„Prawda. Krótka historia wciskania kitu” („Truth. A Brief History of Total Bullsh*t”) Toma Phillipsa, przełożyła Maria Gębicka-Frąc, wydawnictwo Albatros, wysłuchane Legimi
1. Dlaczego? Mąż planuje przeczytać, ściągnęłam na półkę Legimi i to był pierwszy z brzegu audiobook, który wpadł mi w ręce.
2. I jak? Lekkie, łatwe, przyjemne, doskonałe do słuchania, bo tak napisane – w tonie interesującej opowie-ści z licznymi zwrotami do czytelnika. „Wszyscy kłamią” – twierdził najsłynniejszy lekarz w historii telewizji. Phillips dodaje, że tak, że nie dość, że wszyscy, to jeszcze – zawsze. Daje ładną kolekcję cytatów (Monteskiusz i inni). Trochę przypomnień: w 2016 roku Oxford Dictionaries ogłosiła postprawdę słowem roku. Parę rozkosznych anegdot historycznych (ach, ten niedobry Benjamin Franklin i jego gra w almanachy!). Kłamstwo w biznesie. Kłamstwo w prasie. Kłamstwo w polityce. Kłamstwo w kontaktach towarzyskich. Kłamstwo prowadzące do polowań na czarownice, prześladowań słabszych i ksenofobii. Kłania się Girard i „Kozioł ofiarny”. Kłamstwo w geografii. Wychodzi na to, że nie da się bez kłamstwa, a bez prawdy owszem. Zaczynam nie tylko na teksty informacyjne i publicystyczne spoglądać podejrzliwiej, ale i atlasy geograficzne stały się mocno podejrzane. Szacunek dla Wikipedii – za nieustanną walkę o prawdę, mimo jakże licznych porażek na tym polu. Jak sprawdzić, co jest prawdą? Uczniów czasem proszę o odpowiedź na pytanie: co oznaczają słowa „kocham cię”, które jakiś bohater kieruje do jakiejś bohaterki. Miłość? Być może. A może liczy na seks? Albo chce, żeby podżyrowała mu kredyt? A może wszystko naraz? Phillips daje proste przykłady na kłamstwa zwierząt. Nie tylko ludzie są tak bystrzy, no bo kukułki, wiadomo. Może takie ćwiczenie: spróbować przez jeden dzień zapisywać wszystkie swoje kłamstwa, półkłamstwa czy przemilczenia… Zazdroszczę tym, którzy daliby radę. Zresztą każdy z nas wytwarza codziennie tyle informacji, tyle informacji do nas codziennie dociera, że czy tak naprawdę mamy czas i możliwości, żeby wszystko weryfikować? Za swoje słowa raczej powinniśmy brać odpowiedzialność, ale – cóż – pewnie też często powtarzamy kłamstwa. Jak w ostatnio przeczytanej przeze mnie książce Tomasza Bonka „Ludzie na mydło” – historii fake newsa powtarzanego przez wszystkich. Cudna jest historia mowy Polly Baker, wędrującej między Ameryką, Europą, Ameryką i wykorzystywanej przez obrońców wolności człowieka, zwolenników deizmu, przeciwników wszechwładzy Kościoła. Jaką ogromną siłę miał ten tekst, jakiż zasięg, a wziął się z… a, to już sami przeczytajcie. Nie ma co się śmiać, że też ludzie potrafią uwierzyć w takie rzeczy… Uwielbiam zagłębiać się w odmęty Internetu i odkrywać cudowne akty wiary w… nie będę cytować, niech wierzą, ale po cóż dodawać im jeszcze kilku czytelników? Zabójca Kotów, kultura disco, ludzie na Księżycu, zabójczy ogon komety, wanna. Często na lekcjach przypominam jakieś anegdotki, ciekawostki. Teraz „z tyłu głowy” będę miała podejrzenie, że może to kolejna nieprawda?
Co robić? Sprawdzać? Wszystko sprawdzać? Życia nie starczy. Bo gdzie sprawdzać? Zajrzyjcie do kilku wydań „Procesu” Kafki, sprawdźcie, kto tłumaczył… Zdać się na zdrowy rozsądek? Nie wystarczy, na-prawdę, przetestowałam na sobie. Przeraża myśl, że musimy się pogodzić z jakiś brakiem stuprocentowej pewności co do prawdy czegoś tam. Koati czy mrównik brazylijski? Póki go nie krzywdzę, pewnie nie robi mu żadnego problemu jak go zwę.
3. Dokąd mnie to prowadzi? Nie odpowiem, nie będę kłamać.

