rozwiń zwiń

Nie żyje Milan Kundera. Autor „Nieznośnej lekkości bytu” zmarł w wieku 94 lat

Ewa Cieślik Ewa Cieślik
12.07.2023

Zmarł czeski i francuski pisarz i eseista Milan Kundera. Jego najważniejszą książką była „Nieznośna lekkość bytu”, opublikowana w 1984 roku. Informację o śmierci autora podały czeska telewizja oraz Agencja Reutera.

Nie żyje Milan Kundera. Autor „Nieznośnej lekkości bytu” zmarł w wieku 94 lat Flickr, Wikimedia (CC BY-SA 2.0), Elisa Cabot

Milan Kundera nie żyje

Milan Kundera urodził się w Brnie 1 kwietnia 1929 roku. Pochodził z inteligenckiej rodziny, jego ojciec był wybitnym pianistą, a młody Milan od najmłodszych lat uczył się gry na pianinie. Studiował muzykologię i literaturę, a finalnie ukończył studia na Wydziale Filmowym i Telewizyjnym Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze.

Był zaangażowany w czeską politykę, od 1948 roku należał do Czechosłowackiej Partii Komunistycznej. Został z niej usunięty w 1950 roku. Przywrócono go w partyjne szeregi w 1957 roku, lecz w 1970 znów go usunięto. Kundera był zaangażowany w Praską Wiosnę w 1968 roku, krytykował radziecką interwencję w komunistycznej Czechosłowacji. Z biegiem lat literat coraz bardziej odcinał się od swoich czeskich korzeni. W 1975 roku wyemigrował do Francji. Zaczął publikować po francusku, nie wyrażał też zgody na tłumaczenie swoich książek na czeski. W 2019 roku Kunderze przywrócono czeskie obywatelstwo, odebrane mu 40 lat wcześniej przez władze komunistycznej Czechosłowacji.

Pisarz zmarł we wtorek 11 lipca 2023 w swoim mieszkaniu w Paryżu.

Debiutował antykomunistyczną satyrą „Żart” (1967), za którą władze umieściły go na czarnej liście. Jest autorem również takich książek jak: „Śmieszne miłości” (1970), „Życie jest gdzie indziej” (1973), „Walc pożegnalny” (1976), „Księga śmiechu i zapomnienia” (1978), „Nieznośna lekkość bytu” (1984), „Powolność” (1995), „Niewiedza” (2003) „Zasłona. Esej w siedmiu częściach” (2006), „Spotkanie” (2009). Ostatnią napisaną przez niego książką jest „Święto nieistotności”, opublikowane w 2015 roku. Jego dzieła były tłumaczone na liczne języki świata, m.in. na angielski, niemiecki, hiszpański, grecki i polski.

„Nieznośna lekkość bytu” – najsławniejsza powieść Milana Kundery

Powieść „Nieznośna lekkość bytu” opowiada o zmaganiach czeskich intelektualistów z trudnościami dnia codziennego w Pradze po Praskiej Wiośnie. Jej bohaterami są Tomasz i Teresa. „W tej pięknej i czułej opowieści o praskim lekarzu i jego kochankach zbiegają się rozmaite kwestie, do których wielki czeski pisarz nieustannie powracał. Najważniejsza to przypadek jako czynnik, który determinuje ludzkie losy. Miłość jest przypadkiem” – czytamy w opisie wydawcy książki, wydawnictwa W.A.B. Powieść po polsku ukazała się w 1985 roku w przekładzie Agnieszki Holland. 

Powieść została zekranizowana w 1988 roku przez Philipa Kaufmana, a w główne role wcielili się Daniel Day-Lewis i Juliette Binoche. Pomimo licznych wyróżnień (film zdobył nagrodę BAFTA za najlepszy scenariusz adaptowany, dwie nominacje do Oscara, dwie nominacje do Złotych Globów) Milan Kundera nie był zadowolony z ekranizacji i od tej pory nie wyrażał już zgody na filmowe adaptacje swoich dzieł. 

„Nieznośna lekkość bytu” została w Lubimyczytać oceniona na 7,9/10, ma 786 opinii oraz 12 971 ocen.

