Pozycja dość ciekawa. Ujawnia wiele nieznanych powszechnie i szokujących informacji na temat struktur w początkowych etapach ZSRR. Obala wiele mitów i przedstawia cichych graczy, którzy zmienili oblicze wojny.

Po tytule spodziewałam się jednak mocniejszego akcentu na temat samej agresji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941, jak przedstawiła się rozgrywka pomiędzy dyktatorami. Miałam nadzieję, że otrzymam pełen obraz sytuacji, która zdecydowała o losach powojennego świata. W rzeczywistości odniosłam wrażenie, że książka jest opisem przedwojennych kierunków działań przywódców ZSRR (przede wszystkim Stalina), które w głównej mierze opierały się na działaniach militarnych i próbach "zarażenia" świata czerwoną ideologią (w słowniku sowieckim - wyzwolenie proletariackich braci innych krajów spod jarzma kapitalistynej niesprawiedliwości). Spomiędzy tych treści udało mi się wyłuskać informacje dotyczące przygotowań każdej ze stron do konfliktu i "kto kogo przechytrzył", ale odnosi się wrażenie, że tytuł może wprowadzać w błąd.

Może to kwestia nieprecyzyjnego tłumaczenia, co by mnie nie zdziwiło, bo praca tłumacza w tym dziele jest oburzająca i budzi spory niesmak. Pierwszy raz spotkałam się z tym, aby tłumacz w przypisach komentował treść książki i obwieszczał swój stosunek do wypowiadanych przez autora idei. Kiedy po przerzuceniu strony widziałam, że jest na dole przypis powodowało to we mnie w pewnym momencie irytację. Przykład:
Treść autora ze str. 71 "Oto, proszę Państwa, wstrząsający fakt: podczas trzech pierwszych miesięcy wojny Niemcy przerobili 15 000 kilometrów radzieckich torów na standard europejski. To jest jedna trzecia równika!"
Przypis tłumacza: "Szkoda, że autor nie uwzględnił udziału niewolniczej siły roboczej w tym 'niemieckim wyczynie' "
str. 219 "Faszystów sądzono za konkretne sprawy"
Przypis: "Raczej za przestępstwa"

Byłam do tego stopnia poirytowana pracą tłumacza, że sprawdziłam kim jest owy Witold Stafanowicz. Otóż okazuje się, że był on członkiem PZPR, dziennikarzem telewizyjnym z czasów PRL, który w dzieciństwie był więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego. Wszelkie wątpliwości zostały rozwiane. Z każdym rozdziałem widać narastającą frustrację tłumacza, który staje się coraz bardziej butny i agresywny ze swoimi "sprostowaniami".

Nie uwalnia to jednak treści spisanych przez autora od widma stronniczości. Można odnieść wrażenie, że pomimo nazwania Hitlera gdzieniegdzie "krwawym dyktatorem, który zrobił okropne rzeczy", to jednak w porównaniu jego sylwetki ze Stalinem, wychodzi on na łagodnego człowieka, który został zmanipulowany przez Stalina do wywołania wojny. Stalin za to był niewyobrażalnie głupim pospolitym rzezimieszkiem, który przez przypadek dostał się na szczyt władzy, rządził krajem nie mając o niczym pojęcia i nie potrafiącym się wysłowić. Te opinie są jednak dość solidnie uargumentowane jednak ciężko stwiedzić z jakich źródeł korzystał autor, bo jak powszechnie wiadomo - ilu historyków, tyle wersji historii.

Zbyt dużą część książki autor poświęcił wylewaniu żalów nad przeciwkami Suworowa, którego Nikonow wyraźnie wielbi. Nic tylko dokuczają biednemu historykowi i dokuczają. Takich dygresji nie dotyczących tematu jest sporo i zajmują one za dużo miejsca.
Ma to mimo wszystko swoje zalety. Podejrzewam, że nigdy bym się nie dowiedziała jak wygląda obecny konflikt i mentalność historyczna w społeczeństwie rosyjskim, w którym utrwalone za czasów sowieckich zakłamania i stereotypy są wciaż kultywowane i ciężkie do wyparcia. Rosja jest w tej chwili rozdarta pomiędzy dwoma światami, starym i nowym, które są pełne konfliktów. Nie mniej jednak powinno się to ograniczyć do dygresji a nie pochłaniać tak dużą część książki.

Jeden z najlepszych rozdziałów przedstawiał bieg wydarzeń od czasów cara aż do wojny zimowej 1939-1940 z perpektywy Mannerheima, który będąc najpierw członkiem osobistej gwardii cara kończąć na przywódcy wolnej Finlandii, zdecydowanie dostrzegał wiele rzeczy, których jego współcześni nie dostrzegali. Autor poprowadził narrację w taki sposób, że czytelnik odnosił wrażenie, że może na chwilę zajrzeć w myśli tego wielkiego przywódcy. Sporo cytatów z pamiętników Mannerheima sprzyjało temu wrażeniu.

Nie jest to lektura na "połknięcie" jednym tchem. Trochę czasu wymaga "przetrawienie" tak sporej dawki wiedzy i nowych informacji. Wiele z opinii autora musiałam poukładać sobie w głowie i zweryfikować to z wiedzą z innych źródeł. Nie ze wszystkimi tezami można się zgodzić, ale nie mniej jednak lektura rzuca nowe światło na stalinowski Związek Radziecki przed i podczas wojny. Mimo mankamentów, książka godna polecenia.

Pozycja dość ciekawa. Ujawnia wiele nieznanych powszechnie i szokujących informacji na temat struktur w początkowych etapach ZSRR. Obala wiele mitów i przedstawia cichych graczy, którzy zmienili oblicze wojny.

Po tytule spodziewałam się jednak mocniejszego akcentu na temat samej agresji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941, jak przedstawiła się rozgrywka pomiędzy...