Siemek – baza.
Zbiór tekstów pisanych przez Marka Siemka w latach '70; tekstów pozornie przypadkowych, niepowiązanych, połączonych jedynie kryterium czasowym. Wystarczy jednak przyjrzeć się metodzie, za pomocą której autor uprawia historię filozofii (dowodząc, że każda dobra historia filozofii jest sama filozofią),mierze, którą przykłada do analizowanych wytworów myślenia, by dostrzec wspólny mianownik – jest nim to, co wiele lat później Siemek nazwie różnicą epistemologiczną. Jest to różnica między dwoma głównymi stanowiskami, z jakich możliwe jest uprawianie filozofii; poziom epistemiczny i poziom epistemologiczny. Różnicę ustanawia przełom, który dokonał się za sprawą klasycznej filozofii niemieckiej, czyli narodziny transcendentalizmu. Stanowisko pierwsze właściwe jest więc całej filozofii przedkantowskiej, ale również tej filozofii późniejszej, która niezdolna jest do przepracowania pytań postawionych przez transcendentalizm; charakteryzuje się ono naiwnym rozumieniem podmiotowo-przedmiotowej relacji poznania, gdzie oba człony założone są jako dane, już gotowe, istniejące niezależnie od siebie i swojej relacji. Poznanie oddzielone jest od rzeczywistości, wiedza od wiedzianego przedmiotu, praca poznającej świadomości jest odtwórcza, polega na odzwierciedlaniu tego, co już jakieś jest. Stanowisko drugie, epistemologiczne, jest rezultatem transcendentalizmu; ujmuje ono relację poznania jako pierwotną, a przedmiot tylko jako przedmiot poznawany; rezygnuje więć z zakładania przedmiotu-samego-w-sobie, jakiejś prawdy poza zasięgiem naszych władz poznawczych. O przedmiocie mozna mówić jedynie jako o będącym przedmiotem poznania – stąd niezbyt trafne, ale przyjęte w literaturze, określanie klasycznej filozofii niemieckiej mianem idealizmu. Stanowisko epistemologiczne rozwija początkowo Kant, który przygląda się poznaniu, ze świadomością, że owo badanie samo jest poznaniem (choć szczególnego rodzaju),stawia pytania o warunki możliwości naszej wiedzy, o sposób jej odnoszenia się do świata; zauważa, że to nie podmiot jest kształtowany przez świat, przez wiedzę, którą zdobywa, ale że to, co ów podmiot może poznać, jest uwarunkowane przez jego pierwotną konstytucję. Następnie pałeczkę przejmują kolejni filozofowie niemieccy – Hegel upłynnia, uhistorycznia i dialektywizuje cały ten ruch, ujmuje nie tylko przedmiot ale i podmiot jako wtórne wobec relacji poznania; Marks dodaje dużą szczyptę dyskursu klasowego, demaskuje ideologie i tak dalej.
Każdy rozdział dzieła Siemka jest pozornie oddzielnym artykułem na swój temat, ale zbiór wzięty jako całość, zgodnie z deklaracją autora, mówi więcej, niż części osobno. Książka mogłaby się nazywać "Kto myśli epistemologicznie?", ponieważ to omówiona wyżej różnica jest główną osią myślenia Siemka, głównym kryterium oceny czytanych przezeń filozofów. Sympatią i estymą darzy tych, którzy potrafią wznieść swoje myśli ku epistemologii, a błędy i wypaczenia wypomina tym, którzy nie są zdolni wykroczyć poza episteme (choć nie zawsze jest to wyrażone explicite).
Kwestia ta jest syntetycznie omówiona w rozdziale "Transcendentalizm jako stanowisko epistemologiczne"; kolejne teksty traktują głównie o Marksie i marksizmie. "Materializm historyczny jako filozofia marksizmu" przedstawia Marksa jako filozofa, który nie polemizuje z liberalną ekonomią polityczną na jej poziomie (epistemicznym),ale przygląda się jej z góry (z poziomu epistemologicznego),szuka pytań, na które ona odpowiada, analizuje warunki, które ją umożliwiają, bada materialne warunki społeczne, poprzez badanie ich ideowego wytworu. Siemek eksponuje więc filozoficzną głębię myśli Marksa, której często nie dostrzegają nawet sami marksiści. Obrywa się też wielu kontynuatorom Marksa, głównie z linii Engels – druga międzynarodówka – Stalin, którzy filozofują z poziomu epistemicznego i zaśmiecają marksizm wulgarnym materializmem, scjentyzmem, dziejowymi koniecznościami itd.
Dalej mamy zestawienie marksizmu z hermeneutyką – nurty pozornie zupełnie różne, wychodzące z innych założeń i stawiające inne cele; znów jednak Siemek dowodzi, że dobra historia filozofii potrafi przedrzeć się przez zasłonę powierzchownych różnic terminologicznych czy teoretycznych deklaracji, by wyłuskać istotę myślenia, która przecież nie zawsze jest oczywista nawet dla samych myślących ją podmiotów (tak, jak pan Hegel powiedział). Zabieg ten jest również tym, co stanowi tę wspólną część owego zestawienia, czyli pracą interpretacji i rozumienia zjawisk.
Na szczególną uwagę zasługuje jeszcze początkowy tekst "O przedmiocie filozofii". Jest to krótki esej poruszajacy dość stary problem, jakim jest autoidentyfikacja filozofii. Nie ma tu wprawdzie żednych przełomowych rozpoznań, ale cały temat jest potraktowany bardzo dogłębnie i syntetycznie zarazem; tym bardziej w naszych czasach dominacji scjentyzmu uwagi Siemka są wyjątkowo aktualne i ożywcze. Bowiem warto pamiętać, że "pytanie o naukę nie jest pytaniem naukowym".

Siemek – baza.
Zbiór tekstów pisanych przez Marka Siemka w latach '70; tekstów pozornie przypadkowych, niepowiązanych, połączonych jedynie kryterium czasowym. Wystarczy jednak przyjrzeć się metodzie, za pomocą której autor uprawia historię filozofii (dowodząc, że każda dobra historia filozofii jest sama filozofią),mierze, którą przykłada do analizowanych wytworów myślenia,...