Cyt.:
„Wstała i zaproponowała, że da im pieniądze, żeby zabili ją jednym ciosem maczety. Rozebrali ją, żeby zabrać pieniądze zawinięte w pagne. Najpierw obcięli jej oba ramiona, potem obie nogi. Mama szeptała: „Święta Cecylio, Święta Cecylio”, ale nie błagała. (….) Mama leżała tak trzy dni, aż w końcu umarła. Drugiego dnia mogła już tylko wyszeptać: „Do widzenia, dzieci” i poprosić o wodę, ale ciągle nie odchodziła. (….) Nazywała się Agnès Nyirabuguzi. W języku kinyarwanda Nyirabuguzi znaczy: „Ta, która jest płodna”. (….) Teraz już wiem, że człowiek może w jednej chwili stać się bardzo zły. Nie wierzę w koniec ludobójstw. Nie wierzę tym, którzy mówią, że po raz ostatni dotknęliśmy najgorszego z okrucieństw. Gdy doszło do ludobójstwa, może dojść do drugiego, w dowolnym czasie, w dowolnym miejscu, w Rwandzie czy gdzie indziej; jeżeli powód pozostał i nadal go nie znamy."
Jeannette Ayinkamiye, 17 lat, chłopka i szwaczka Wzgórze Kinyinya (Maranyundo)
Jean Hatzfeld, „Nagość życia. Opowieści z bagien Rwandy”

Prawdziwe dziennikarstwo się skończyło. Skala jego upadku staje się z każdym rokiem coraz bardziej widoczna. Pogoń za sensacją, fake newsy celowo wprowadzające opinię publiczną w błąd, publikowanie niesprawdzonych informacji, branie pieniędzy przez media od sponsorów by prezentować ich stanowisko jako rzetelne i obiektywne – to coś obrzydliwego. Zapomniano całkiem o etosie i celu dziennikarstwa, mającym jedynie informować opinię publiczną, pozostawiając przekonania i sympatie własne dziennikarza głęboko ukryte.

Pozostało w tym upadającym zawodzie jeszcze niewielu prawdziwych, świetnych dziennikarzy a jednym z nich jest Francuz, Jean Hatzfeld. Reporter, korespondent wojenny, pisarz, wielokrotnie uhonorowany prestiżowymi nagrodami, m.in. polską Nagrodą im. Ryszarda Kapuścińskiego. Konfliktowi i ludobójstwu w Rwandzie poświęcił cykl reportaży, zwany Trylogią afrykańską, a jego pierwszą częścią jest „Nagość życia. Opowieści z bagien Rwandy”, wydana w 2000 roku a więc już sześć lat po zakończeniu konfliktu w Rwandzie.

Hatzfeld nie prezentuje genezy konfliktu, nie doszukuje się zaszłości historycznych, wspomina o nich jedynie pobieżnie, zmuszając niejako czytelnika do poszukiwań na własną rękę. Oddaje głos ofiarom które przeżyły, prezentując traumę z jaką muszą się mierzyć na co dzień. Nie osądza ani nie rozstrzyga pewnych, zdawałoby się oczywistych kwestii. Jedyne co uderza, choć wybrzmiewa to jedynie ustami ofiar, to obojętność, bezradność i bezsilność społeczności międzynarodowej.

W swym reportażu Jean Hatzfeld oddaje głos tylko jednej stronie konfliktu – ofiarom. Jednak zaznacza, co powodowało nim by nie zamieszczać w nim rozmów ze sprawcami – to ma być hołd złożony ofiarom, by ich głos zabrzmiał tym donioślej.

Zupełnie świadomie nie odnoszę się do treści reportażu. Nie jestem w stanie. Cokolwiek napiszę będzie to brzmiało banalnie. W zupełności wystarczy cytat z wypowiedzi Jeanette Ayinkamiye, młodej dziewczyny, która ocalała a który umieściłem na wstępie. Ona powiedziała znacznie lepiej to, co chciałbym czy mógłbym napisać.

Cyt.:
„Łzy człowieka płyną w jego brzuchu”
Przysłowie rwandyjskie

Wstrząsająca.

Polecam.

Cyt.:
„Wstała i zaproponowała, że da im pieniądze, żeby zabili ją jednym ciosem maczety. Rozebrali ją, żeby zabrać pieniądze zawinięte w pagne. Najpierw obcięli jej oba ramiona, potem obie nogi. Mama szeptała: „Święta Cecylio, Święta Cecylio”, ale nie błagała. (….) Mama leżała tak trzy dni, aż w końcu umarła. Drugiego dnia mogła już tylko wyszeptać: „Do widzenia, dzieci” i...