Według mnie książka Milana Kundery to arcydzieło. Idealne? Nie, ale chyba możemy założyć, że nie ma stworzonych przez człowieka rzeczy idealnych. A poza tym jak książka, która opowiada o tak okropnie nieidealnym ludzkim życiu, mogłaby być idealna? Byłoby to w sprzeczności z jej treścią. Bardzo, bardzo polecam. Trzeba tylko wyczuć moment, aby ją przeczytać, bo wydaje mi się, że nie jest to lektura na każdą chwilę w życiu. Ale uważam też, że jest to jedna z książek, którą każdy powinien w swoim życiu przeczytać – pisała o książce użytkowniczka Mała_mi.

Bardzo drobiazgowa i dowcipna narracja, która w pewien niezwykły sposób potrafi łączyć w sobie ironiczny dystans z głębokim emocjonalnym zaangażowaniem. Nie ma tutaj ani trochę omawianego przez narratora kiczu; wszystko tutaj wydaje się być na właściwym miejscu i w odpowiednim momencie podane, szczere, a w odpowiednich fragmentach nawet bolesne i poruszające – ocenia użytkownik Dominik21. 

Z pozoru zwykła opowieść o miłości, smutku, sensie życia. Ale tylko z pozoru bo kiedy głębiej autor sięga do nazywania rzeczy po imieniu, zaskakuje, obnaża, łączy miłość i smutek w jedną całość aby za chwilę stwierdzić, że może wcale nam nie o to chodziło. Coś co z pozoru zmieniało się w tytułową „lekkość bytu” nagle zaczyna uwierać, przeszkadzać, ciążyć zbyt mocno. Kundera porusza także kwestię cierpienia i stwierdza, że własny ból boli ale bardziej może boleć cierpienie drugiej osoby kiedy miłość ich łączy. Wtedy ból innych staje się własnym.
Każda osoba żyje „po coś” i działa „dlaczegoś”, działa na oślep bo jedno tylko życie mamy i nic poprawić nie możemy – podsumowuje użytkowniczka Papusza. 

Milan Kundera - cytaty

Poniżej kilka najpopularniejszych w naszym serwisie cytatów z twórczości Milana Kundery

Życie ludzkie dzieje się tylko raz i dlatego nigdy nie będziemy mogli stwierdzić, która z naszych decyzji była słuszna, a która zła, ponieważ w danej sytuacji mogliśmy decydować tylko jeden raz. Nie dano nam żadnego drugiego, trzeciego, czwartego życia, abyśmy mogli porównać konsekwencje różnych decyzji.

Milan Kundera, „Nieznośna lekkość bytu”

Człowiek przeżywa wszystko po raz pierwszy i bez przygotowania. To tak, jakby aktor grał przedstawienie bez żadnej próby. Cóż może być warte życie, jeśli pierwsza próba już jest życiem ostatecznym? Dlatego życie zawsze przypomina szkic. Ale nawet szkic nie jest właściwym określeniem, bo szkic jest zawsze zarysem czegoś, przygotowaniem do obrazu, gdy tymczasem szkic, jakim jest nasze życie, jest szkicem bez obrazu, szkicem do czegoś, czego nie będzie.

Milan Kundera, „Nieznośna lekkość bytu”

Coś, co stanie się raz, jak gdyby nie stało się nigdy. Jeśli człowiek ma prawo tylko do jednego życia, to jakby nie żył w ogóle.

Milan Kundera, „Nieznośna lekkość bytu”

Miłość nie wyraża się w pragnieniu spółkowania (to pragnienie dotyczy przecież niezliczonej ilości kobiet), ale w pragnieniu wspólnego snu (to pragnienie dotyczy tylko jednej jedynej kobiety).

Milan Kundera, „Nieznośna lekkość bytu”

W chwilach niedoli człowiek szuka pociechy w tym, że zespala swój smutek ze smutkiem innych.

