„WOLNE LEKTURY” REWELACYJNIE WYWIĄZUJĄ SIĘ Z EDUKACYJNEJ MISJI. DZIĘKUJĘ!
https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/planety/

Władysław Orkan właśc. Franciszek Ksawery Szmaciarz, później Smreczyński (1875 – 1930) - mimo, że tworzył w okresie Młodej Polski, to do nurtu modernistycznego nie należał. "Płanety" to zbiór naturalistycznych opowiadań z życia górali.

1. "Nad urwiskiem" I - niepokój chłopa z powodu ewentualnego podziału gospodarstwa między dzieci;
2. "Wilija" - przygotowania do Wigilii i Wigilia, a najlepsze karpiele z mlekiem;
3. "Gody" - Święta Bożego Narodzenia czyli „Godnie Święta”, a przy tej okazji złota myśl:

"Człek żyje, aby jadł - i Panu Bogu się podobał"

Potem śpiewanie kolęd i podsumowanie (s.33):

"...Raz do roku kółka rodzinne jakieś swojskie, miłe, zgodne, jedną myślą parte do „szopy”, gdzieby każdy „z duszy rad służyć Maleńkiemu”...

Drugi dzień to święto św. Szczepana (ukamienowanego w 36 r),a Wikcia czeka na Jędrusia. I się doczekała.
4. "Bazie" - opis Niedzieli Palmowej;
5. "Wesoły Dzień" - Obchody Wielkiego Piątku, Wielkiej Soboty, święconki, i nadchodzi Niedziela;
6. "Piekiełko" - obrazek obyczajowy;
7. "Niedowiarek" - Jak to Cyrek nienawiść w uznanie czterema litrami gorzały zamienił, a i piękna mądrość ludowa (s.74);

".— Najgorzej pierwszą biedę przeczekać, to się już do następnych człowiek wezwyczai..."

8. "Płanety" - ironiczna opowieść o "dbałości" o chłopa i o relacji chłopa z Bogiem (s. 101):

"...Ogółem stosunek chłopa do Boga jest bardzo prosty. „Ja Ci zmówię tyle a tyle pacierzy, a Ty mi dasz to, o co Cię proszę”.

9. "Przekleństwo" - ponure i pogardliwe o bezmyślności ludzkiego stada;
10. "Po omacku" - pesymistyczne o kondycji ludzkiej;
11. "Jasna polana" - jak wyżej
12. "Nad urwiskiem" II - jak wyżej

Orkan snuje folklorystyczną opowieść ze znawstwem i miłością, jeno cztery ostatnie psują nastrój, bo autora dorwał pesymizm okrutny. Ale w ogóle przepiękne i co za gwara !!! 10/10

PS Znowu brak spisu treści, a opowiadań naliczyłem 12 zamiast 13. Przypuszczam, że Wydawca jako 13 policzył wiersz zaczynający zbiór.

„WOLNE LEKTURY” REWELACYJNIE WYWIĄZUJĄ SIĘ Z EDUKACYJNEJ MISJI. DZIĘKUJĘ!
https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/planety/

Władysław Orkan właśc. Franciszek Ksawery Szmaciarz, później Smreczyński (1875 – 1930) - mimo, że tworzył w okresie Młodej Polski, to do nurtu modernistycznego nie należał. "Płanety" to zbiór naturalistycznych opowiadań z ...

„Płanety” to zestaw bardzo naturalistycznych opowiadań, w których surowe tło Beskidu uwypukla nierówną walkę człowieka z przyrodą o ten kawałek chleba powszedniego. Ciężka praca nie gwarantuje, że na przednówku nie trzeba będzie ziarna zborgować u Żyda, bo pogoda ma swoje kaprysy, a i Pan Bóg mszami przebłagać się nie daje. W dodatku ojcowizna z pokolenia na pokolenie coraz bardziej rozdrabnia się i powoli zaczyna być więcej miedzy niż pola. Świat galicyjskich górali to codzienny trud, w którym jaśniejszymi punktami są świąteczne dni, kiedy wreszcie można się najeść do syta i nawet ubogiej komornicy nie wypędzi się od stołu. Bo tak przy zwykłym dniu to tylko kłopoty, strach o przyszłość i ściśnięty z głodu żołądek. Orkan w niektórych opowiadaniach przedstawia pewne zjawiska z socjologiczno-socjalistycznym zacięciem. Nie jest to optymistyczna proza, bliżej jej do pozytywistycznych nowel niż do modernizmu, a i ta młodopolska chłopomania u tego pisarza bardziej przypomina obserwację pewnego zjawiska niż zachwyt. I tylko te góry surowe i wieczne…

„Płanety” to zestaw bardzo naturalistycznych opowiadań, w których surowe tło Beskidu uwypukla nierówną walkę człowieka z przyrodą o ten kawałek chleba powszedniego. Ciężka praca nie gwarantuje, że na przednówku nie trzeba będzie ziarna zborgować u Żyda, bo pogoda ma swoje kaprysy, a i Pan Bóg mszami przebłagać się nie daje. W dodatku ojcowizna z pokolenia na pokolenie coraz...