Klasztor

Wstrząsająca i wciągająca lektura o odizolowanym od świata klasztorze - więzieniu, w którym dzieją się rzeczy straszne. Autor genialnie oddał atmosferę zamknięcia i wszechobecnego strachu. "Klasztor" to książka obok której nie sposób jest przejść obojętnie.

Wstrząsająca i wciągająca lektura o odizolowanym od świata klasztorze - więzieniu, w którym dzieją się rzeczy straszne. Autor genialnie oddał atmosferę zamknięcia i wszechobecnego strachu. "Klasztor" to książka obok której nie sposób jest przejść obojętnie.

Pokaż mimo to

Sięgnąłem po tą książkę za rekomendacją Szczepana Twardocha i się nie zawiodłem. Powieść historyczna, napisana bez zadęcia, z perspektywy człowieka, który na pozór powinien przyjąć inną postawę będąc w takiej sytuacji. Czytając kartka po kartce można poczuć klimat obozu koncentracyjnego, w którym trudno pozostać człowiekiem. Abstrahując od poglądów autora, jego pióro jest naprawdę na miarę najwybitniejszych rosyjskich autorów. POLECAM!!!

Sięgnąłem po tą książkę za rekomendacją Szczepana Twardocha i się nie zawiodłem. Powieść historyczna, napisana bez zadęcia, z perspektywy człowieka, który na pozór powinien przyjąć inną postawę będąc w takiej sytuacji. Czytając kartka po kartce można poczuć klimat obozu koncentracyjnego, w którym trudno pozostać człowiekiem. Abstrahując od poglądów autora, jego pióro jest...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Dałam sobie spokój po 80 stronach. Nie znalazłam w tej książce nic, czego oczekuję po literaturze wysokiej. Styl i język płaskie, dialogi opatrzone "didaskaliami" aż do przesady, konstrukcja fabuły taka, że nie poczułam najmniejszej potrzeby sięgania poza ten przydługawy wstęp. Być może dalej byłoby lepiej, ale widziałam, że negatywne opinie osób, które zabrnęły dalej, znacząco pokrywają się z moimi odczuciami. Główny bohater... nie powiem, że słaby charakterologicznie, ale zupełnie mnie nie przekonał. Spore rozczarowanie, postanowiłam nie męczyć się przez kolejne ponad 500 stron.

Dałam sobie spokój po 80 stronach. Nie znalazłam w tej książce nic, czego oczekuję po literaturze wysokiej. Styl i język płaskie, dialogi opatrzone "didaskaliami" aż do przesady, konstrukcja fabuły taka, że nie poczułam najmniejszej potrzeby sięgania poza ten przydługawy wstęp. Być może dalej byłoby lepiej, ale widziałam, że negatywne opinie osób, które zabrnęły dalej,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Trudna, trzeba się z nią zmierzyć. Warto przeczytać.

Trudna, trzeba się z nią zmierzyć. Warto przeczytać.

Pokaż mimo to

Książka jak cegła - gruba i ciężka. Jej lektura, to jak dostać po głowie obuchem. Porażający obraz zdehumanizowanego świata obozu pracy na Wyspach Sołowieckich. Był to pierwszy obóz rodzącego się dopiero systemu Gułagu w Związku Sowieckim. W byłym klasztorze, w surowych warunkach klimatycznych przebywają ludzie okrutni, przestępcy, kontrrewolucjoniści, ale też i zwykli obywatele, którzy jakoś tam podpadli nowej władzy: naukowcy, pisarze, artyści, duchowni oraz prości, niepiśmienni chłopi. Nie wszyscy do końca pojmują dlaczego się tu znaleźli. Pozornie władza sowiecka traktuje wszystkich równo. Jednak wycieńczająca praca przy spływie rzecznym drewna, przydział jedzenia i dobre miejsce do spania, to arena nieustającej walki pomiędzy skazanymi. Ale w tym beznadziejnym świecie jest promyk nadziei. Można się jakoś odnaleźć, pokombinować, wymigać od ciężkiej pracy. Można się też beznadziejnie zakochać i marzyć o ucieczce przez morze do Norwegii. Jednak konsekwencje takich marzeń mogą okazać się tragiczne.
W świecie, gdzie wszystko jest beznadziejne, nawet śmierć ma bezbarwne oblicze.

