Catherine Merridale

Lata przyzwyczajenia kazały ludziom zrzucać winę na innych. Żołnierze z serca Rosji wskazywali palcem Ukraińców, szczególnie tych „zachodnic...

Lata przyzwyczajenia kazały ludziom zrzucać winę na innych. Żołnierze z serca Rosji wskazywali palcem Ukraińców, szczególnie tych „zachodnich", z byłych ziem polskich. „Całe kompanie opuszczały linię frontu, Ukraińcy po prostu się rozchodzili - wspominał Lew Lwowicz, wtedy już oficer. — "Nie przechodzili na stronę niemiecką, po prostu wracali do domów". „Tylko Rosjanie walczą z Niemcami - narzekał w tym czasie młody żołnierz piechoty. — Większość Ukraińców została w domu". Patrząc na kałmucki step, dodał: „Mój dom też jest daleko stąd. Dlaczego moje kości mają spocząć w obcej ziemi?"Dziesiątki tysięcy Ukraińców na froncie znalazły sobie, naturalnie, innych kozłów ofiarnych. „Było wiele, wiele przypadków (...),kiedy ludzie specjalnie przestrzeliwali sobie dłoń albo ramię, nie naruszając kości — wspominał piechur stacjonujący w Kijowie. — Trafiali do szpitala i nie musieli iść na front". Zawsze znalazła się jakaś nowa mniejszość etniczna, którą można było obwiniać. „To wszystko przez tych ludzi z centralnej Azji - ciągnął. - Kiedy przychodził ich czas posiłku lub właśnie mijał, padali na ziemię i zaczynali to swoje »O Allachu!« Modlili się, zamiast ruszyć na wroga czy w ogóle wziąć udział w walce".Rasizm osiągnął takie rozmiary, że zaniepokoiło to nawet Moskwę".