Maja Lidia Kossakowska w tym roku obchodziłaby okrągły jubileusz 25-lecia pracy twórczej. Uznana literatka, dziennikarka, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego. Studiowała archeologię śródziemnomorską. Chociaż w dzieciństwie marzyła, aby zostać reżyserką, lalkarką, a nawet rzeźbiarką, to ostatecznie zdecydowała się na sztukę tworzenia literackich obrazów. Co ciekawe, wybierając kierunek, myślała równocześnie o swoim przyszłym zawodzie – pisaniu. Uważała, że wykonuje najlepszą pracę na świecie. Swoim życiem nadawała takiemu stwierdzeniu prawdziwy sens. 

Odnaleźć spokój, docenić klasykę – poszukiwania Mai Lidii Kossakowskiej

Ceniła spokój i ciszę, fascynowała się mitologiami z różnych stron świata, o których pisała na kartach swoich książek. Pisarka wychowana na klasyce i literaturze amerykańskiej: Faulknerze, Steinbecku, Hemingwayu, Chandlerze, Cortazarze i Llosie, poszukiwała jednak własnego wzorca. Szukając odpoczynku oraz inspiracji, często udawała się na zwiedzanie starych, nieco sennych miasteczek. Spokój odnajdywała również podczas nadmorskich spacerów, a jej ulubionym sposobem na spędzanie wolnego czasu było szycie lalek, malowanie obrazów i szukanie perełek w starociach.

Pierwsza dama polskiej fantastyki – kobieta renesansu

Ceniona pisarka debiutowała w 1997 roku opowiadaniem „Mucha” opublikowanym na łamach czasopisma „Fenix”. Literacki debiut nastąpił jeszcze przed ślubem z Jarosławem Grzędowiczem, również czynnym pisarzem, autorem bestsellerowego „Pana Lodowego Ogrodu”. Ich uczucie i związek były wyjątkowe, bo choć nie tworzyli w artystycznym duecie, to byli dla siebie pierwszymi i oddanymi czytelnikami. Tak było niemal od samego początku. Maja Lidia Kossakowska wspominała, że debiut był dla niej prawdziwym przeżyciem, momentem niepowtarzalnym i jedynym w swoim rodzaju.

„Tego na pewno nie da się zapomnieć. Pierwszego razu. Wtedy na chwilę cały świat przystaje, własne nazwisko wydaje się wyrywać z kartki czasopisma, ostre, kanciaste, obce niczym hieroglif, a równocześnie wspaniałe i dostojne jak inskrypcja wykuta w granicie” – wspominała w wywiadzie, którego udzieliła nam w 2017 roku twórczyni „Zastępów anielskich” czy „Zakonu Krańca Świata”.

Wrażliwość pisarki ukształtowała się podczas nauki w liceum plastycznym, w trakcie studiów archeologicznych i nade wszystko dzięki lekturom. Maja Lidia Kossakowska była nazywana niekiedy pierwszą damą polskiej fantastyki, która z niezwykłą erudycją i naturalną swobodą potrafiła rozmawiać, również słuchać, a potem spisywać zasłyszane i przeczytane historie. Autorka „Więzów krwi” podkreślała, że archeologia nauczyła ją odkrywać i odtwarzać światy, rozbudowała wyobraźnię, nauczyła myślenia fabularnego, które umiejętnie wykorzystała, realizując dokumentalne programy telewizyjne i podejmując pierwsze próby literackie.

Mitologia, szamanizm, angeologia – światy Mai Lidii Kossakowskiej

Co stanowi podstawę człowieczeństwa? Jakie prawa rządzą naszym życiem? Czym jest pierwiastek fantastyki w naszej codzienności? Maja Lidia Kossakowska niemal od zawsze była zafascynowana szamanizmem, pisała książki inspirowane mitologiami i wierzeniami z różnych zakątków świata.

Za swojego mistrza spośród pisarzy fantastyki uznawała Gene’a Wolfe’a, twórcę książki „Cień i pazur”, którego ceniła za niesamowitą, pełną erudycji zdolność kreowania mentalności starożytnej. Raya Bradbury’ego, autora „451 stopni Fahrenheita”, uważała za mistrza słowa. W swoich literackich próbach Kossakowska zastanawiała się nad sprawami ostatecznymi, nadając jednak spisywanym przez siebie historiom walor również rozrywkowy.

