Między porządkiem świata a chaosem


„W końcu ludzie kładli swoje dzieci spać i wtedy Ruta przyglądała się rzeczom, które gromadzili: naczyniom, garnkom, sztućcom, firankom, świętym obrazom, zegarom, makatkom, kwiatom w doniczkach, ramkom ze zdjęciami, wzorzystym ceratom na stołach, kapom na łóżkach, koszykom, tym wszystkim drobnym przedmiotom, które sprawiają, że ludzkie domy stają się niepowtarzalne”.

O. Tokarczuk Prawiek i inne czasy
O Prawieku i innych czasach - drugiej powieści O. Tokarczuk z 1996r., recenzenci pisali, m. in.:
• „to znakomite dzieło o rzadko spotykanej randze i głębi”( THE PRAGUE POST)
• „Tokarczuk ze skrawków realnej historii buduje mit, to jest historię przesiąkniętą ładem, gdzie wszystkie wydarzenia, także te tragiczne i złe, mają swoje uzasadnienie. Przestrzeń zorganizowana jest na podobieństwo mandali - koła wpisanego w kwadrat, będącego geometrycznym wyobrażeniem doskonałości i pełni” (Jerzy Sosnowski, „GAZETA WYBORCZA”).

W wiejskiej społeczności O. Tokarczuk wyróżniła dwie rodziny: Niebieskich i Boskich,
wiele miejsca poświęciła dziedzicowi Popielskiemu, pochyliła się nad losem Kłoski i jej córki Ruty, kochającej grzyby, nie zawahała się „wskrzesić” topielca Pluszcza czy przywołać Złego Człowieka – zdziczałego mieszkańca lasu. W uporządkowanej przestrzeni Prawieku, uświęconej opieką boską i czuwającymi aniołami wszystko toczyło się według odwiecznego porządku zwykłych rzeczy. Codzienna krzątanina, wyznaczana rytmem kroków zmierzających do stołu, pieca, krzesła, stodoły, stajni, pola, łóżka, wypełniona była praca, jedzeniem, piciem, siewem, zbiorem, porządkami, modlitwą, rodzeniem dzieci, pasieniem bydła, pochówkiem zmarłych, obchodzeniem świąt i tysiącami innych czynności i rytuałów, mających odwieczny niezmienny rytm na podobieństwo powracających pór roku.

Prawiek Tokarczuk przywołuje na myśl dzieło S. Vincenza Na wysokiej połoninie. Prawda starowieku, które J. A. Choroszy określa mianem „dzieła wielkiego formatu” mającego duszę, będącego uniwersalną opowieścią o wspólnocie ludzi, zwierząt, przyrody i kosmosu. Słowa te mogą wypełnić opowieść O. Tokarczuk, w której wielogłosowość rozlewa się niczym rzeka i płynie w rytm trzech czasów aż do samego symbolicznego morza.

Między porządkiem świata a chaosem


„W końcu ludzie kładli swoje dzieci spać i wtedy Ruta przyglądała się rzeczom, które gromadzili: naczyniom, garnkom, sztućcom, firankom, świętym obrazom, zegarom, makatkom, kwiatom w doniczkach, ramkom ze zdjęciami, wzorzystym ceratom na stołach, kapom na łóżkach, koszykom, tym wszystkim drobnym przedmiotom, które sprawiają, że ludzkie...