„Prawda. Krótka historia wciskania kitu” („Truth. A Brief History of Total Bullsh*t”) Toma Phillipsa, przełożyła Maria Gębicka-Frąc, wydawnictwo Albatros, wysłuchane Legimi
1. Dlaczego? Mąż planuje przeczytać, ściągnęłam na półkę Legimi i to był pierwszy z brzegu audiobook, który wpadł mi w ręce.
2. I jak? Lekkie, łatwe, przyjemne, doskonałe do słuchania, bo tak napisane –...

Dobrych anegdot nigdy dość, zwłaszcza takich upchanych tematycznie w całkiem zgrabny tomik. Autor ma lekkość i nienachalny żarcik, który bardzo dobrze tutaj pasuje.

Dobrych anegdot nigdy dość, zwłaszcza takich upchanych tematycznie w całkiem zgrabny tomik. Autor ma lekkość i nienachalny żarcik, który bardzo dobrze tutaj pasuje.

Tak lekka, że aż za lekka. W zasadzie nic odkrywczego. Jedna perełka: odróżnienie bzdury od kłamstwa. Kłamstwo jest wtedy, gdyż człowiek wie że mówi nieprawdę. Bzdura jest wtedy, gdy nie wie czy mówi prawdę czy nieprawdę, nie sprawdza tego ale sprawia wrażenie jakby mówił prawdę:)

Tak lekka, że aż za lekka. W zasadzie nic odkrywczego. Jedna perełka: odróżnienie bzdury od kłamstwa. Kłamstwo jest wtedy, gdyż człowiek wie że mówi nieprawdę. Bzdura jest wtedy, gdy nie wie czy mówi prawdę czy nieprawdę, nie sprawdza tego ale sprawia wrażenie jakby mówił prawdę:)

Nie jest to na pewno książka aspirująca do akademickiej, a celem autora nie jest naukowe wyjaśnienie zjawiska prawdy i kłamstwa. To raczej zbiór anegdot z bliższej i dalszej historii dotyczących różnych blagierów, oszustw i zbiorowych halucynacji. Autorowi nie można odmówić daru opowiadania, czyta się to bardzo przyjemnie. Kilka razy szczerze mnie rozbawił, a cała książka w pewien sposób podniosła mnie na duchu. Wygląda bowiem na to, że plotki, jakoby człowiek w dzisiejszych czasach był bardziej niż kiedyś narażony na fałszywe informacje, są znacznie przesadzone.

Nie jest to na pewno książka aspirująca do akademickiej, a celem autora nie jest naukowe wyjaśnienie zjawiska prawdy i kłamstwa. To raczej zbiór anegdot z bliższej i dalszej historii dotyczących różnych blagierów, oszustw i zbiorowych halucynacji. Autorowi nie można odmówić daru opowiadania, czyta się to bardzo przyjemnie. Kilka razy szczerze mnie rozbawił, a cała książka w...

Przyjemna. Jeżeli chcecie odpocząć od cięższych lektur to będzie idealna :) nie jest jakoś porażająco zabawna, ani nadwyraz interesująca, po prostu przyjemna.

Przyjemna. Jeżeli chcecie odpocząć od cięższych lektur to będzie idealna :) nie jest jakoś porażająco zabawna, ani nadwyraz interesująca, po prostu przyjemna.

Mimo, że jestem osobą, która lubi ciekawostki, to ta książka mnie w ogóle nie zaciekawiła tak jak i zresztą pierwsza książka tego autora, który wg mnie bardzo słabo pisze.

Mimo, że jestem osobą, która lubi ciekawostki, to ta książka mnie w ogóle nie zaciekawiła tak jak i zresztą pierwsza książka tego autora, który wg mnie bardzo słabo pisze.