Najsłynniejsze powieści autorki składają się na cykl anielski, którego bohaterami są właśnie aniołowie. Ale trzeba zauważyć, że boskie istoty są w księgach autorki bardzo ludzkie, naznaczone różnymi skazami, gniewne, pełne pasji, na pewno uczuciowe. A wszystko to składało się na „Zastępy anielskie”, czyli serię powieści i opowiadań z gatunku angel fantasy. Głównym bohaterem pozostaje Daimon Frey, zwany także Abaddonem i Aniołem Zagłady. „Żarna niebios” i „Siewca wiatru” rozpoczynają cykl, który następnie był kontynuowany w „Zbieraczu burz” i „Bramach światłości”.

W swoim portfolio autorka posiada książki oparte na wierzeniach Jakutów – magiczną „Rudą Sforę”, a także opowieści nawiązujące do mitologii Japonii, żeby wspomnieć tutaj o „Takeshim”. Jednak szczególnie dumna była z serii „Upiór Południa”, w której eksperymentowała z formą, treścią i wymową. Na historię składały się mikropowieści, z których każda napisana jest innym językiem i w zupełnie innym stylu. „Czerń”, „Pamięć umarłych”, „Burzowe kocię” i „Czas mgieł” to nasycone mistycyzmem, bardzo szczególną aurą historie, których akcja rozgrywa się poza czasem, pomiędzy miejscami. Korespondent wojenny. Rewolwerowiec z Dzikiego Zachodu. Komandos w niewoli. Pensjonariusz zakładu dla obłąkanych. Każdy z nich ma swoją historię, którą warto odkryć.

Choć najsłynniejsze powieści autorki składają się na cykl anielski, to sama Maja Lidia Kossakowska uznawała, że to właśnie „Upiór Południa” był jej najważniejszą i najpełniejszą opowieścią. Pasjonowała się sztuką i naturą, choć uważała się za osobę niezwykle praktyczną. Obdarzoną wielką empatią i nieskończoną wyobraźnią.

Mistrzyni słowa, świadoma mocy opowieści 

Maja Lidia Kossakowska była ceniona przez fanów, doceniana przez krytykę. Zdobywczyni Srebrnego Globu, Złotego Kota, Śląkfy, a także najbardziej prestiżowej – Nagrody im. Janusza A. Zajdla. Kossakowska lubiła w swoich powieściach eksperymentować ze stylem i gatunkami. Zawsze jednak przywiązywała wagę do szczegółów – starannie rozpisywała poszczególne rozdziały i sceny, była do bólu dokładna i konsekwentna w swoich postanowieniach. 

„W swojej pracy bardzo dużo czerpię z przeszłości przeróżnych nacji i kultur, więc siłą rzeczy odwołania do dawnych mitologii, cywilizacji i historii uważam za nośne i ożywcze dla literatury” – wspominała w naszej rozmowie Maja Lidia Kossakowska, która podkreślała, że w wolnych chwilach lubiła nie tylko malować, oglądać filmy i słuchać muzyki, ale również układać w głowie coraz to nowe, kolejne historie. Niestety – tych nowych opowieści już nie będzie. 

W nocy z niedzieli na poniedziałek autorka zginęła w pożarze swojego domku wiejskiego w Starych Załubicach. To właśnie w tym miejscu małżeństwo Maja Lidia Kossakowska i Jarosław Grzędowicz postanowiło dzielić swój czas, żyjąc między miastem a wsią. W wakacyjnym domku powstawały też zarysy opowieści i pierwsze rozdziały książek. Niestety był to również ostatni rozdział życia autorki. 

Maja Lidia Kossakowska pozostawiła jednak po sobie trwały, wyjątkowy ślad, który zapisał się w pamięci wielu osób. Pamięć o autorce będzie ciągle żywa – wracajmy do opowieści Mai Lidii Kossakowskiej, królowej polskiej fantastyki. Mistrzyni słowa.