https://panksiazka.blogspot.com/

Książka jak cegła - gruba i ciężka. Jej lektura, to jak dostać po głowie obuchem. Porażający obraz zdehumanizowanego świata obozu pracy na Wyspach Sołowieckich. Był to pierwszy obóz rodzącego się dopiero systemu Gułagu w Związku Sowieckim. W byłym klasztorze, w surowych warunkach klimatycznych przebywają ludzie okrutni, przestępcy, kontrrewolucjoniści, ale też i zwykli...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Dowód na to, że nikt tak jak Rosjanie nie potrafi poprowadzic długiej, epickiej fabuły. Genialne!

Dowód na to, że nikt tak jak Rosjanie nie potrafi poprowadzic długiej, epickiej fabuły. Genialne!

Pokaż mimo to

Dwa magnesy przyciągnęły mnie do tej książki: entuzjastyczna opinia Szczepana Twardocha o Autorze, no i oczywiście Stołówki jako miejsce akcji. Legendarny SLON, matka wszystkich sowieckich łagrów, gdzie okrucieństwo splatało się z ciężką pracą, a równocześnie działał teatr, biblioteki, prowadzono badania naukowe. Książka z początku mnie rozczarowała, wydała się mdła i przegadana, ale potem historia rozpędza się i naprawdę trudno było mi się oderwać. Polecam, zwłaszcza zainteresowanym tematyką.

