„Mimo trudnych początków stał się prominentnym uczestnikiem przemian w hitlerowskich Niemczech, które wkraczały w nową drogę. Kraj wychodził z Wielkiego Kryzysu, startowały zbrojenia. Dzięki licznym finansowym możliwościom, jakich dostarczała mu Trzecia Rzesza, sytuacja zaczęła się wreszcie klarować. Był interes do zrobienia, pieniądze do zyskania. Świat kręcił się dalej”.

Niemcy szczycą się jedną z najsilniejszych gospodarek w Europie. Któż z nas nie zna wielkich niemieckich koncernów, słynnych na cały świat: BMW, Dr. Oetker, Allianz? Wielu z nas kupuje ich produkty i korzysta z ich usług. Czy jednak zdajemy sobie sprawę z tego, w jaki sposób firmy te zbudowały swoją potęgę? Czy mamy świadomość, że korzenie ich sukcesu tkwią w mrocznych latach panowania Trzeciej Rzeszy? Czy wiemy, że wzbogaciły się one na wojnie i aktywnej współpracy z NSDAP?

Jeśli coś o tym słyszeliśmy, lecz chcemy pogłębić i usystematyzować naszą wiedzę, powinniśmy sięgnąć po publikację Davida de Jonga pod tytułem „Nazistowscy miliarderzy. Mroczna historia najbogatszych przemysłowych dynastii Niemiec”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Post Factum. Autor jest holenderskim dziennikarzem śledczym. Pracując nad swoją książką, cztery lata spędził w Berlinie, prowadząc kwerendę. Jej efektem jest solidne opracowanie, które obnaża niewygodną prawdę o współpracy niemieckich biznesmenów z nazistami.

Kiedy w 1933 roku Adolf Hitler został kanclerzem, rozumiał, że potrzebuje pieniędzy, pieniędzy i jeszcze raz pieniędzy. Hitler miał ambitne cele: budowa ogromnej niemieckiej armii i całego przemysłu zbrojeniowego. Jednak najpierw NSDAP musiała wygrać wybory, a tymczasem partyjna kasa świeciła pustkami. Stąd też już 20 lutego 1933 roku zorganizowano spotkanie najbogatszych i najbardziej wpływowych niemieckich przedsiębiorców z Hermannem Göringiem. Pojawił się na nim sam Hitler, aby wyłuszczyć swoją polityczną i gospodarczą wizję. Jednak tak naprawdę chodziło tylko o pieniądze.

Właśnie w ten sposób rozpoczęła się trwająca aż do końca Trzeciej Rzeszy współpraca niemieckiego przemysłu z nazistami. Autor udowadnia, że niemieckie firmy zarobiły dzięki temu miliardy. Wojna prowadzona przez Trzecią Rzeszę była okazją do tego, aby korzystać z darmowej siły roboczej oraz zagarniać majątek podbitych państw. Jednak jeszcze przed wojną niemieccy przedsiębiorcy bezlitośnie przejmowali żydowskie aktywa, pozbywali się żydowskich wspólników i bez najmniejszych skrupułów zawłaszczali całe firmy.

Książka de Jonga jest wartościowa dlatego, że bezlitośnie demaskuje kłamstwa najbogatszych niemieckich rodów. Wszyscy bowiem po drugiej wojnie światowej próbowali się wybielić. Po prostu kłamali – że do wstąpienia do NSDAP byli zmuszani lub że nigdy nie byli w SS. Tymczasem prawda była zupełnie inna. Lektura książki przynosi nam informacje na temat takich koncernów jak Allianz, Porsche, BMW czy Dr. Oetker. Autor pokazuje, jak ich właściciele ochoczo współpracowali z nazistami i korzystali z okazji, jakie stwarzały im hitlerowskie Niemcy. Stąd właśnie brało się ich bogactwo i niewyobrażalne zyski. To między innymi polscy robotnicy przemysłowi budowali potęgę niemieckiej gospodarki. Takie są po prostu fakty.

Nie mniej ważna jest druga część książki, opisująca okres powojenny. Szczegółowo poznajemy mechanizmy, dzięki którym przemysłowcy współpracujący z Hitlerem uniknęli kary. Przede wszystkim sami skrzętnie ukrywali swoją działalność podczas wojny i w latach wcześniejszych. Jednak najważniejsza była polityka. Stany Zjednoczone potrzebowały sojusznika w Europie do rozpoczętej właśnie zimnej wojny ze Związkiem Sowieckim. Uznały, że w tej rozgrywce ważna i pomocna będzie silna niemiecka gospodarka. W imię tego zrezygnowano z konsekwentnej denazyfikacji Niemiec. Tak było również w sferze gospodarczej.

„Nazistowscy miliarderzy. Mroczna historia najbogatszych przemysłowych dynastii Niemiec” to bardzo ciekawa książka, opisująca współpracę znanych niemieckich firm z Trzecią Rzeszą. Niemieccy przemysłowcy zdecydowali się na współpracę z Adolfem Hitlerem, umożliwiając mu przygotowanie i prowadzenie drugiej wojny światowej. Zachęcam do lektury. Ostrzegam, że być może po jej zakończeniu pizza Dr. Oetkera będzie nam smakowała nieco mniej.

Wojciech Sobański