Jej zachwyt nad wszelkim Bytem nieustannie mnie zadziwia. Jak można pragnąć tak niewiele a otrzymawszy przy tym tak wiele, zachować niekłamaną skromność? Mam tu na myśli dystans do świata, godny człowieka przekonanego o potędze Wieczności. Ponieważ Emily Dickinson wystarczająco dużo życia poświęciła zaglądaniu pod podszewkę spraw zbyt odległych od codzienności, żebym mógł teraz napisać o niej jako o poetce rzeczy powszednich. Bowiem w swej poezji substancje niematerialne analizowała niczym naukowiec pochylony nad mikroskopowym szkiełkiem. Wiatr i deszcz mogą być banalne ale muzyka wygrywana przez nie w gałęziach drzew wymaga już czegoś więcej. Domaga się nie tyle zrozumienia, ile zadziwienia nad skomplikowaniem rzeczy nieuchwytnych dla ludzkiego rozumu. I właśnie orędowniczką niedookreśloności nazwałbym amerykańską poetkę. Twórczynią, dla której celem stało się tłumaczenie ludziom wytwornych szmerów natury.

Ta poezja sięga tam, gdzie kończy się czas a Wieczność omiata spojrzeniem błahe ludzkie sprawy. Przeciera szlaki tajemnicy, odkrywa jej sens i w miejscu wręcz medytacyjnym podpisuje pełen wiary czek. Jednak nie jest to tradycyjna pobożność. W alegorycznych przypowieściach porusza się w społecznie akceptowanych ramach XIX wieku. Jako kobieta ceniąca domowe ciepło i posłuszna patriarchalnym normom, nie dopuszcza na pierwszy rzut oka zbyt wielu odstępstw. Jednak to tylko wzorcowa kurtuazja. Pod poetycką poprawnością tli się ogień. Od brzasku słońca do jego zachodu wszystkie zmysły zajęte są poszukiwaniem dróg do Nieśmiertelności. Nierzeczywiste światy Emily Dickinson zbijają z tropu. Tu chodzi o Czas. O jego ogromną pojemność w której zmieści się niebo i ziemia. Ziemska powłoka jej ciąży ale kiedy Dickinson opisuje wdzięczący się letni dzień, to wcale nie jest pewne czy niebo można traktować priorytetowo.

Na rangę popularyzatorki ptasich elegii trzeba zasłużyć a chyba tylko Emily Dickinson potrafiła tak łatwo zdobyć serca naszych skrzydlatych braci. Dokonała tego koncertowo, wespół z głównym artystą jej ogrodu. A mowa o rudziku, żonglerze melodii, zwiastującym w Amherst wyższe potrzeby duchowe. Ten ptak oddala żale a przygarnia szczęście. W jego postaci Dickinson przemyca sekrety Nieśmiertelności, z nim czytuje Biuletyn Codzienności i jego głosem okrasza poezję pogodzoną z losem. Nie ukrywa, że będąc obmywaną przez rzekę godzin, idzie z Czasem wcale nie pod prąd. Wręcz przeciwnie, ze spokojem poddaje się przemijaniu, mając za swoją rozrywkę obmyślanie miar wielkości. Ponadto dba o swoje sumienie, wiedząc że na jego wyrzuty nie znajdzie nigdy lekarstwa.

Studiowanie niedawno wydanych trzech tomów poezji amerykańskiej poetki określiłbym jako podróż przez życie. To poetycki poradnik drogi poprzez ziemski raj, Emily Dickinson niekoniecznie musiała szukać wyimaginowanego Elizjum. Tutaj gdzie żyła, niczego nie żądała ale też niczego jej nie odmówiono. Wiedziała jak trudne są do zdobycia szczyty, dlatego nie szukała dojścia na granie po omacku. Wolała się dobrze przygotować i sumiennie wykonywać to, od czego zależało przetrząsanie światów wyobraźni. Miała czas i możliwości na osiągnięcie swoich celów a talent i cierpliwość w pewnym sensie doprowadziły ją do Nieśmiertelności. Czego przejawem jest to, że mogę teraz czytać jej wszystkie wiersze i nie martwić się o odległość do dzielącej mnie od niej Wieczności. Bo przy poezji Emily Dickinson wszelkie miary tracą swoje pierwotne znaczenie.

Jej zachwyt nad wszelkim Bytem nieustannie mnie zadziwia. Jak można pragnąć tak niewiele a otrzymawszy przy tym tak wiele, zachować niekłamaną skromność? Mam tu na myśli dystans do świata, godny człowieka przekonanego o potędze Wieczności. Ponieważ Emily Dickinson wystarczająco dużo życia poświęciła zaglądaniu pod podszewkę spraw zbyt odległych od codzienności, żebym mógł...

Rozmowa z tłumaczem, Januszem Solarzem, w ramach cyklu autor movie MBP im. A. Asnyka w Kaliszu

Rozmowa z tłumaczem, Januszem Solarzem, w ramach cyklu autor movie MBP im. A. Asnyka w Kaliszu