Dwa magnesy przyciągnęły mnie do tej książki: entuzjastyczna opinia Szczepana Twardocha o Autorze, no i oczywiście Stołówki jako miejsce akcji. Legendarny SLON, matka wszystkich sowieckich łagrów, gdzie okrucieństwo splatało się z ciężką pracą, a równocześnie działał teatr, biblioteki, prowadzono badania naukowe. Książka z początku mnie rozczarowała, wydała się mdła i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Tak nie powinno się pisać o łagrze!
Nie tak, że chciałam tam być. Wdychać smród fizjologii ludzkiego ciała, którego natężenie w celi samo w sobie było zabójcze. Czuć ugryzienia wszy, pluskiew, komarów i szczurów. Widzieć ból, cierpienie, krew i powszechną śmierć. I cieszyłam się! Jak ja się cieszyłam, że przede mną kilka lat skazania i zamknięcia na Sołowkach. Na życie z mottem – „nie po pluszu stąpam, mój Boże, ale stąpam po ostrym nożu”. Na drogę wraz z łagiernikami przez te 650 stron, myśląc – to mało, to za mało! Chcę więcej! A przecież takie sadystyczne opisy cierpienia ludzkiego powinny mnie odstraszać, odrzucać. Zniechęcać może nie do czytania jako takiego, ale do pochłaniania ze smakiem. Do wydzielania sobie porcji niczym uzależniona od słów narratora, by wystarczyło tego bólu na dłużej.
A może jednak właśnie tak trzeba pisać?
Może należy przeniknąć do najwrażliwszego nerwu w ciele, sięgnąć do dna serca, dotrzeć do najciemniejszego zakamarka duszy czytelnika, by pozostawić w jego umyśle Sołowki na zawsze. Okrutne w urodzie i piękne w okrucieństwie. W poczuciu piękna, które jeden z bohaterów nazywa „poczuciem taktu wobec życia”. I jest w tym wszystko – surowość, dystans, pokora i obiektywizm. By po wszystkich tych przeżyciach czytelniczych sięgnąć po dokumentalne źródła historii monastyru zbudowanego na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym. Z daleka pięknego. Ale w oczach łagierników „monastyr był kanciasty – same węgły, i niechlujny – potwornie zapuszczony. W jego zwietrzałym cielsku między omszałymi głazami ścian hulały przeciągi. Ciężka bryła zdawała się tak ogromna, jakby nie została wzniesiona przez słabych ludzi, lecz nagle, całym swoim kamiennym ciężarem runęła z nieba i wszystkich, którzy się w niej znaleźli, uwięziła w potrzasku”.
Przyjrzeć się katorżniczemu okresowi, kiedy na terenie klasztoru w latach 20. XX wieku powstał SŁON – „Sołowieckie Łagieria Osobogo Naznaczenija – Sołowieckie Obozy Specjalnego Przeznaczenia”. Eksperymentalny łagier, laboratorium, katownia, cyrk i piekło, a raczej cyrk w piekle – jak określił go jeden z więźniów. Pierwszy obóz koncentracyjny w kraju zwycięskiego bolszewizmu bez zasad i norm, ale z odgórnym przykazaniem władz zwierzchnich – „róbcie co, uważacie za stosowne, towarzysze”. Idealne „odbicie Rosji, w którym wszystko jest widoczne jak pod mikroskopem – naturalne, nieprzyjemne, oczywiste!” Miniatura społeczeństwa rosyjskiego, w której można było spotkać kryminalistów zwanych błatnymi, kontrrewolucjonistów zwanych kaerami, przestępców życiowych zwanych bytnikami, chłopów, inteligentów, arystokratów, żołnierzy, uczonych, duchownych katolickich i prawosławnych, rabinów, prostytutki, bezprizornych i wielu innych. Wszystkich i z zewsząd – z Rosji, Czeczenii, Gruzji, Chin czy Polski. A wszystko to przydzielone do szesnastu rot, z których ostatnia, już niepracująca i do której najłatwiej było trafić nawet bez zasług, była sołowieckim cmentarzem. Z własnym językiem więziennym i przykazaniami, z których najważniejszymi były:
- nie pokazuj po sobie, że odpoczywasz,
- pracuj nie powoli, ale i nie szybko,
- oddychaj równo,
- nie rzucaj się w oczy,
- nie odszczekuj,
- ukrywaj emocje,
- bądź cierpliwy,
- nie skarż się,
- nie zjadaj rano całego chleba,
a być może przeżyjesz.
Zaglądałam wszędzie. W każdy zaułek obozu, a nawet poza jego główny obręb, na inne wyspy, dzięki głównemu bohaterowi, dwudziestosiedmioletniemu Artiomowi z trzyletnim wyrokiem. Dużo wiedziałam o wszystkich jego współwięźniach, którzy mieli mniejszy lub większy wpływ na jego losy, ale o nim samym dowiadywałam się na raty dawkowanymi przez całą historię jego pobytu na Sołowkach. Był „dzieckiem szczęścia” inaczej widzianym przez inteligenta Wasilija Pietrowicza – „Zauważyłem Artiomie, że niezwykle szybko wpisał się pan w sołowieckie życie. – mówił Wasilij Pietrowicz – Nawet pluskwy jakoś nieszczególnie panu dokuczają”. Inaczej postrzegany przez jego kochankę Galę (bo był i seks, i miłość w łagrze!), która mówiła – „w tobie nie ma pragnień, ani myśli. Twoje myśli – to twoje postępki. Ale i te postępki są przypadkowe. Dajesz się nieść wiatrom po drodze.” Inaczej przez władyczkę Joanna widzącego w nim niewinne dziecię pośród zła „bez pustosłowia i szyderstwa, bez samousprawiedliwień, fałszywej walki, obłudy plotek, bluźnierstwa, gnuśności”. Inaczej przez jego wrogów, próbujących go zabić. A inaczej przeze mnie. Dla mnie był człowiekiem, który po prostu chciał przeżyć i robił wszystko, by tak było. A sam Artiom, jeśli nie chcieli go rozstrzelać, był w tym obozie nawet szczęśliwy. To dzięki jego wzlotom i upadkom w hierarchii obozowej poznawałam mordercze warunki życia więźniów, ich pracę z wyśrubowanymi normami zbierającymi śmiertelne żniwo, system funkcjonowania obozu z jego rolą „resocjalizacyjną” i mechanizmem maksymalnego wykorzystania siły roboczej i wreszcie hierarchię obozową, którą komendant obozu nazywał ustrojem wojennego komunizmu, kreśląc z sarkazmem jego klasowy podział - „na górze, my, czekiści. Potem kaerzy. Potem byli duchowni, popi i mnisi. Na samym dole element przestępczy – główna siła robocza. To nasz proletariat.”
