Istnieją opowieści, które wykraczają poza czas. Które spinają w sobie przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. „Miasto w chmurach” to właśnie taka opowieść.

W XV-wiecznym Konstantynopolu osierocona Anna szuka słów i historii, które nadałyby jej życiu sens, bo „zanim skończy czternaście lat, wszyscy, których zna, albo będą martwi, albo stracą wolność”. W tym samym czasie Omeir, chłopiec o pękniętej twarzy, opuszcza ubogi dom, aby szukać chwały na wojnie przeciw chrześcijanom. Współcześnie, w lokalnej bibliotece, Zeno przygotowuje z dziećmi przedstawienie, nieświadom, że właśnie tego dnia nastoletni Seymour zamierza podłożyć tam bombę. Wreszcie w przyszłości Konstance, osamotniona na statku kosmicznym, desperacko szuka prawdy w starych opowieściach. Losy ich wszystkich połączy jedna historia: starożytny tekst o Aetonie, prostym pasterzu szukającym miasta w chmurach.

Trudno jest w zaledwie kilku zdaniach zawrzeć wprowadzenie do tak złożonej powieści. W „Mieście w chmurach” Anthony Doerr, autor nagrodzonego Pulitzerem „ Światła, którego nie widać”, zręcznie splata ze sobą trzy linie czasowe i kilka pozornie odrębnych historii. Jednak szybko zauważamy, że bohaterów wiele łączy: zagubienie, cierpienie i wyobcowanie, ale także fascynacja literaturą lub przyrodą i upór w dążeniu do celu. Poznajemy ich w trudnych momentach życia, dlatego cała powieść jest utrzymana w dość smutnym tonie, a mimo to nie jest przygnębiająca, bo choć opowiada o ludzkich tragediach, troskach i osamotnieniu, to w tym mroku zawsze pozostaje światło nadziei: książki i biblioteki.

Cała powieść jest dedykowana bibliotekarzom i wyraźnie widać w niej miłość do książek i wiarę, że mogą one odmieniać ludzkie życie. W „Mieście w chmurach” książka i biblioteka stanowią motyw przewodni, niezależnie od tego, czy jest to zwykła publiczna biblioteka, cyfrowe kompendium wiedzy na statku kosmicznym, plik pomieszanych kartek czy nawet słowo wypisane w piasku lub na śniegu. Ta miłość do książek i wiara w siłę opowieści urzekają i podnoszą na duchu. Urzeka też bogactwo języka, wyrażające się w takich określeniach, jak „pustelnia ułomnych”, „minerały paniki” czy „katakumby myśli”. Anthony Doerr stawia trudne pytania o naturę dobra i zła, dużo miejsca poświęcając też ekologii i miłości do zwierząt. Ale „Miasto w chmurach” to przede wszystkim hołd dla książek, bibliotek i bibliotekarzy. A także dla tłumaczy, takich jak powieściowy Zeno, pracujący nad przekładem starożytnego tekstu, czy Jerzy Kozłowski, który dokonał polskiego przekładu powieści – Wydawnictwo Poznańskie zdecydowało się na umieszczenie na okładce noty o tłumaczu, co, miejmy nadzieję, stanie się kiedyś normą w polskich przekładach. Już sama okładka stanowi małe dzieło sztuki, a treść powinna przypaść do gustu wszystkim miłośnikom książek i bibliotek.

Agnieszka Kruk