Historie mnie nie zaciekawiły. Po prostu. Każdy lubi co innego.

Historie mnie nie zaciekawiły. Po prostu. Każdy lubi co innego.

Lekka lektura zawierająca kilkanaście wierutnych bzdur, które ludzkość łyknęła jak młody pelikan. Z tych najbardziej spektakularnych wyliczyć można nieistniejące pasmo górskie Kong, fikcyjne państwo czy zamieszkiwanie Księżyca przez nietoperzo i bobroludzi. Okazuje się, że dezinformacja i zwykła ściema towarzyszy ludzkości od samego początku powstania mediów głównego nurtu, a ludzka naiwność i łatwowierność wpisana jest w nasze DNA. Po przeczytaniu w jakie idiotyzmy była w stanie uwierzyć masa ludzka, nie dziwi dziś wiara w pandemię czy katastrofę klimatyczną.

Lekka lektura zawierająca kilkanaście wierutnych bzdur, które ludzkość łyknęła jak młody pelikan. Z tych najbardziej spektakularnych wyliczyć można nieistniejące pasmo górskie Kong, fikcyjne państwo czy zamieszkiwanie Księżyca przez nietoperzo i bobroludzi. Okazuje się, że dezinformacja i zwykła ściema towarzyszy ludzkości od samego początku powstania mediów głównego nurtu,...

Niewyszukana prawda

Chyba jestem na nieodpowiednim etapie czytelniczego życia, by tracić czas na pozycje stanowiące odtwórczy zbiór dostępnych powszechnie faktów. Ważniejsze jednak w niskiej ocenie tej akurat publikacji jest to, że autor nie wysilił się na pogłębienie problemu ‘mijania się z prawdą’. Do tego, same przykłady wydają się być dobrane dość przypadkowo. Tom Phillips, brytyjski dziennikarz, popełnił „Prawdę. Krótką historię wciskania kitu” z postawionym celem, który niestety zapowiadał raczej przypadkowość treści. Temat dobry i ważny, dobrane środki do jego przepracowania w tej akurat pozycji niezbyt szczęśliwe.

Książka jakby prezentuje kilka obszarów ludzkiej aktywności, w których dochodziło i dochodzi do naginana faktów, kreowania nieistniejącej rzeczywistości. Kłamią dziennikarze, politycy i każda inna grupa zawodowa, społeczna, etniczna, narodowościowa - od późnego plejstocenu, gdy struny głosowe na to zaczęły pozwalać, wspierając ludzką głowę w promowaniu atrakcyjności konfabulacji. W pewnym (szczątkowym) sensie dziennikarz zdał z tego relację, tylko dość płytko. Nie jest to opowieść psychologiczna, biologiczna, socjologiczna, co najwyżej rwany zlepek ciekawostek z historii. Mijamy jednostki obciążone egotyzmem, maniami czy zwykłą chciwością. Nie ma jednak myśli przewodniej, interesującego i uzasadnionego klucza doboru przywołanych faktów. Oddając Phillipsowi, wypada wspomnieć – nieco przypomniał, że finansowi oszuści byli już w Babilonie, że prasa od samego początku (XVII wiek) odkryła ludzką potrzebę przyswajania plotek, naciąganie faktów, kanalizowanie skupienia uwagi (jeśli za tym procederem stoi chociażby jakiś cel finansowy sponsora). Takie zaczątki sympatii do autora psuje jednak jego język – czasem zbyt poufały i kolokwialny.