Milan Kundera, „Żart”


komentarze [39]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Falko 17.07.2023 11:48
Czytelnik

Kundera był nie tylko pisarzem prozy, ale też eseistą. Jego tekst "Zachód porwany" z lat 80. miał podobno zmienić optykę liderów wolnego świata na kraje tzw. bloku wschodniego i spowodować przychylniejsze spojrzenie na włączenie tych krajów do struktur Okcydentu. Artykuł jest aktualny i dzisiaj - w szczególności z perspektywy kwestii ukraińskiej, także stojącej u progu Zachodu

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Mała_Mi 14.07.2023 09:12
Czytelniczka

Trzeba przyznać, że Milan Kundera otworzył mi drogę do czeskiej literatury, którą jestem teraz zafascynowana. Dziękuję za wykorzystanie fragmentu mojej opinii.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
tzaw 14.07.2023 10:38
Czytelnik

W ogóle literackie poznawanie nowych krajów ma w sobie coś fascynującego. W Czechach już kiedyś czytelniczo byłem. Jakieś dwa lata temu odkryłem literacką Japonię, o której nic wcześniej nie wiedziałem. Ostatnio koncentruję się na Włoszech.

W mainstreamie naszej kultury są dzieła angielskie, amerykańskie, francuskie i rosyjskie. Czytam dużo klasyki i grupuję książki na...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Mała_Mi 14.07.2023 13:35
Czytelniczka

Jakiś czas temu odkryłam trochę minimalistycznej japońskiej literatury i w ogóle zainteresowałam się Azją (szczególnie za sprawą „Powiedział mi wróżbita” T. Terzaniego i „Życiem Pi”). Ale ostatnio zaabsorbowała mnie twórczość czołowych polskich pisarzy i poetów. Pokochałam prozę Wańkowicza, Kapuścińskiego, odkrywam Czesława Miłosza, Justynę Kopińską, zachwycam się wierszami...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
tzaw 14.07.2023 21:34
Czytelnik

Literacko gramy w lidze światowej. Bez wątpienia. Chociaż polscy pisarze są na mojej liście wstydu. Wspomniany Wańkowicz albo Reymont. Zawsze obiecuję sobie, że do nich wrócę, ale się nie udaje.

 Podobnie mam z literaturą niemiecką. Mieszkam w Niemczech i wypadałoby się trochę podszkolić, ale jakoś zawsze coś innego wpycha się do kolejki. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Mała_Mi 14.07.2023 22:37
Czytelniczka

Myślę, że po Wańkowicza zawsze warto sięgnąć, wszystkim polecam moje ukochane „Ziele na kraterze”. Jest on autorem przystępnym językowo, a przy tym niezwykle zabawnym, co miło mnie zaskoczyło. Co do Reymonta, u mnie to samo, ale przynajmniej są dobre chęci i może kiedyś…  Dla mnie „listą wstydu” (spodobało mi się to określenie) jest literatura francuska, bo wiele mnie z tym...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
SenioritaPięknyLolo 14.07.2023 04:27
Czytelnik

Przepraszam bardzo, ale co tu popierać? Zmarł człowiek, wartościowy literat. Kto jest w temacie, ten zapewne się o tym dowiedział z tego, bądź innego źródła. Ale po co dodawać jakieś plusy czy kciuki w górę na wzór jakichś kretyńskich facebooków czy innych portali społecznościowych?
Czy redaktorzy podający takie informacje otrzymują jakieś premie, w zależności od tego, jak...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
lourdes 14.07.2023 23:43
Czytelniczka

Przylajkowanie czy też danie plusa to swego rodzaju komunikat dla autora posta/artykułu, że został przez nas przeczytany lub że podoba nam się  , że powstał taki artyukuł. Czasem to dla nas samych "znacznik" że to czy tamto przeczytaliśmy. Dlaczego uważasz za kretyńskie portale społecznościowe? Przecież to tylko media/komunikatory, na których można znaleźć często dobre...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
SenioritaPięknyLolo 24.07.2023 03:23
Czytelnik

Ale po co autorowi artykułu komunikat, że ktoś go przeczytał? W dzisiejszych czasach istnieje jeszcze coś takiego jak gazeta, taka zwykła, papierowa. Publikowane są w niej podobne informacje i nie ma możliwości zalajkowania ich czy poparcia, a ich autorzy jakoś potrafią bez tego żyć. O tym, że przeczytaliśmy jakiś tekst w internecie, można napisać w komentarzu i jeszcze...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Lucy 24.07.2023 04:30
Czytelniczka

@SenioritaPięknyLolo, ha ha ha, wybitnie zabawne ksywo! Doskonale koresponduje z poważną treścią. I powiedzmy sobie szczerze - taki internet, jakie ksywa.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
SenioritaPięknyLolo 25.07.2023 03:58
Czytelnik

Aż tak zabolało, klikaczko lajków gdzie tylko się da?