Takie wszechstronne ukazanie obrazu obozu wpisanego w represyjny system było możliwe dzięki spojrzeniu autora na jego historię z dystansu człowieka współczesnego. Nie był świadkiem tamtych wydarzeń, ale był prawnukiem sołowieckiego łagiernika. Jak napisał we wstępie – „Obcowałem bezpośrednio z pradziadkiem, który na własne oczy widział świętych i biesy”. Łagier na Sołowkach i jego charakterystyczny język, stale przewijały się w tematach rodzinnych. Różnie opowiadane, ale uzupełniające się. Jak pisał - „Niektóre historie pradziadka dziadek opowiadał po swojemu, mój ojciec we własnej, nowej wersji, chrzestny jeszcze inaczej. Babka zaś zawsze przedstawiała łagrowe życie z babskiego, pełnego żałości punktu widzenia, który czasem wydawał się przeczyć męskiej ocenie”.
Dla autora historia leżała na wyciągnięcie pióra!
To, co z nią zrobił, mogę nazwać mistrzostwem we wszystkich aspektach i elementach tworzenia kompletnej opowieści. Wybitnej, wyjątkowej i niezwykłej powieści, która stawia go dla mnie w gronie najlepszych, współczesnych, rosyjskich pisarzy. Widać to było w fabule, która snuła losy łagierników po to, by tak naprawdę ukazać wydobytą z pamięci pokoleń prawdę o łagrze układaną z pamięci najbliższych i uzupełnioną „wyszperanymi w archiwach meldunkami, sprawozdaniami i raportami”. W charakterystycznych postaciach, z których każda była inna i mówiła innym językiem. W wysokim stężeniu nasycenia skrajnymi emocjami. I nie były to emocje z rodzaju melodramatycznych, litościwych, rzewnych, ale z tych powoli wspinających się ostrymi pazurami po kręgosłupie i pozostawiających w umyśle echo pustki po przebrzmiałej grozie dotyku śmierci.
Zalał mnie nimi!
Od tych najcięższych, najtrudniejszych do zniesienia fizycznie do jeszcze cięższych emocji psychicznych, które zamieniał na ból fizyczny, obrazując go w ten sposób – „Nie znalazłszy i teraz swojego czuba, ułożył palce w ptasi szpon i zaczął sobie rozdrapywać skroń, jakby próbował złapać jakąś żyłę i wyciągnąć ją z głowy razem z całym nawiniętym na nią bólem”. A wszystko to po to, by, jak archeolog natury człowieczej, pokazać jej nagość, pierwotność w skrajnym środowisku przetrwania, z którego powoli obierał warstwy cywilizacji, pozwalając na ukazanie jej czerni i kłębiącego się w niej robactwa. Opis histerycznego strachu więźniów w celi przed zbliżającą się śmiercią przez rozstrzelanie to jedna z najlepszych ekshibicjonistycznych scen obnażających naturę człowieczą, jakie czytałam. Po prostu majstersztyk! Ale żebym nie popadła w obłęd niewiary w dobroć ludzką, autor od czasu do czasu pozwalał mi na miłosierny dystans budowany absurdem, sarkazmem, ironią, wywołującymi czarny, bo czarny, ale jednak humor. Do takiego humorystycznego dystansu, w horrorze łamania nosa i miażdżenia warg twardym butem podczas przesłuchania, był zdolny tylko Artiom.
Byłam mu za to wdzięczna,bo mnie bolało.
Dla mnie był męczennikiem takim, jak wielu innych, skazanych na życie w sołowieckim klasztorze. Świetnie oddaje to przesłanie powieści grafika okładki książki – ogolona głowa na tle drzewnych słojów. Tę wymowność przewrotności opisywanego miejsca widać też w tytule. „K” z przeszłości i reszta słowa z teraźniejszości sugerująca nowy, niekoniecznie klasztorny etap historii monastyru, chociaż w swojej surowości i ascezie podobny, a nawet go przewyższający w mękach życia w odosobnieniu. Autor posługuje się również metaforami i porównaniami, które, w zależności od sytuacji, podkreślały ich piękno lub grozę, ale zawsze bolesny kontrast, w którym szczęście zderzało się z depresją, niegodziwość z ładem serca, głód z sytością (absurdalna scena z kolorowymi „alkoholami” przypominała mi koktajle Wieniczki z „Maskwa - Pietuszki” Wieniedikta Jerofiejewa), miłość z nienawiścią, cierpienie z radością, język uczonych i duchownych z nowomową bolszewicką i gwarą błatnych, a sacrum z profanum, gdy podłość szalała w uświęconych miejscach monasteru. Autor pokazywał mi łagier nie poprzez opowieść o wydarzeniach, ale poprzez zdarzenia, uczynki i zachowania czujących istot (również zwierząt), bym dobrze poczuła okrucieństwo, zimno i głód na Siekirce. Postrach łagierników, dla których pojęcie „gorzej” nie miało dna.
Sołowki są we mnie...
Nadal słyszę głosy więźniów, z których najsilniej przemawiają do mnie słowa szeptane przez popów, batiuszki, władyczki, jak nazywali prawosławnych duchownych więźniowie. Chromi w człowieczeństwie, ale silni wiarą dającą nową nadzieję, gdy stara znikała, przywracającą do życia, kiedy brakowało na nie ochoty, prostującą absurd, gdy grzech wywyższał, a dobro ciągnęło w dół, do grobu, stawiającą do pionu, kiedy się upadało, nadającą sens cierpieniu, gdy się go gubiło i przywracającą środek ciężkości, gdy cały świat wokół go tracił. Jakby chcieli przekonać , że owszem „człowiek jest mroczny i straszny, ale świat ludzki i ciepły”.
Uwielbiałam spotkania Artioma z nimi!
Wsłuchiwałam się w każde ich słowo i brałam z nich dla siebie garściami. O ile Artiom bardziej był „urzeczony czarem bijącym z każdego słowa władyczki” niż jego treścią ze względu na swój spory dystans do Boga, o tyle ja urzeczona byłam i jednym i drugim. Radami dla Artioma przydatnymi do życia na Sołowkach, a mnie do tego mojego, kanciastego, które toczę, jak kulę. I kiedy szlifuję jej kanty, by toczyła się lżej, mruczę sobie pod nosem – no przecież na Sołowki mnie nie wyślą, paznokci zrywać nie będą i może nie stąpam po pluszu, mój Boże, ale po ostrzu noża też nie.
I za tę lekcję historii i życia jestem autorowi najbardziej wdzięczna, chyląc głowę przed jego talentem.
http://naostrzuksiazki.pl/

