Seria Dzieł Pisarzy Skandynawskich potrafi zamykać rok, zauważyłam to w zeszłych latach, czytając między innymi „Niebo w kolorze siarki”. Była to powieść, którą przeczytałam w końcówce 2022 roku i automatycznie wskoczyła ona do mojej prywatnej topki. A jednak w tym roku nie miałam jakichś większych oczekiwań. Złapałam kilka rozczarowań z tej serii i naprawdę bałam się, jak wypadnie „Ucieczka”. Wiedziałam tylko jedno: koniecznie muszę przeczytać tę powieść, bo już sam opis brzmiał jak coś idealnego dla mnie.

To będą ich pierwsze wspólne święta, pierwsze bez ich synka. Elisabet i Sakkarias grają w grę pozorów. On udaje, że nie widzi pustych kieliszków, ona gra na pianinie jak za dawnych czasów, chcąc uratować świąteczną atmosferę. Wraz z każdą nutą do obu z nich powracają wspomnienia. Dawne czasy mieszają się z teraźniejszością, wściekłość z niezrozumieniem, poczucie winy ze łzami, a świat żywych nagle spotyka świat umarłych.

Tiller napisał prawdziwy majstersztyk narracyjny. Nie ma tu jednej postaci opowiadającej historię, tak naprawdę autor bez ostrzeżenia dopuszcza do głosu wszystkie postaci tego świątecznego dramatu. Pogrążoną w poczuciu winy matkę, wściekłego ojca, który traci panowanie nad sytuacją, i syna, który odszedł z tego świata za wcześnie. To nie jest lektura na jeden wieczór i to nie tylko ze względu na temat, który porusza. Muzyka grana przez Elisabet tworzy niejako strumień, który łamie czas w tej powieści. Czytelnik musi całkowicie skupić swoją uwagę na tym, kogo autor właśnie dopuścił do głosu, gdzie się znajduje i co najważniejsze – czy obserwuje teraz teraźniejszość, czy jednak przeszłość.

A jednocześnie z tej powieści wręcz wyzierają smutek, żałoba i cierpienie. To opowieść o tym, jak ludzie na różne sposoby radzą sobie ze stratą i cierpieniem, a także jak bardzo rzutuje to na relacje między nimi i resztą rodziny. Tiller prowadzi tę historię po mistrzowsku niczym dyrygent w trakcie koncertu swojego życia.

„Ucieczka” jest hipnotyzująca, bo choć nie należy do najłatwiejszych lektur, po prostu nie można jej porzucić. Jest się pod wrażeniem, jak bardzo ta historia rani czytelnika, a także pod wrażeniem wyczynów autora. Prawdopodobnie najlepiej i najoryginalniej napisana powieść z tej serii. Nie można jej pominąć!

Kinga Kolenda