Zbiór 30 esejów czołowego albańskiego pisarza, publicysty i działacza społecznego Fatosa Lubonji to fascynująca lektura dla każdego, który chciałby poznać Albanię nie tylko przez pryzmat jej literatury i przefiltrowanych przez literaturę wspomnień tych, którym przyszło żyć w tym niezwykłym kraju, ale z perspektywy kogoś, kto nie obawia się zdekonstruować narodowych mitów i wsadzić publicystycznego kija w sam środek mrowiska sporów o to, czym była, jest i powinna być Albania. Jak pisze w posłowiu Zygmunt Krylowski: „Dzięki takim ludziom jak Fatos, pokazującym mękę wydobywania się własnego kraju z dyktatury, wzbogaca się nasze wspólne doświadczenie postkomunistycznych transformacji. Mało który z krajów postkomunistycznych dokonał takiej wiwisekcji jak Albania.” Przyznać trzeba, że żeby się w tej wiwisekcji odnaleźć, dobrze jednak coś już o Albanii wiedzieć – i tu moje lekturowe doświadczenia bardzo się przydały, siłą książki – zwłaszcza z perspektywy polskiego czytelnika – jest jednak to, że dzięki uniwersalnemu sposobowi myślenia Lubonji jest to opowieść o właściwie każdym narodzie wychodzącym spod totalitarnego jarzma, które musi się rozliczyć z demonami przeszłości i na nowo uporządkować swoją rzeczywistość. Lubonja prowadzi nas więc zarówno do początków istnienia Albanii jako kraju, omawia trudy transformacji, by na koniec poruszyć dwie szczególnie drażliwe kwestie – relacje z Kosowem oraz spór z narodowym pisarzem Albanii, Ismailem Kadare. Lubonja jest w tej kwestii bezkompromisowy i przyznaję, że dla mnie, fana twórczości Kadarego, była to lektura niełatwa, kolejny raz jednak okazuje się, że wielkość dzieł pisarza nie musi przekładać się na jego moralną nieskazitelność, ważne jednak, że dzięki finałowemu komentarzowi do całej sprawy dostajemy jej wszechstronny obraz, a całość składa się na świetną metaforę skomplikowanych losów Albanii na przełomie wieków.
„Wolność zagrożona” to lektura niełatwa, wymagająca rozeznania w historii i kulturze Albanii, ale zainteresowanym tematem dająca ogromną satysfakcję z obcowania z czymś bardzo autentycznym i dotykającym sedna sprawy.

Zbiór 30 esejów czołowego albańskiego pisarza, publicysty i działacza społecznego Fatosa Lubonji to fascynująca lektura dla każdego, który chciałby poznać Albanię nie tylko przez pryzmat jej literatury i przefiltrowanych przez literaturę wspomnień tych, którym przyszło żyć w tym niezwykłym kraju, ale z perspektywy kogoś, kto nie obawia się zdekonstruować narodowych mitów i...