Szkicowane piórem Hafeza mgnienia życia przyciągnęły do mnie w ostatnich dniach jesieni wiele słońca. A jego promienie świeciły nad czytaną przeze mnie poezją tak ostro, jak bardzo na to pozwolił błyskotliwy dar poetycki perskiego poety. Zarzucenie mu przenikliwości z pewnością by go uradowało. Okazanie zainteresowania jego ostrą jak brzytwa ironią, jeszcze bardziej by rozpaliło ten kunszt, który z jednej strony opiera się przecież na stawianych wyrazistych kreską porównaniach a z drugiej rozpina tęczę z odruchów wrażliwego serca. Twórczość Hafeza zawiera w sobie połączenie tego, co daje miłość, z tym, co podpowiada mu rozum. Bo rozsadzające go uczucia nie znają granic, natomiast rozsądek dobrze wie, na ile może sobie pozwolić biedny poeta, żyjący w warunkach średniowiecznej satrapii.

Daje się tu wyczuć aromaty raju, krainy wiecznego szczęścia niekoniecznie opierającego się na ścisłym religijnym rygorze. Ile w tym skruchy i pokuty, oceńcie sami. Przekonajcie się, jaki jest udział zalotnej gry, w ramach której to serce jest świątynią człowieka. Tu gorzki piołun jest podawany nie przez bezlitosne bóstwa, ale to samo życie dawkuje tę odrobinę smutku i nostalgii. Bo nigdy nie może być tak, że jedynie szczęście panuje wśród ludzi. W gazelach Hafeza jest podobnie. Wyobraźnia rozbudzona pięknymi rymami toczy klejnoty zadowolenia. Jednak ziemskie sidła są zastawione na ludzi o wiele bliżej, niż te niebieskie. Dlatego również u Hafeza można wpaść w pułapki zbyt słodkich słów, sprowadzających na manowce.

Ilustrowane perskimi miniaturami wydanie poezji Hafeza wydało mi się przepojone winem. Czy sam klasyk tej wspaniałej literatury nie był od niego zbytnio uzależniony? Pod wpływem rozweselającego trunku z pewnością przyszło mu do głowy wiele ciekawych spostrzeżeń, dotyczących życia w średniowiecznym muzułmańskim kraju. Ale korzystał też pewnie z zamroczenia, jakie niesie za sobą spożywanie alkoholu. Widział niezliczone migoczące miraże. Słuchał słowiczych treli, rozbrzmiewających pośród różanych ogrodów. Nie można sobie wyobrazić piękniejszej atmosfery, niż ta wyczarowana w tęsknej i wzdychającej poezji Hafeza. Tu słychać lutnię i cytrę, tu piżmowy zapach przegania się ze słodkim zefirem. Tu miłość bierze w jasyr wszystkich tych, którzy mają nadzwyczaj rozwiniętą wrażliwość. Do nich właśnie należy Hafez. Nie do grona przywdziewających włosiennicę obłudników, ale do ludzi lubujących się w oglądaniu słońca przez kielich wina.

Żyj chwilą, pisze poeta. Nie szlochaj, nie trać nadziei, nie smuć się. Hafez bardzo wyraźnie daje do zrozumienia, że w swych lirycznych wynurzeniach nie obraca twarzy w kierunku Al-Kaby. To nie religijnym kultem jest przesiąknięta poezja, która obecnie szturmuje zachodnią kulturę. To afirmacja życia i miłości w której większe znaczenie ma smak słodkich ust kochanki, niż dostojność świątynnych kazań. Polecam te piękne i subtelne rymy nie tylko orientalistom. Chciałbym, żeby liryk z Szirazu opanował umysły wszystkich ludzi, którzy sobie cenią bogactwo barwnych obrazów. W mojej pamięci Hafez pozostanie bardziej tłumaczem ziemskich tajemnic, niż sufitą zmierzającym ku jedności z Absolutem. Obrazowość z jaką przeciwstawia sobie niebo i ziemię, sprowadza na odbiorców jego poezji refleksję nad tym, co przemijalne. Nie obawiajcie się twórczości poety, którego uznał zarówno Wschód, jak i Zachód.

Szkicowane piórem Hafeza mgnienia życia przyciągnęły do mnie w ostatnich dniach jesieni wiele słońca. A jego promienie świeciły nad czytaną przeze mnie poezją tak ostro, jak bardzo na to pozwolił błyskotliwy dar poetycki perskiego poety. Zarzucenie mu przenikliwości z pewnością by go uradowało. Okazanie zainteresowania jego ostrą jak brzytwa ironią, jeszcze bardziej by...