Gdy wyniszczony przez chorobę i nałóg Ryszard Riedel umierał 30 lipca 1994 w chorzowskim szpitalu, byłam jeszcze małym, nieświadomym niczego dzieckiem. W domu nie słuchało się ani rocka, ani bluesa, dlatego też odejście tak znamienitej osobistości nie odbiło się echem na życiu mojej rodziny. Lata mijały, a legenda Ryszarda Henryka Riedla dotarła również do mnie, najpierw przez utwory słuchane w okresie młodzieńczego buntu, później za sprawą głośnego filmu „Skazany na bluesa”, a na koniec dzięki „Ryśkowi” - napisanej przez Jana Skaradzińskiego jedynej na polskim rynku biografii legendarnego wokalisty Dżemu.

W 2014 do księgarń trafiła wersja uzupełniona historii Riedla z 2005 roku. Czytelnik, który miał styczność ze starszym wydaniem, zauważy z pewnością, że naprawdę dużo materiału zostało dodanego do tej edycji. Jan Skaradziński, dziennikarz muzyczny, autor trzykrotnie wznawianej publikacji „Ballada o dziwnym zespole” przez lata gromadził materiały, docierał do poukrywanych w prywatnych archiwach zdjęć, przygotowywał notatki, rozwijał historię muzycznej spuścizny Ryśka.

Autor ukazuje dwa oblicza muzyka: z jednej strony jasne, z drugiej mroczne. Wizerunek uzdolnionego i inteligentnego artysty zestawia z wyniszczającym go nałogiem; kochającego ojca z nieświadomym swoich obowiązków mężczyzną próbującym uciec do swojego świata. Ryszard Riedel był osobą niezwykle wrażliwą, pełną marzeń i zafascynowaną Zachodem, szczególnie westernami, w których Indianie mówili po niemiecku; i muzyką zagraniczną. Niekiedy emisjom śledzonych programów podporządkowywał harmonogram koncertów. To niezwykłe, ponieważ nie nosił ze sobą zegarka i notorycznie się spóźniał. Na czas nie przyszedł nawet na własny ślub. Na scenie natomiast był kimś wielkim. Jan Skaradziński nazywa Riedla kapłanem, odprawiającym rockowe msze, co po obejrzeniu nagrań z koncertów nie wydaje się stwierdzeniem przesadzonym. Fani podziwiali i podziwiają do dziś Ryszarda Riedla za niezwykły głos, za niespotykaną charyzmę oraz za szczerość przebijającą się z tekstów przez niego pisanych (niekiedy we współpracy) - szczególnie tych dotyczących narkotykowego nałogu i uczuć, które towarzyszą osobie uzależnionej. Od początku do końca był szczery, otwarty. Za to pokochali go ludzie, za to wspominają do dziś.

Jan Skaradziński, aby w pełni zarysować obraz Riedla, ukazuje plejadę postaci, które przez krótszy lub dłuższy czas w jakiś sposób związane były z gwiazdą. Wyjaśnia naturę trudnych relacji z ojcem, pokazuje nieznającą barier miłość matki (oraz ogromny szacunek, jakim darzył ją syn), dorastanie z siostrą. Intrygująca jest również sama Małgorzata "Gola" Riedel, miłość życia i jedyna żona wokalisty. Kiedyś była atakowana przez swoją imienniczkę, siostrę Ryszarda, że gdyby jej brat związał się z kobietą silniejszą, może to wszystko by tak się nie skończyło. Że w domu nie czekałby kompot, lecz obiad.

Czy tak mogłoby być rzeczywiście? To czytelnicy muszą ocenić sami. Osobiście bym polemizowała. Nie miałam, jak już wspomniałam, osobistej styczności z Ryszardem Riedlem, lecz poznałam współtworzoną przez niego muzykę oraz jego historię po latach. W trakcie lektury biografii pierwszego wokalisty Dżemu niekiedy nie mogłam wyjść ze zdumienia. Nie wierzyłam jak człowiek uważany przeze mnie za geniusza mógł tak egzystować: nieodpowiedzialnie, niefrasobliwie, lekceważąc jakąkolwiek pracę, zaprzepaszczając swoje marzenia. Przy nim musiał stać ktoś silny, kto będzie mu wsparciem, kto dopilnuje codziennych spraw, kto w miarę swoich możliwości pomoże mu poradzić sobie z problemami. Taka była Gola.

Uwielbiany przeze mnie film fabularny „Skazany na Bluesa” z genialnie zagraną przez Tomasza Kota rolą nie poruszył mną tak jak „Rysiek” Skaradzińskiego. W tej książce odnalazłam portret wspaniałego artysty, scenicznego geniusza, ale także kogoś, kto dał się pokonać narkotykom. Polecam nie tylko fanom Dżemu.

Małgorzata Gwara