściowej fantasy „Harry Potter” skierowanej głównie do młodzieży. Jak dotąd nie zdecydowałem się na sięgnięcie po ten cykl ani jego ekranizację, jednak seria powieści o brytyjskim prywatnym detektywie Cormoranie Stike’u i jego partnerce Robin Ellacott napisana przez Rowling pod pseudonimem Robert Galbraith okazała się moim zdaniem jedną z najlepszych rzeczy, jakie kiedykolwiek powstały w niezwykle przecież licznie reprezentowanym gatunku, jakim jest kryminał. Gatunku, któremu pod względem różnorodności stosowanych konwencji i wyróżnianych podgatunków ustępuje tylko fantastyka. Do sięgnięcia po „Pottera” nadal się nie przekonałem, ale znalazłem „Trafny wybór” swego czasu opisywany jako pierwsza książka autorki, która skierowana jest do dorosłego czytelnika.

Apetyt na lekturę zaostrzają peany zawodowych recenzentów i kolegów autorki po piórze. A co się okazało w praniu?

W brytyjskim miasteczku Pagford nagle umiera lokalny polityk Barry. Wydaje się, i słusznie, że fabuła rozwinie się w kierunku walki o zwolniony nagle stołek radnego. Miałem nadzieję, że może nawet dojdzie do głębszej analizy politycznych kalkulacji i strategii związanych z nagle otwierającymi się nowymi możliwościami, i to też poniekąd się pojawiło. Na dodatek szybko dowiadujemy się, że Barry był dla Rady Pagford niczym zwornik dla łuku. Jego śmierć wywołuje zawalenie się całej, z pozoru stabilnej, struktury społeczności i sprowadza na Pagford prawdziwą wojnę nie tylko między radnymi i kandydatami chętnymi do obsadzenia nowego wakatu, ale wprowadza podziały w całym miasteczku, ba! - nawet wewnątrz rodzin i pomiędzy przyjaciółmi. Brzmi dobrze?

Niestety – pierwszym zgrzytem jest już rozbieżność między tytułem oryginału, a polskim jego odpowiednikiem. To zapowiedź rozdźwięku między reklamami i oczekiwaniami czytelników, a tym, co prezentuje powieść i jak ją ocenia większość tych, którzy ją poznali. Owszem, Rowling skonstruowała interesującą fabułę dającą okazję do wiwisekcji ludzkich motywacji, zwłaszcza tych najniższych lotów, piętnowania małostkowości, powszechności głupoty i tak dalej. Sęk w tym, że to wszystko już było, a do celności rozbioru istoty polityki znanej choćby takiego z „Gubernatora” („All the King's Men”) Roberta Penn Warrena z 1946 Rowling nawet się nie zbliżyła, choć od publikacji tego ostatniego dzieła minęły przecież całe epoki i literatura również się rozwijała. Tło obyczajowe jest delikatnie mówiąc niezbyt głębokie, a postacie w aspekcie psychologicznym i społecznym za bardzo komiksowe. Na osłodę znajdziemy bohaterów (nielicznych) odbiegających od małomiasteczkowej małości i niskich standardów moralnych oraz umysłowych. Właśnie oni zostali, o dziwo, przedstawieni z wyczuciem, głębią i wymykają się jednoznacznym, prostym osądom, co kontrastuje z wielce uproszczonym i czarno-białym sposobem kreacji całej reszty postaci. Być może lektura w oryginale daje czytelnikowi więcej satysfakcji, pewnie wiele smaczków uciekło przy tłumaczeniu, ale jest jak jest. Jest zaś tak, że zamiast znęcać się nad wspólnym „dziełem” wszystkich zaangażowanych w polskie wydanie przytoczę tylko jedno zdanie ze środka, a konkretnie ze strony 170:

„Jej sposób poruszania się poruszał go równie mocno jak muzyka, która poruszała go najbardziej ze wszystkiego.”

Najlepszym komentarzem są słowa amerykańskiego pisarza i krytyka literackiego Charlesa Fincha:

„J.K. Rowling mogłaby napisać instrukcję obsługi kosiarki, a i tak sprzedałaby się w 2 milionach egzemplarzy.” Pewnie w zamierzeniu miał to być komplement, ale po lekturze „Trafnego wyboru”, przynajmniej w stosunku do polskiego wydania, nabierają przewrotnego znaczenia.

Książka jest do przeczytania, daje nawet pewien poziom czytelniczego zadowolenia, ale w porównaniu do poziomu Cormorana Strike'a wypada blado. Trudno orzec, czy to tylko wina tłumaczenia i na ile oryginał jest lepszy. Jest jednak tyle książek bardziej interesujących i wartościowych, że chyba nie warto szczególnie na nią polować.

Brytyjska pisarka, scenarzystka, producentka filmowa i telewizyjna, filantropka, a wcześniej nauczycielka języka angielskiego J.K. Rowling, właściwie Joanne Rowling (po mężu Murray), jest znana na całym świecie przede wszystkim dzięki serii powieściowej fantasy „Harry Potter” skierowanej g...

Rozwiń Zwiń