Plusy dodatnie i ujemne. Ponieważ dziennikarz chciał nas obarczyć przede wszystkim faktami, a nie analizami i syntezami pokazującymi złożoność zjawiska, to wspomnę wartościowy (dla mnie) fakt. Centralną postacią opowieści jest Benjamin Franklin, który już w młodości bombardował mieszkańców kolonii Nowego Świata ‘faktami wątpliwej wartości’. Przyczynił się też jednak do zainicjowania wartościowego dla nauki zjawiska. Jako ambasador w Paryżu przy dworze Ludwika XVI, miał zorganizować w ogrodach własnego domu pierwszy eksperyment ‘ślepej próby’ (dosłownie z ludźmi z przepaskami na oczach),którzy mieli sprawdzić wartość naukową hipotez Mesmera o wpływie magnetyzmu na organizm człowieka. Jak widać, przy okazji kłamstw, dopracowaliśmy się wprost jednego ze składników metody naukowej. Faktów, których nie znałem (częściowo albo w całości) dostarczyła książka sporo – sprytny manipulator i naciągacz na nieistniejące państwo, fikcyjne góry rozciągające się przez afrykański Sahel, ‘przedsiębiorcza’ kobieta, która żyła na kredyt dzięki wymyślonemu bajońskiemu spadkowi, który miał jej przynależeć, sekretarka Nixona kryjąca prezydenta w aferze Watergate,… No i co z tego ma wynikać? Naskórkowa warstwa psycho-socjologii odkrywa co najwyżej oczywiste prawdy o słabościach naszego gatunku.

Trochę na siłę wybrałem jeden cytat, który jednak niepokojąco przypomina ‘złotą myśl’ Donalda Rumsfelda (*):

„To prawdziwy problem z historią – jest mnóstwo tego, co wiemy, i mnóstwo tego, o czym myślimy, że wiemy, a o czym w rzeczywistości możemy nie wiedzieć, tyle że, niestety, po prostu nie wiemy, czego w rzeczywistości nie wiemy.”

„Prawda” jest krótka i niewymagająca czytelniczo. Jeśli to strata czasu, to niewielka. Jedyną wartością dla mnie jest tych kilka faktów, których nie znałem (ale wielokrotnie więcej tego typu historii z ludzkimi słabościami na pierwszym planie jest dostępne w Internecie na zawołanie). Samo stwierdzenie, że prawda jest jedna, a kłamstw i pół-prawd (a w szczególności niezweryfikowanych intencjonalnie informacji, które wrzuca się do przestrzeni jako odwracacz uwagi) dużo, wręcz nieskończoność – to banał. Na poziomie daleko bardziej mnie interesującym (prawdy filozofii moralnej, matematycznej, przyrodniczej,…) sytuacja robi się zawiła i nawet tam słowo ‘prawda’ mamy obowiązek niuansować. Ale to już zupełnie nieobecna w książce tematyka.

MIERNE – 5/10

=======

* Sekretarz obrony USA miał powiedzieć: „Mamy znane wiadome. Rzeczy, o których wiemy, że je wiemy. Wiemy również, że istnieją znane niewiadome. Innymi słowy, wiemy, że są pewne rzeczy, których nie wiemy. Ale są również nieznane niewiadome – takie, o których nie wiemy, że ich nie wiemy.” © Wikimedia

Niewyszukana prawda

Chyba jestem na nieodpowiednim etapie czytelniczego życia, by tracić czas na pozycje stanowiące odtwórczy zbiór dostępnych powszechnie faktów. Ważniejsze jednak w niskiej ocenie tej akurat publikacji jest to, że autor nie wysilił się na pogłębienie problemu ‘mijania się z prawdą’. Do tego, same przykłady wydają się być dobrane dość przypadkowo. Tom...

Przyjemna lektura, pokrzepiająca w dobie przytłoczenia fake newsów. Brakło mi większej dawki wiedzy i merytorycznego podsumowania, bo z takim oczekiwaniem sięgnęłam po pozycję. Niemniej, zawarte anegdoty warte przeczytania, przyjemny styl pisania. Niejednokrotnie śmiałam się, a nawet czytałam na głos fragmenty partnerowi. Świetna pozycja na luźne wieczory.

Przyjemna lektura, pokrzepiająca w dobie przytłoczenia fake newsów. Brakło mi większej dawki wiedzy i merytorycznego podsumowania, bo z takim oczekiwaniem sięgnęłam po pozycję. Niemniej, zawarte anegdoty warte przeczytania, przyjemny styl pisania. Niejednokrotnie śmiałam się, a nawet czytałam na głos fragmenty partnerowi. Świetna pozycja na luźne wieczory.