Tak nie powinno się pisać o łagrze!
Nie tak, że chciałam tam być. Wdychać smród fizjologii ludzkiego ciała, którego natężenie w celi samo w sobie było zabójcze. Czuć ugryzienia wszy, pluskiew, komarów i szczurów. Widzieć ból, cierpienie, krew i powszechną śmierć. I cieszyłam się! Jak ja się cieszyłam, że przede mną kilka lat skazania i zamknięcia na Sołowkach. Na życie z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Klasztor łac. claustrum – czyli miejsce zamknięte, gdzie ziszcza się monastyczny model życia, oparty na izolowanej, funkcjonującej zgodnie z przyjętą regułą we wspólnocie.
Klasztor Prilepina, piastujący tematykę obozu koncentracyjnego, to nie tylko miejsce, w którym toczy się akcja (Monastyr Sołowiecki), ale także historia wspólnoty. Tworzą ją nie tylko więźniowie (chociaż właśnie z tej perspektywy prowadzona jest narracja), ale także strażnicy.
W tego rodzaju historiach, modelowym są wszelkie rozważania o naturze człowieka, ujmowanej w tej istniejącej poza dobrem i złem optyce. Nie to mnie jednak zainteresowało, chociaż ta strona powieści przysporzyła wielu satysfakcjonujących doznań literackich. Zaciekawił mnie zupełnie inny wątek, dla bytu którego obojętnym było lokowanie go w przestrzeni GUŁagu.
Prilepin w dający do myślenia sposób, za pośrednictwem losów głównego bohatera Artioma, przedstawił funkcjonowanie naszych procesów poznawczych służących do tworzenia i modyfikowania wiedzy o otoczeniu. Przedstawił uniwersalną wizję człowieka, którego poznanie świata jest ułomne. Człowieka, który pochopnie, błędnie, powierzchownie odczytuje sygnały nadawane mu przez otoczenie. W konsekwencji podejmuje działania, z których nie może się wycofać. Przyjmuje i wyraża w praktyce naiwne, zmienne i krótkowzroczne opinie o innych ludziach. I nie chodzi tu wyłącznie o główny, miłosny temat, ale o wszelkie międzyludzkie relacje jakie przedstawia powieść.