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Lucy 25.07.2023 04:10
Czytelniczka

Mogłoby zaboleć gorzej, dużo gorzej.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
SenioritaPięknyLolo 25.07.2023 22:39
Czytelnik

Gorzej czy bardziej? Ksywo czy ksywa? Czasem lepiej jest przeczytać jedną książkę więcej, nie mogąc dać jej lajka, niż zalajkować pięćdziesiąt wypowiedzi znajomych na Facebooku...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Lucy 25.07.2023 22:52
Czytelniczka

Od ksywo w liczbie poj. zrobiłam ksywa w liczbie mn. A znajomych nie lajkuję za książki lecz według klucza...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Lucy 25.07.2023 22:55
Czytelniczka

Za praską wiosnę nie lajkuję.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Lucy 25.07.2023 23:12
Czytelniczka

Słowo bardziej mi się nie podoba, gdyż kojarzy mi się z siedzeniem przy barze panów pijących piwo, dlatego gorzej.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Lucy 25.07.2023 23:18
Czytelniczka

Jeszcze to dziej - przecież nic się nie dzieje fajnego, kiedy panowie piją piwo, chyba że robią to w innym barze przy barze. Zwolnione miejsce to jak najbardziej dobre miejsce do siedzenia.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
SenioritaPięknyLolo 26.07.2023 03:12
Czytelnik

Oj, całkiem się już pogubiłaś, dziewczyno. To ja tylko jeszcze raz powtórzę: mniej Facebooka, a więcej książek. Najlepiej jakiś słownik na początek.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
EsterilThyssen 13.07.2023 13:51
Czytelnik

Tego autora brałem na maturze z polskiego na części ustnej w kwestii esejów. To było ok. 20 lat temu.
Cóż, każdy z Nas kiedyś umrze.
Patrząc ile miał lat dożył matuzalemowego wieku.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
mulberry 13.07.2023 11:03
Czytelniczka

Przykra wiadomość. Nie wiedząc, że Milan Kundera zmarł, właśnie 11 lipca, we wtorek zaczęłam czytać pierwszy raz książkę tego autora, mianowicie pozycję "Niewiedza". Na pewno zapadnie mi ta data w pamięci na długo. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
AgaGaga 13.07.2023 10:40
Czytelniczka

Lubię czeskie i słowackie, a najbardziej czechosłowackie, powieści (podobnie jak powieści z Bałkanów, Bułgarii, Węgier czy Rumunii...). A Kundery uwielbiam "Walca pożegnalnego" i "Żart". Chyba dlatego, że są łatwiejsze w odbiorze, niż większość innych tego autora. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
automaciej 13.07.2023 08:57
Czytelnik

Wczoraj po raz wtóry skończyłem "Śmierć pięknych saren" Oty Pavla. Moja fascynacja literaturą czeską/czechosłowacką trwa już wiele lat.... A wszytko się zaczęło od Kundery...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Enkidu_87 12.07.2023 20:08
Czytelnik

Twórczość wielkiego Milana Kundery jest dla mnie ukojeniem, będę do niej wracał do końca moich dni. Odszedł mistrz słowa i wnikliwy obserwator relacji międzyludzkich. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Bartosz 12.07.2023 19:29
Czytelnik

Smutne. Dziękuje mu za ,,Nieznośną lekkość bytu" i ,,Śmieszne miłości". Mam jeszcze w planie inne przeczytać. 

Moim zdaniem autor niedoceniany. On powinien wygrać w waszym plebiscycie. Wiem, jego twórczość niełatwa w odbiorze, ale inspiruje.  

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Clausewitz 12.07.2023 19:28
Czytelnik

Nieznośną lekkość bytu przeczytałem jeszcze w czasach studenckich i to jedna z powieści, które wywarły na mnie największe wrażenie. To genialne dzieło, ludzkość straciła wybitnego pisarza.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post