Klasztor łac. claustrum – czyli miejsce zamknięte, gdzie ziszcza się monastyczny model życia, oparty na izolowanej, funkcjonującej zgodnie z przyjętą regułą we wspólnocie.
Klasztor Prilepina, piastujący tematykę obozu koncentracyjnego, to nie tylko miejsce, w którym toczy się akcja (Monastyr Sołowiecki), ale także historia wspólnoty. Tworzą ją nie tylko więźniowie (chociaż...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Największą siłą wielkiej literatury rosyjskiej jest realizm. Brutalny, prosty realizm sięgający duszy. Rosjanie mają słowo sierceszczipatielnyj na określenie swojej literatury. "Szczypiący za serce" czy "szczypiący za duszę". Książka Prilepina istotnie, sprawia wrażenie wielkiej rosyjskiej literatury. Niestety to podróbka, złudzenie, fałsz.

Początek książki niezwykle obiecujący. Ale im dalej w las... Postaci i wydarzenia coraz bardziej nieprawdopodobne, wydumane, sztuczne a konstrukcje psychologiczne przestają być prawdziwe. Nie doczytałem do końca, nie dałem rady. Za bardzo mi książka zgrzytała, nie pasowała, śmierdziała fałszem. Ten cały główny bohater Goriainow, niby skrojony po "dostojewsku", ale w zasadzie zwykły ruski chamuś, z jakąś tam inklinacją intelektualisty (przylepioną jak kwiatek do kożucha). I ten zwykły ruski chamuś, co mu w głowie tylko przetrwać, nażreć się, napić i poruchać; w sowieckim obozie pracy leje błatnych. Błyskawicznie i bezbrzeżnie kradnie serca wszystkich politycznych współwięźniów. Bezinteresownie i natychmiastowo otrzymuje komplet łask i zaufań od nadzorców, funkcjonariuszy, funkcyjnych. Nawet od półboskiego komendanta. A kochanka komendanta, wysoko postawiona funkcjonariuszka, ni z tego ni z owego nadstawia Goriainowowi psiochy. I tutaj przestałem czytać. Lubię fantastykę, ale nie taką.
Ta książka nie jest prawdziwa. To nie jest wielka literatura rosyjska. Prilepin nie jest spadkobiercą Tołstoja, Bułhakowa czy Sołżenicyna.

Największą siłą wielkiej literatury rosyjskiej jest realizm. Brutalny, prosty realizm sięgający duszy. Rosjanie mają słowo sierceszczipatielnyj na określenie swojej literatury. "Szczypiący za serce" czy "szczypiący za duszę". Książka Prilepina istotnie, sprawia wrażenie wielkiej rosyjskiej literatury. Niestety to podróbka, złudzenie, fałsz.

Początek książki niezwykle...

więcej

mniej

Pokaż mimo to